گزینه‌های اروپا پس از «نه» قاطع یونان
رأی روز یکشنبه یونانی‌ها سران حوزه یورو را با یک دو راهی بغرنج مواجه کرده است؛ پذیرش خواسته‌های آتن و احتمال اقدامات مشابه دیگر کشورهای بحران‌زده قاره سبز یا پذیرش حرکت یونان به سمت روسیه.
یونانی‌های خسته از بحران اقتصادی و رکود اقتصادی 5 ساله، روز یکشنبه پای صندوق‌‌های همه‌پرسی رفتند تا نظر خود را در مورد سیاست‌های تحمیلی وام‌دهندگان بین‌المللی اعلام کنند.
همه‌پرسی‌ای که الکسیس سیپراس نخست‌وزیر چپگرای یونان یک هفته قبل برای تقویت موضعش در مذاکرات با اروپا خواستار برگزاری‌اش شده بود، نهایتا پیروزی‌ای قاطع برای او به همراه داشت و دو سوم یونانی‌ها در آن به اصلاحات درخواستی سران حوزه یورو و اعمال ریاضت اقتصادی نه گفتند.
ماه‌هاست که بحران اقتصادی یونان از بعد صرفا اقتصادی خارج شده و به خصوص پس از روی کار آمدن حزب «سیریزا» به رهبری سیپراس، ماهیتی سیاسی گرفته و این کشور را به عرصه جدید زورآزمایی روسیه و غرب تبدیل کرده است.
سیپراس که با شعار پایان سیاست‌های سختگیرانه اقتصادی و رد خواسته‌های اروپا روی کار آمده بود، در این چند ماه به وعده‌های خود وفادار بوده و همزمان تلاش کرده است از نزدیکی به روسیه اهرمی برای فشار به غرب بسازد تا بلکه امتیازات بیشتری از وام‌دهندگان دریافت کند.
این همه‌پرسی که غرب امیدوار بود رأی مثبت یونانی‌ها در آن به درخواست‌های وام‌دهندگان، آغازگر روند سقوط دولت سرکش سیپراس باشد، حالا نخست‌وزیر یونان را بیش از پیش پای میز مذاکره قدرتمند کرده و اروپا را در وضعیتی بغرنج قرار داده است.
کالین فریمن تحلیلگر روزنامه تلگراف در توصیف وضعیت اروپا بعد از همه‌پرسی نوشته است: «رأی قاطع یونان علیه شروط وام حوزه یورو، اتحادیه اروپا را با بدترین بحران از ابتدای شکل‌گیری یورو روبرو کرده است.»
آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان، فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه و ماریو دراگی رئیس بانک مرکزی اروپا، ناکام از متقاعد کردن مردم یونان به گردن نهادن به سیاست‌های ریاضتی، حالا باید در مورد گام‌های بعدی در نبرد آتن تصمیم‌گیری کنند.
باید دید اروپایی‌هایی که پیش از همه‌پرسی بارها تهدید کرده بودند اگر یونانی‌ها با خواسته‌های وام‌دهندگان مخالفت کنند، باید با حوزه یورو و حتی اتحادیه اروپا خداحافظی کنند، تا چه در عملی کردن تهدیداتشان جدی هستند.
یونان از سه‌شنبه هفته گذشته با سر رسید موعد پرداخت قسط بدهی‌هایش و خودداری از این کار، عملا وارد وضعیت «ناتوان از پرداخت دیون» (Default) شده و اروپا راهی ندارد جز آنکه یا بخشی یا تمام بدهی‌های این کشور را ببخشد و یا یونانی را که نسبت بدهی‌هایش به تولید ناخالص داخلی به سه برابر حد مجاز یورو رسیده، از این حوزه خارج کند.
شاید اگر نبود اوضاع نابسامان اوکراین و بحران یونان تنها اقتصادی بود، اروپایی‌ها ساده‌تر تصمیم می‌گرفتند، اما غرب حالا می‌داند خروج یونان از حوزه یورو می‌تواند به معنی از دست دادن آتن و سپردن جنوب اروپا به روسیه و ولادیمیر پوتین باشد.
«نیل اروین» تحلیلگر نیویورک‌تایمز هم تحلیلی مشابه دارد و می‌گوید: «گزینه پیش روی آلمان،فرانسه و بقیه اروپا اینطور است: اگر آن‌ها خواسته‌های دولت یونان را بپذیرند، نمونه‌ای بد برای تمامی کشورهایی که می‌خواهند با سخت‌گیری‌های اتحادیه اروپا در بیفتند، درست می‌کنند. این پیامی به رأی دهندگان در پرتغال، اسپانیا و ایتالیا خواهد بود که اگر سر و صدای زیادی به راه بیاندازند، احزاب تندرو را سر کار بیاورند، معامله بهتری نصیبشان می‌شود. پیام این کار این خواهد بود که کشورها می‌توانند هر قدر خواستند وام بگیرند و بعدا از بازپرداختشان شانه خالی کنند و پرداخت آن‌ها را به گردن اروپا بیاندازند.»
اروین همچنین نوشته است: «از طرف دیگر، اگر آن‌ها خواسته‌های دولت یونان را رد کنند و منابعشان را قطع کنند، سیستم بانکی یونان از هم می‌پاشد و کشور دیگر جزئی از حوزه یورو نخواهد بود و این پیامی است مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا بسیار شکننده است. یونان به روسیه متخاصم نزدیک‌تر می‌شود. یک دموکراسی اروپایی به کشوری بی‌ثبات و به هم ریخته بدل می‌شود. آن وقت است که بقیه اروپا باید پول‌های بیشتر و بیشتر و حتی وام‌های سخاوتمندانه‌تری پرداخت کنند، چراکه یونان به کلی ناتوان از پرداخت دیونش می‌شود.»
حالا اروپایی‌ها که 6 ماه قبل، زمانی که چپگرایان در یونان روی کار آمدند، تصورش را هم نمی‌کردند آتنی‌ها چنین بحرانی برایشان درست کنند، باید پیش از آنکه پوتین خاکریز یونان را فتح کند، تصمیمشان را بگیرند.
