به یاد مادر

مادر به خوی عادت طفلانه ام هنوز از بهر تو سرخوش…

توهم پولی، دستمزد، تورم ـــ برشی از کتاب: «درس‌گفتارهای کاپیتال»

دانش و امید، شمارهٔ ۲۹، اردیبهشت ۱۴۰۴ ــ  اوایل سال ۱۴۰۳،…

     انزوای نمایشی، همکاری پنهانی: از انکار علنی تا توافق پشت…

نویسنده: مهرالدین مشید انزوای دیپلوماتیک تا معامله در سایه: روایت دوگانه…

یوغلط خبر د جنجال منبع

نور محمد غفوری په دې ورځو کې د مغرضو او دروغجنو…

و.ای. لنین- وحدت فلسفه و سیاست

ترجمه. رحیم کاکایی اوگورودنیکوف ولادیمیر پتروویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور، رئیس کرسی…

ناله یی میهن

رخت سفر ببستم و سوی وطن شدم در آرزوی دیدن مهد کهن…

از شمس النهار ، بنیاد گزاری مطبوعات مدرن

1میرعبدالواحد سادات ترقیات عالم روبه بالاست  ما از بالا به پایین می…

روز جهانی مطبوعات و روزگار آشفته و نابسامان روزنامه‌نگاری در…

نویسنده: مهرالدین مشید هرچند روز جهانی مطبوعات (۳ می) فرصتی است…

ریشه‌یابی پیدایش سادات، خواجه، آقا و بار بی‌معنای مذهبی دادن به…

محمدعثمان نجیب بخش نخست:  مراد من این‌ است تا بدانیم، چرا مردمان…

مارکوزه؛- فیلسوف التقاطی جنبش دانشجویی

Herbert Marcuse (1898-1879) آرام بختیاری نیاز  فیلسوف "چپ نو" به فرویدیسم. مارکوزه (1979-1898.م)،…

مسئولیت اخلاقی رسانه ئی  در دفاع مشترک از روشنگری ،…

نوشته  از: بصیر دهزاد   قسمت دوم  ادامه قسمت اول   نباید یک اصل عمده…

مسئولیت اخلاقی رسانه ئی  در دفاع مشترک از روشنگری ،…

نوشته  از: بصیر دهزاد   قسمت اول   انگیزه این مقاله  تداوم بحث های…

وحدت ملی یگانه ضامن بقای کشور است

اگر از چهار راهی ها گذر کنی مزدور کار ،…

تقسیم جهان 

رسول پویان  زمیـن در بین غـولان جهـان تقسیم می گردد  تـوگـویـی از…

یووالی د بریا کيلي، د نن ورځې اړتیا

ليکنه: حميدالله بسيا په تاریخ کې ډېرې داسې شېبې شته چې ملتونه…

نقش و جایگاۀ اصلی دین در جهان معاصر

نویسنده: مهرالدین مشید فشرده عصر حاضر، که با بحران‌های هویتی، اخلاقی، زیست‌محیطی…

 ماکار گرو نیروی توانای جها نیم 

             به استقبال روز بین المللی کارگر  انسان بخاطر زنده ماندن خود…

پیام تبریک به مناسبت اول ماه مه، روز همبستگی کارگران…

درود بر تلاشگران خستگی ناپذیر زندگی،   اول ماه مه، روز گرامیداشت…

هار و فراق 

 نوشته نذير ظفر ساحل ورجنيا  28 اپريل 2025 امد  بهار و   سبز …

تراشه قلب فنآوری دیجیتال سده 21

بیژن باران قلب فنآوری دیجیتال تراشه در طراحی، تولید، کاربرد، ساختن…

«
»

شالا مُلا

زمونږڅخه ور ایخواته کلي کی یوسړی اوسیدو چی په شالا مُلامشھور وو. یوه ورځ می له خپل پلارڅخه پوښتنه وکړه ، ما وی پلاره دا خلک ولي دی مُلاته “شالامُلا” وايي، پلارمی دی خدای وبخښي ھغه وخت د پوخ عمرخاوند اوپخپله ھم مولوي اود اسلامي علومو مشھور مُدرس وو ،غلي یی خپلی سترګۍ له سترګو ایسته کړي ، اوپه لاس کی ورسره کتاب یی څنګ ته کیښود اوماته یی په څنګزن نظر راوکتل ، وی یی بچیه د خلکو په عیبوپسی مه ګرځه ، دھغه اصلي نوم بھادردی خوخلکو یی ورته نوم لنډ کړی وو ، دی به یی “بدرو”باله. د ده د زیږیدو ځای ، پلار ، مور اوکورنۍ یی چاته نه ده معلومه ، په تنکۍ ځوانۍ کی دی سیمی ته راغلی وو،کله یوکار کله بل کارکله یوه مزدوري کله بله مزدوري آخرچا د سروزیو مولوي صیب ته وروستلی وو ، د ھغه سره یی څه موده طالبي وکړه یوڅه دیني علم یی زده کړ ، علم او پوهه یی کمه ده خوجرار او با جُرئته سړی دی او ……د پلار اوږدی کیسی ته می زړه تنګ شو په منځ کی ورولویدم ، ماوی پلاره ما داپوښتنه وکړه چی خلک ولی دی شالامُلا بولي ، پلارمی د ستری حوصلی خاوندسړی وو، ویی خندل وی یی چی ډیره اوږده کیسه لري خوزه به یی درته رالنډه کړم او ھغه داچی ھغه وخت چی” بدرو”د طالبی څخه راستون شو په ھمغه ورځوکی د پاس کلي ملا امام په حق ورسید ،څو ورځی وروسته بدرو د ھغه کلي ملا امام شو ، خلکوورته په درنه سترګه کتل ، زکات ،خیرات
اوصدقی ، سرسایه او نوریی ټول ده ته ورکول .بدرو ورو د “بدرومُلا” په نوم مشھورشو.
خدای ورته ښکلی اواز ورکړی دی ، د ھرلمانځه نه وروسته به یی خلکوته نعتونه ھم ور اورول.ورو ورو یی ځانته کوچني کوچني طالبان راپیداکړل چی شمیریی لسو دوولسوتنوته رسیدو.خود وخت په تیریدو د کلي خلک د بدرو په کړو وړو شکمن شول او خبره تردی ځایه راورسیده چی د کلي خلکو بدروته ځواب ورکړ چی دوی نور نه غواړي چی بدرو دی د دوی امام وي.
د کلي خلکوبدروته یوه اونۍ وخت ورکړ ترڅوځانته په کوم بل کلي کی امامت ولټوي ، خو بدرود کلي خلکوته د ھو او یانه ځواب ورنکړ. لکه د تیرپه څیربه په جومات کی اوسیدو، خپلو چڼیانوته به یی سبقونه ھم ویل. اونۍ تیره شوه خوبدرو د کلي د خلکو پریکړی ته کوم ارزښت ورنکړ،کلیوالو بیاھم د بدروڅخه غوښتنه وکړه چی ولاړدی شی په کوم بل کلي کی دی ځانته امامت پیداکړي. خوملابدروخلکوته یوازی دومره وویلی چی ” وبه ګورم “.
ملابدرو خپل چڼیان راټول کړل او د کلیوالود پریکړی په باره کی یی د ھغونظر وغوښت ، چڼیانوچی د خپل استاد حالت ته وکتل په اتفاق یی ورته وویل چی کلیوالوسمه پریکړه نه ده کړی، مونږوایو چی کلیوال ګرم دي اوته حق لري چی ھمدلته په ھمدي کلي کی خپل امامت ته دوام ورکړی اومونږحق لرو چی په ھمدی جومات کی ستاسوڅخه سبقونه زده کړو.
د ملا بدرو او کلیوالو ترمنځ خبره تردی ځایه ترینګلي شوه چی نور نو کلیوال د لمانځه په وخت کی د ملابدرو ترشا نه دریدل ، یوازی د مُلاخپل چڼیان به یی شاته ودریدل اوکلیوالو ټولو ځان ځان ته لمونځ کولو.
خبره د اونیوڅخه میاشتوته ورسیده ،څو واری دکلی ځوانان د ملابدرو د چڼیانوسره لاس او ګریوان شول . کلیوال له خپلی پریکړی نه په شا کیدل او مُلابدرو ددوی پریکړی ته اھمیت
نه ورکولو.د دوی ترمنځ لانجه لا روانه وه چی اوړی راورسید ،د لوونو او غوبلو وخت شو ،ورپسی چاکم چازیات د غنمو او اوربشوحاصلات په خپلوترټو ننه ایستل خوھیڅ کلیوال ھم بدروملاته خیرات او زکات ورنکړ.ملابدرو د زکات اوخیرات موضوع د خپلوچڼیانوسره شریکه کړه،چڼیانو بیا د خپل استاد پلوي وکړه او په اتفاق یی وویل چی کلیوال ملامت دی ، دوی ټول باید د خپلوحاصلاتوڅخه تاته زکات درکړی ،ھرکلیوال مکلف دی چی د ھرولسومنوحاصل څخه تاته یومن درکړي. بدروملا د جومات څخه راووت ،کوڅه په کوڅه ،کورپه کور وګرځید ، ھره دروازه وروټکوله او ټولوته یی وویل چی ده او چڼیانویی پریکړه کړیده چی ټول کلیوال به ورته د تیر په څیرد ھرو لسو منوڅخه یو من زکات ورکوي.
دکلیوالو اود ملابدرو د چڼیانوترمنځ څوواری اخ اوډب پیښ شو  ، خلک زخمیان شول ، وینی
وبھیدی ، د سیمی نورملایان ورغلل او ملابدرویی ګرم وباله.له ھغه وخته راپدیخوا د سیمی
خلک ملابدروته “شالا مُلا” وايي.
الحاج الھام الدین قیام