مفهوم اختلال تبدیلی در طب روان
![](https://mashal.org/media/foto-23.jpg)
دکتر رحیم رامشگر
اختلال تبدیلی که در اصطلاح طب روان بنام (Conversion ) یاد میشود ، عبارت از یک اختلال روانی است که دراثر واپس زدن تعارضات ناخودآگاه و تبدیلی اضطراب به یک علامت جسمی بوجود می آید.
این اختلال در تمام سنین یعنی از کودکی تا کهن سالی دیده میشود ولی شروع آن قبل از ( ۱۰ ) سالگی و بعداز ( ۳۵) سالگی
نادر است.
شروع علایم سریع است و در برابر فشار های عاطفی مشخص آغاز میشود وبه (۴) دسته تقسیم میشوند :
– اختلالات حسی
– فلج های عضلانی
– اختلالات حرکتی
– اختلالات داخلی بدن
اغفال از تربیت سالم روانی در زمان کودکی سبب میشود که فرد درآینده مستعد بروز مکانیزم تبدیل گردد. فرد در اثر این تجربه نسبت به احساسات و موقعیت های استرس آور پس از بلوغ نیز حساس میشود و چون آنها عواطف و خاطرات استرس زای قبلی را در او زنده میکند لذا مکانیزم دفاعی سرکوب ( Repression ) بکار افتاده این احساس هیجانی ( اضطراب ) را تبدیل به یک علامت جسمی می نماید در حالی که خاطره آن در دسترس خودآگاهی فرد نیست .
علایم تبدیلی عمدتاً برای افرادی که در شرایط دشوار و استرس آور قرار می گیرند بروز میکند مثل سربازان که در جبهه های جنگ ، افرادی که در معرض خطر جانی ویا آسیب های شدید قرار دارند مثل مردمی که مجبورند در مناطق جنگی زندگی کنند.
علایم تبدیلی در زمان بروز حوادث طبیعی مانند زلزله ، سیل وغیره نیز بروز میکند. اما عده ای هم هستند که نه در صحنه هستند و نه در معرض خطر واقعی قرار دارند باین وجود از ترس ویا خیال آسیب دیدن ویا مرگ احتمالی ، تمام این علایم هیستریکال را از خود به نمایش میگذارند این رفتار بیمارگونه ناشی از ترس بصورت اختلالات روانی و جسمی تبارز میکند. ولی عده دیگری هم هستندکه نقش بیماری را بازی میکنند . ایفای نقش بیماری برای این عده بسیار جذاب است مخصوصاّ هنگامی که مزایای مریضی بر صحتمندی غلبه کند. افرادی که به این ترفند متوسل میشوند ترجیح میدهندتا آخر عمر این نقش را داشته باشند ، اینها چون توقعات روزمره زندگی را بسیار سخت ترمی یابند فکر میکنند فقط در صورت بیمار بودن میتوانند محبت ، دلسوزی وتوجه دیگران جلب کنند.این افراد در مواجه با شرایط ۳ گانه ذیل ، نقش بیمار را به عهده میگیرند:
۱. مسوولیت شان خطیر باشد.
۲. دچار مشکلی شوند.
۳.نفع مادی داشته باشند.
اگر چه تشخیص این علایم ساختگی ( که درآن فرد ماهرانه وآگاهانه علایم یک بیماری را تقلید میکند) از علایم اصلی اختلال تبدیلی بسیار آسان نیست ولی یک طبیب حاذق با استفاده از تکنیک های روان شناسی میتواند بخوبی از عهده این مهم بدرآید.
در اختلال تبدیلی بی حسی ، بیهوشی ، کری ، کوری، گنگه شدن (حرف نزدن) و فلج عمومی بدن دیده میشود. علایم حرکتی نیز شامل حرکات غیرطبیعی ، اختلال در راه رفتن، لرزش و تیک وغیره میباشد.
در هیستری نوع از هم گسختگی ، مهم ترین علایم آن بشرح ذیل است :
۱. نسیان : (Amnesia ) :
نسیان یک فراموشی مرضی است که بطور ناگهانی ظاهر میشود و برای مدت نامعلوم ( از چند روز تا چند سال ) ادامه می یابد.
۲.فیوگ : ( Fugue) :
حالت فیوگ مجموعه ایست از آمنزی وفرار از مکانی به مکان دیگر.درین وضع مریض از شرایط موجود خود دایماٌ میگریزد. در حقیقیت او از ترس های درونی خود فرارمیکند.
۳. راه رفتن در خواب (Somnambulism ) :
متداول ترین نوع سومنمبیلزم راه رفتن در خواب است درین حالت چشمان فرد باز است و کم و بیش از اوامر دیگران تبعیت می کند ولی بیدار نیست.
علت اصلی این مرض ، تعارضات درونی فردبا محیطش است و چون قادر به حل آنها نیست بشکل سمبولیک و بصورت فعالیت هائی در خواب ظاهر میشود.
۴.تعدد شخصیت ( Multiple personality) :
فردی که دچار این تکلیف است ، در زمان های مختلف از خود الگو های کاملاُ متفاوت فکری و عاطفی نشان میدهد که این الگوهای رفتاری معمولاُ با یکدیگر تضاد دارندزیرا یکی از شخصیت ها شامل آن خصوصیاتی میشود که در دیگری سرکوب شده است. ( ادامه دارد …) با احترام
(کلنیک روان درمانی و بهداشت روانی بیک درکشور بلجیم)