گرمای زمستان سخت اروپا!
ناظران بازار انرژی اعتقاد دارند اگرچه قیمت گاز طبیعی در اروپا در حال کاهش است اما بحران انرژی هنوز به پایان نرسیده است و با وجود صرفه جویی های گسترده کنونی، وقوع بحران در یکی دو سال آینده جدی است.
تارنمای خبری تحلیلی «اویل پرایس» آورده است زمستان به نسبت گرم تر اروپا موجب شد تا قیمت گاز طبیعی در اوایل ژانویه پایین باشد. اگرچه قیمت گاز طبیعی در اروپا اکنون به طور قابل توجهی کمتر از تابستان ۲۰۲۲ است، احتمالاً در کوتاه مدت تا میان مدت قیمت ها بسیار بالاتر از میانگین تاریخی خود باقی خواهد ماند.
زمستان گرم اروپا
طبق این گزارش، در هفته گذشته، قیمت گاز طبیعی اروپا در سطوحی بود که از قبل از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ سابقه نداشته است. قیمت‌های TTF، معیار اروپایی، از ۲ ژانویه تا کنون زیر ۷۵ یورو در مگاوات ساعت معامله شد. این درحالی است که در اواخر اوت ۲۰۲۲ رکوردهای بالایی را ثبت کرد و به بیش از ۳۳۰ یورو در مگاوات ساعت رسید. اکنون کاهش قیمت ها در سراسر اروپا مورد استقبال قرار گرفته است، به ویژه از سوی مصرف کنندگانی که به کاهش هزینه های انرژی خود امیدوار هستند.
یکی از عوامل اصلی کاهش قیمت گاز، زمستان گرم کم سابقه در سراسر اروپا است. شهرهای سراسر این قاره دمای بالاتری را برای کریسمس و روز سال نو تجربه کردند و روند گرمی را که اواخر تابستان گذشته آغاز شد، ادامه یافت. این روند در واقع تنها یک دوره در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ کاهش قیمت TTF متوقف شد.
زمستان گرم اروپا کلید کاهش قیمت گاز طبیعی بوده است، زیرا تقاضا برای گازی را که در پیش بینی ماه های سردتر ذخیره شده بود کاهش داد. تلاش موفقیت آمیز برای به حداکثر رساندن ذخیره گاز در سراسر قاره در سال گذشته به دلیل کمبود تقاضا تقویت شد و نسبت ذخایر به سال جدید رکورد زد و ۳۶ درصد بالاتر از میانگین ده ساله قبل شد. این میزان بالای موجودی، ترس سال گذشته از خاموشی در سراسر اروپا را کاهش داده است و نگرانی‌ها در مورد پایان یافتن منابع انرژی در زمستان امسال کمتر شد.
صنایع آلمان برای مقابله با بحران انرژی
اگرچه ترکیب آب و هوای معتدل و ذخیره سازی بالا برای کاهش قیمت گاز طبیعی بسیار مهم بوده است، اما یادآوری تأثیر افزایش بی سابقه قیمت تابستان گذشته بر تقاضای صنعتی نیز مهم است. بسیاری از سایت‌های تولید صنعتی انرژی‌بر در سراسر اروپا در سال ۲۰۲۲ به دلیل هزینه‌های ناپایدار بسته شدند و هنوز چشم‌اندازی برای بازگشایی ندارند. کارخانه های تولید کود و فرآوری فلزات به ویژه تحت تأثیر قیمت گاز طبیعی قرار گرفتند، به طوری که حدود ۷۰ درصد از گروه اول و ۵۰ درصد از گروه دوم در سال گذشته بسته شدند. بدون تقاضای ثابت ناشی از چنین صنایعی، فشار نزولی بر قیمت گاز طبیعی قابل پیش بینی بود.
از سوی دیگر رجوع گسترده به زغال سنگ در خط مقدم تولید صنعتی اروپا، به ویژه در عصر وعده های تغییر اقلیمی، کمتر قابل پیش بینی بود. نگاهی گذرا به آلمان، که اغلب به عنوان الگوی وضعیت صنعت اروپا در نظر گرفته می‌شود، گویا خواهد بود. قبل از حمله به اوکراین، آلمان تقریباً ۱۵ درصد از کل انرژی خود را به گاز روسیه متکی بود. سه نیروگاه از شش نیروگاه هسته‌ای فعال در آلمان در پایان سال ۲۰۲۱ در راستای سیاست ضد هسته‌ای که پس از فاجعه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱، خاموش شدند. علی‌رغم این آسیب ها، آمار تولید صنعتی آلمان احیا شد و در اواخر تابستان رشد مثبت سالانه را در آگوست و سپتامبر ثبت کرد و تنها در اکتبر و سپتامبر کاهش خفیفی داشت.
اگرچه واردات LNG از نروژ، قطر و ایالات متحده برای این امر بسیار مهم بود، اما رویترز گزارش داد که در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل تقریباً ۵ درصد افزایش تولید برق از زغال سنگ در آلمان ثبت شد. هنگام ارزیابی کاهش قیمت‌های طبیعی اروپا توجه دوباره به زغال سنگ هم اهمیت دارد.
آینده بازار انرژی در اروپا
بحران انرژی اروپا نیاز به ارزیابی طولانی مدت از امنیت انرژی این قاره دارد که باعث تغییرات اساسی در سیاست های ملی می شود. کمبود گاز روسیه باید از روش های دیگر جبران شود. در ماه نوامبر، آلمان یک قرارداد پانزده ساله عرضه گاز طبیعی با قطر را اعلام کرد که در سال ۲۰۲۶ آغاز خواهد شد. این توافق به رغم انتقاد شدید آلمان در مورد سابقه این کشور خلیج فارس در مورد حقوق کارگران مهاجر و جامعه LGBTQ قبل از جام جهانی سال ۲۰۲۲ به دست آمد.
افزایش صادرات LNG از ایالات متحده نیز برای انتقال اروپا از گاز روسیه حیاتی خواهد بود، اما ایجاد زیرساخت های مورد نیاز زمان می برد. این تغییرات ساختاری در سیاست های انرژی در سراسر قاره به این معنی است که قیمت گاز طبیعی در اروپا، در حالی که اکنون به طور قابل توجهی کمتر از تابستان ۲۰۲۲ است، احتمالاً در کوتاه مدت تا میان مدت بسیار بالاتر از میانگین تاریخی باقی می ماند.
دو متغیر ناشناخته کلیدی در سال ۲۰۲۳ وجود دارد که می تواند باعث شوک قیمتی در بازار گاز اروپا شود. اولین مورد آب و هوا است که بسیار مهم بود. در حالی که اروپا به نظر می‌رسد زمستان امسال را راحت پشت سر بگذارد اما تابستانی پر از گرما و به دنبال آن زمستان سرد ۲۰۲۳/۲۴ می‌تواند توانایی کشورها را برای بازسازی و سپس حفظ ذخایر گاز خود در ۱۸ ماه آینده به چالش بکشد.
متغیر دوم وضعیت احیای اقتصادی چین در دوره کووید و کمبود خریدار آسیایی در بازارهای گاز در سال گذشته بود که نیاز به واردات گاز طبیعی را کاهش داد و بازار رقابتی کمتری برای گاز ایجاد کرد که به کاهش قیمت ها کمک نمود. با رفع این شرایط وافزایش واردات گاز طبیعی چین می‌تواند منجر به هدایت محموله‌ها به آسیا و در نتیجه افزایش قیمت در اروپا شود.
قیمت پایین گاز طبیعی در اروپا در حال حاضر به طور قطع دلیلی برای خوش‌بینی است، اما مهم است که به ترکیب شانس و زیان یا فرصت و چالش ها در افق چندساله توجه شود و کارشناسان هم نسبت به اعلام پایان بحران انرژی محتاط باشند.
