چین و روسیه شاخ دلار را شکستند
پایگاه خبری الجزیره قطر نوشت، دلارزدایی به یک گزینه استراتژیک برای مسکو و پکن تبدیل شده و انجام مبادلات بین دو کشور با ارزهای ملی منادی آغازی بر پایان هژمونی مالی آمریکاست.
«کنار گذاشتن تدریجی معامله با دلار بارزترین ویژگی همکاری‌های اقتصادی و تجاری روسیه و چین در یک سال گذشته بوده و دو کشور گام‌های ملموسی در جهت نزدیک‌تر کردن دو کشور به آنچه می‌توان آن را «اتحاد مالی» نامید، برداشته‌اند»، این را الجزیره قطر امروز دوشنبه در یادداشتی آورده است.
به گفته این پایگاه خبری، میخائیل میشوستین، نخست وزیر روسیه تاکید کرده است که روسیه و چین در سال ۲۰۲۳ بیش از ۹۰ درصد تجارت را به یوان و روبل منتقل کردند که به گفته وی، این قضیه بیانگر حذف تقریباً کامل دلار در روابط اقتصادی دو کشور است.
الجزیره نوشت: روند کاهش وابستگی روسیه به دلار پس از بحران ۲۰۰۸ آغاز شد، زمانی که سیستم مالی تک قطبی ضعف‌هایی را نشان داد و به تجارت، تولید و اشتغال آسیب وارد کرد و با تشدید تحریم‌های غرب علیه مسکو، مسکو روند لغو دلارزدایی را آغاز کرد، آن هم بر اساس اینکه تلاش برای توسعه، تقویت ارتش، توسعه فناوری و حفظ نیروی کار مولد، مستلزم وجود یک پایگاه اقتصادی مستحکم است.
الجزیره در ادامه آورده است: روبل طی سال ۲۰۲۳ با افزایش ۳۰ درصدی ارزش دلار رکورد کاهشی را به ثبت رساند که بالاترین میزان در ۹ سال گذشته بود و کارشناسان آن را یکی از نتایج منفی خروج سرمایه از روسیه، پویایی منفی صادرات نفت در ابتدای آن سال و رشد واردات دانستند.
در مواجهه با این واقعیت، گفت‌وگوهای جدی بین چین و روسیه برای ادغام سیستم‌های مالی آنها انجام شده و مسکو به پکن اطمینان داد که آماده استفاده از یوان در ذخایر ارزی خود برای تسریع رونددلارزدایی و شکستن شاخ دلار است.
داده‌های رسمی روسیه نشان می‌دهد که یک تغییر کیفی در مبادلات تجاری بین دو کشور همراه با مبادله ارزهای ملی رخ داده و حجم تجارت دوجانبه بین دو کشور به ۲۱۸ میلیارد دلار افزایش یافته است.
بر اساس نتایج نه ماهه اول سال ۲۰۲۳، حجم کل تجارت بین روسیه و چین نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۹.۵ درصد افزایش یافته است. تنها در سپتامبر گذشته، حجم مبادلات تجاری دو کشور حدود ۲۱.۲ میلیارد دلار بود و با تداوم روند صعودی این مبادلات در نوامبر گذشته به ۲۱.۵ میلیارد دلار رسید.
از ابتدای سال ۲۰۲۳، چین کالاهایی به ارزش ۸۱.۴ میلیارد دلار به روسیه صادر کرده است که نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش ۵۶.۹ درصدی را نشان می‌دهد. در مورد روسیه، این کشور حدود ۹۵ میلیارد دلار به چین صادر کرده است که افزایش سالانه ۱۲.۷ درصدی را نشان می‌دهد.
این امر به موازات طرح انتقال پرداخت‌های نفت و گاز روسیه صورت می‌گیرد که به گفته مقامات روسی تا زمانی که کشورهای اروپایی معتقد باشند که نمی‌توانند بدون تحمل مشکلات مالی غیرقابل قبول، وابستگی خود به مسکو را کاهش دهند، به کار خود ادامه خواهد داد.
به گفته ناظران روسی، این نشان می‌دهد که مسکو و پکن برای تضعیف سلطه جهانی دلار آمریکا حداقل در مبادلات تجاری بین آنها تلاش می‌کنند.
ویکتور لاشون، یک اقتصاددان معتقد است که این تحول منادی آغازی بر پایان هژمونی مالی آمریکاست و اگرچه روسیه با مشکلات مالی مواجه است، اما واضح است که با تقویت همکاری با اژدهای چین به سمت تضعیف سلطه جهانی دلار آمریکا حرکت می کند.
به گفته وی، چین نه تنها از نظر تولید و صادرات، بلکه از نظر وسعت بخش مالی خود نیز یک غول اقتصادی است که در حال حاضر با ارزش دارایی‌هایش بالغ بر ۶۰ تریلیون دلار، معادل ۳۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی چین است.
لاشون ادامه می‌دهد که علیرغم قدرت آشکاری که دلار در نیمه اول سال ۲۰۲۲ شاهد بود و استفاده از آن به عنوان سلاحی برای اعمال تحریم‌ها علیه روسیه، این امر انگیزه جدیدی به برخی از بزرگترین اقتصادهای جهان به رهبری روسیه و چین داد تا راه‌های دور زدن ارز آمریکا را بررسی کنند.
الجزیره افزود: در حالی که هیچ کس نمی‌گوید که به زودی از شر دلار به عنوان ابزار اصلی مبادله خلاص می شود، دلارزدایی به یک گزینه استراتژیک برای مسکو و پکن تبدیل شده است.
این پایگاه خبری در عین حال آورده است: کسانی بر این باورند که روند خلاص شدن از معامله با دلار به آن آسانی که برخی از تحلیلگران در مورد آن صحبت می‌کنند، نخواهد بود، همانطور که
ولادیمیر اولیچنکو، محقق مؤسسه عالی اقتصاد می‌گوید که موفقیت این روند به توسعه همه جانبه بازار محلی بستگی دارد، به عنوان شرطی که روسیه بتواند استفاده از دلار را کنار بگذارد. زیرا بیشتر به فروش در بازار خارجی بستگی دارد.
اولیچنکو می‌گوید: در مورد اقتصاد چین نیز همین امر صدق میکند، اما چین بر خلاف روسیه به طور هدفمند به توسعه بازار داخلی خود پرداخته، در شرایطی که بازار خارجی به درآمد اضافی برای چین تبدیل شده و درآمد اصلی آن محسوب نمی‌شود.
وی توضیح می‌دهد که اقدامات چین و روسیه برای کنار گذاشتن دلار آمریکا با نکات مهمی همراه بوده که باید برای هر اقتصاد در نظر گرفته شود، به عنوان مثال اقتصاد روسیه تا حد زیادی به فروش منابع طبیعی، الوار، گندم و سایر محصولات کشاورزی در بازار جهانی وابسته است و در ازای آن، معادل پول نقد خود را به ارز ایالات متحده دریافت میکند.
اولیچنکو اشاره میکند که مشکل اکثر ارزها این است که نرخ مبادله آنها به شدت به مجموعه محدودی از کالاها بستگی دارد که برای روسیه منابع انرژی، مواد معدنی و مواد خام هستند.
