افغانستان نقطه مرکزی جیو پولیتیک

در سیاست قدرت های مخرب نظم و ثبات ! در بردن…

شور و حال عشق 

رسول پویان  عشق دردام سیاست مرغ بسمل می شود  پـرپـر احسـاس دل بندِ سـلاسـل می شود  تا ز چنگِ بازی ی صیاد مـرغ دل پـرید  عشوه از بهر فریب دل، مشکل…

«سازش» و «سازشکاری» یعنی چه؟

‫ رفیق نورالدین کیانوری ــ پرسش و پاسخ، شمارهٔ ۲۰، دی‌ماه ۱۳۵۹ــ…

دو کلمه؛ همچون دو پرخاش

Eklektism, Dogmatism. آرام بختیاری التقاطی و دگماتیسم؛ دو واژه یا دو سیستم…

«اسپینوزا در ترازوی مکتب من بیش از این نه‌می‌دانم: فیلسوفی،…

تذکر ضروری و تازه و بکر!در پایان هر بخش لینک…

                 یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                          (قسمت دوم)                        چرا…

ژئوپولیتیک ساختار قدرت؛ تنوع قومی و آیندهٔ دولت‌سازی در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ از رویای فدرالیسم تا کابوس بالکانیزه شدن…

آیا محمد اشرف غني د بیا راڅرګندېدو په درشل کې…

نور محمد غفوری لنډیز د ۲۰۲۱م کال د اګست له سیاسي بدلون وروسته…

برگردان، یا همان واژه‌ی شناسای عربی ترجمه

محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب دینی-فلسفی من بیش از این نه می‌دانم از گذشته‌‌های…

چرا صدای گاندی ها در کوهستان‌های افغانستان پژواک نیافت ؟

نویسنده: مهرالدین مشید جغرافیای خشونت، سیاست قبیله‌ای و غیبت ماندلاها در…

جمعبندی غیر تحلیلی از جریانات اخیر نظامی و دپلماتیک افغانستان…

آنچه سیاسیون و نظامی های پاکستان پس از حملات هوایی…

                     یک گرفتاری با مافیا

محمد عالم افتخار         و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و…

فلسفه سیاسی فردوسی و روانشناسی ترس در شاهنامه

دکتر بیژن باران نتیجه‌گیری. شاهنامه فردوسی چیزی بیش از یک…

سناریوی براندازی طالبان؛ از سوی پاکستان و ایران!؟

نویسنده: مهرالدین مشید براندازی طالبان واقعیت ژیوپولیتیک یا توهم تحلیل گران دراین…

دو کنیز در سحرگاه فلسفه یونان

Greece Philosophie.2800j. آرام بختیاری فلسفه یونان؛ افسانه و عرفان، منطق و برهان. در…

جنگی حاجی

آقای "جنگی حاجی" (به کُردی: جەنگی حاجی) با نام کامل…

 شانسی برای نجات افغانستان باقی مانده یا فرصت‌ها از دست…

نویسنده: مهرالدین مشید بیداری وجدان جمعی مردم؛ بازسازی مشروعیت سیاسی این پرسشی…

مارکسیسم قلب جوانان را تسخیر می‌کند

ا. م. شیری «چگونه یک ایدئولوژی غربی مانند مارکسیسم می‌تواند در…

عالم تنهایی 

رسول پویان  آزاد و ســرافـــرازم در عـالـم تـنهـایی  عشق و دل بیدار است تا…

هرمشکل حل گردد

امین الله مفکرامینی           2025-10-11! نازم آن قامت رسـا که نگردد خـــــــم زاِدبــــار همــتـــــــی…

«
»

مسايل اجتماعي

گفتگوی ملی یا خیال پادشاهی

امیر دوست محمد خان بار دوم ؟ برای تحقق هر طرح سیاسی ابزار سیاسی مطابق به ماهیت همان طرح نیاز است . گفتگوی ملی که آغای غنی مطرح کرده است به چهره های ملی ، جریانات سیاسی ملی دارای پشتوانه ملی و توانمند ضرورت دارد . گفتگوی ملی یعنی طرق دریافت حل مشکلات موجود در…

بیشتر بخوانید

       فارسی یا دری ؟ چرا با لجاجت، دری ؟ چرا کج بحثی ؟

       نویسنده : اسماعیل فروغی       این روزها ، فضای مجازی ما بازپرازبحث ها و کج بحثی ها درمورد زبان فارسی شده است . منشأ تمام بحث ها وکج بحثی ها بازهم همان رادیوی بی بی سی و برخی ازهموطنانیست که آگاهانه یا ناآگاهانه ، دری را زبانی جداگانه ازفارسی پنداشته ، می خواهند ، مردم ما…

بیشتر بخوانید

راهی که هنوز بسته نیست ! 

 ما  با رؤیای عدالت اجتماعی وارد میدان شدیم  تحول ثور ۱۳۵۷ را از نزدیک تجربه کردیم ، شکست در قدرت ، سرکوب و تبعید را از سر گذراندیم، در مواجهه با «سوسیالیسمِ موجود» دچار تردید شدیم و سرانجام با دیدن رفاهِ کشورهای غربی و غلبه‌ی گفتمان نئولیبرالی، چرخشی تاریخی را پشت سر گذاشتیم .  در…

بیشتر بخوانید

از کدام درد بنالیم؟

عبدالصمد ازهر                                                                           ۰۴ / ۱۱ / ۲۰۲۵      دیروز باز هم زلزله نیرومند به قدرت  ۶ اعشاریه ۳  درجه…

بیشتر بخوانید

بازی های بومی کودکان افغانستان

                                     فهرست   مطالب صفحه           مضمون صفحه           مضمون ۱۵.۱۶.۱۷.۱۸.۱۹. ۲۰.۲۱.۲۲.۲۳. ۲۴. ۲۵. ۲۶. ۲۸. ۳۰.۴۶.۴۷.۴۸. ۴۹.۵۰. ۵۱. ۵۲. ۵۳. ۵۴. ۵۵. ۶۲.۶۳.۶۴. ۶۵.۶۶. ۶۸. ۶۹. ۷۰. ۷۱.۷۲. ۷۳. ۷۴.۷۵. پیشگفتارشناسایی با بندهسرگرمهی اطفال افغانستان۱. بابه زنجیر باف ‏۲. جز بازی۳.جرکان۴. گیرکان‏۵.چشم پتکان۶. خم تکه بازی۷.توپ دنده…

بیشتر بخوانید

راه‌آهن بلخ-هرات؛ گذرگاه استراتژیک به سوی آینده‌ای نوین برای افغانستان و منطقه

در قلب تحولات اقتصادی و ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی و جنوبی،پروژه‌ای عظیم در حال شکل‌گیری است که می‌تواند نقشه ترانزیت و تجارت منطقه را برای همیشه دگرگون کند. خط راه‌آهن بلخ-هرات، با بیش از ۵۶۰ کیلومتر طول، تنها یک پروژه عمرانی نیست؛ بلکه نماد آرمان دیرینه افغانستان برای تبدیل شدن از یک «کشور محصور در خشکی»…

بیشتر بخوانید

تکریم مقام معلم و تبجیل از روز جهانی شان 

تتبع و نگارش از :  میرعبدالواحد سادات  کیست می‌دانی معلم؟ آنکه نازد سروری  بر همایون نام وی  ، در زیر چرخ چنبری روز معلم یادآور جایگاه والای کسانی است که چراغ دانایی را در تاریکی جهل روشن نگه داشته‌اند. این روز تنها یک مناسبت تقویمی نیست ،  فرصتی است برای تأمل در نقش معلم در سرنوشت کشوری که  در نیم قرن اخیر ، درگیر جنگ و بحران  می باشد .  امروز و درین کسوف تاریخ ، که با معرفت و معارف دشمنی میگردد و نیمی از پیکر جامعه از حق تعلیممحروم ساخته سده اند ، معلمان با  تحمل مشکلات اقتصادی و اجتماعی در دشوار ترین احوال ناهنجارروانی قراردارند .  اهمیت جهانی و  جایگاه معنوی  معلم یونسکو از سال (۱۹۹۴ – میلادی ) پنجم اکتبر را روز جهانی معلم نامگذاری کرده است. تا همیشه بیاد داشته باشیم که :  معلم، ستون اصلی آموزش و پیشرفت جامعه است. افغانستان نیز برای هماهنگی با جامعه جهانی، این روز را  از سوم جوزا به سیزدهم میزان تغییر دادهاست .  اگر به تاریخ تمدن اسلامی و نیز تجربه‌های جوامع توسعه‌یافته امروز بنگریم، می‌بینیم که هیچ جامعه‌ایبدون معارف پویا و معلمان شایسته توان عبور از تاریکی به روشنایی را نداشته است.  معرفت، بنیان خودآگاهی و رهایی از جهل است و معارف، ابزار نهادینه‌سازی این معرفت در ساختاراجتماعی و جامعه  است که معمار آن معلم می باشد .  در فرهنگ اسلامی، معلم جایگاهی بی‌بدیل دارد. پیامبر بزرگ اسلام، رسالت خود را «معلم بودن» معرفی کرده است. آزادی واقعی تنها از رهگذر رهایی از جهل ممکن است. این رهایی جز با کسب معرفت و آگاهی حاصل نمی‌شود. نلسون ماندلا ، در همین ارتباط سخن ارزشمند دارد :  «آموزش کلید پیشرفت در هر جامعه‌ای است و معلمان ستون فقرات این نظام هستند.»  معلم مانند چراغی است که تاریکی ناآگاهی را می‌زداید و مسیر حکمت را روشن می‌کند. معلمی شغل نیست ، رسالت است، هنر است، عشق ، ایثار و فداکاری است. بقول شیخ فریدالدین عطار :  «معلم، پدر معنوی جامعه است.»  تجربه تاریخی نشان می‌دهد هیچ جامعه‌ای بدون معارف پویا و معلمان شایسته نمی‌تواند پیشرفت کند. افغانستان امروز بیش از هر زمان نیازمند بازاندیشی در مفهوم معارف است. نسل جوان باید معلمان را به عنوان معماران اصلی آینده بشناسد. بدون معارف سالم، نه شهروند مسئول پرورش می‌یابد، نه حاکمیت قانون استقرار می‌یابد، نه جامعهمدنی معنا پیدا می‌کند. با وجود جایگاه رفیع  معنوی معلم، وضعیت  زندگی آنان تأسف‌بار است: کاهش منزلت اجتماعی معلم محدودیت‌ها و فشار بر معلمان زن که روز تا روز بیشتر میگردد .  این  احوال ناهنجار نه تنها معلمان را دشوار ساخته ، بلکه آینده آموزش و معرفت افغانستان را به خطرانداخته است .  ضرورت بازاندیشی افغانستان نیازمند تحول در نگاه به معلم و آموزش است. حرمت معلم باید  اساس محور سیاست‌های  فرهنگی و معارف پرور ملی باشد .  به گفته حکما :  «انسان دو معلم دارد: آموزگار و روزگار اگر  از  معلم نیاموزیم  ، دومی  و روزگار به تلخی  ‌و با شکست خواهیم  آموخت.» معارف و مکتب  مدرن در افغانستان اولین مکتب مدرن افغانستان، مکتب حبیبیانا و لیسه عالی حبیبیه، در زمان امیر حبیب‌الله خان تأسیسشد. از آن زمان تاکنون، معارف و جایگاه معلم مراحل مختلفی از رونق تا افول را پشت سر گذاشته‌اند.…

بیشتر بخوانید

سراج‌الاطفال و جایگاه آن در تاریخ ادبیات کودک

میرعبدالواحد سادات  1 ادبیات کودک در افغانستان پیشینه بیش از یک قرن دارد ، اما  حوادث ناهنجار ، جنگ‌ و اشوب مانع رشد و توسعه آن گردیده است.  نخستین نشریه برای  کودکان  افغانستان، با نام سراج‌الاطفال، در سال (۱۲۹۷ خورشیدی )  به ابتکار محمود طرزی فقید و توسط س اج الاخبار منتشر گردید.  این نشریه با محتوای معاوماتی ،…

بیشتر بخوانید

۳۰ سپتامبر آخرین عصاره جهاد هفتگانه ها

جهادیکه غرب و آمریکا بر آن سرمایه گذاری کرده بود روی دو هدف می چرخید : ۱– هدف نزدیک ؛ ضربه زدن به قوتهای شوروی در افغانستان زیر نام آزاد سازی کشور و سقوط حاکمیت حزب حاکم مورد حمایت شوروی ۲– هدف دورنمایی پوشیده اعلان ناشده و آن عبارت بود از سلطه آمریکا بر کشور…

بیشتر بخوانید

  ممنوعیت های نو طالبان ، دیوانه گی مطلق سیاسیست 

  نوشته ی : اسماعیل فروغی          ممنوعیت کتابهای نویسنده گان زن ( افغانی و خارجی ) ؛     ممنوعیت کتابهای نویسنده گان ایرانی و کتابهای چاپ ایران        تعجب نکنید . طالبان با اعلام فرامین و فیصله های تازه ی شان ، باز زبان فارسی ، علم و زن را نشانه گرفته ، می خواهند آخرین ضربه های…

بیشتر بخوانید

ځوانان څنګه کولی شي د څو قطبي نړۍ لپاره لاره هواره کړي؟

حميدالله بسيا لومړی به له هرڅه مخکې د څو قطبي نړۍ په اړه لنډ وليکو: څو قطبي نړۍ د نړیوال سیاست هغه حالت ته ویل کېږي چې پکې د نړۍ ځواک او واک یوازې د یوه یا دوو لویو زبرځواکونو پر ځای د څو بېلابېلو هېوادونو او قدرتي بلاکونو ترمنځ وېشل شوی وي. په دې…

بیشتر بخوانید

د وروستۍ یوې لسیزې خونړۍ زلزلې په افغانستان کې

(۲۰۱۵–۲۰۲۵) افغانستان د تکتونیکي پلیتونو په یو خورا فعال زلزله‌خېز زون کې پروت دی. د هند او یورېشیا پلیتونو ټکر د دې لامل ګرځي چې په افغانستان کې پرله‌پسې او ویجاړوونکې زلزلې رامنځته شي. د ۲۰۱۵ نه تر ۲۰۲۵ پورې کلونو کې افغانستان د څو سترو زلزلو شاهد و چې زرګونه انسانان یې د مرګ،…

بیشتر بخوانید

د رسنيو د کارپوهانو تر منځ د تجربو تبادله څومره اړينه ده؟

محمدسليم سليمان میډیا یا رسنيو د بشریت په ټولنیز ژوند کې تل مرکزي رول لوبولی دی او په يو هېواد کې له اجراييه، مقننه، او قضايه قوې وروسته د څلورمې قوې په نامه پېژندل کېږي.  د چاپ ماشین له اختراع (۱۵ مې پېړۍ) وروسته د نظریاتو تبادله نړيواله  شوه. په ۲۰مې پېړۍ کې د راډیو او ټلویزیون راتګ د ملتونو ترمنځ د خبرو او…

بیشتر بخوانید

نفاق قومی–اتنیکی در افغانستان؛ از جنگ سرد تا جهان یک‌قطبی

افغانستان کشوری است با تنوع قومی، زبانی و مذهبی. این تنوع می‌توانست به‌عنوان سرمایه‌ای برای انسجام و ملت‌سازی عمل کند، اما با تاسف که تاریخ معاصر کشور نشان می‌دهد که بارها به ابزار رقابت‌های سیاسی داخلی و مداخلات خارجی بدل شده است. پرسش اصلی این است: نفاق قومی–اتنیکی در افغانستان در کدام دوره به اوج…

بیشتر بخوانید

 د ځوانانو لپاره د علمي او فرهنګي ناستو او فورمونو اهمیت او ارزښت

حميدالله بسياځوانان د هرې ټولنې راتلونکی ځواک  او ځوانه انرژي ده. د تاریخ په اوږدو کې دولتونو، پوهنتونونو او نړیوالو سازمانونو تل هڅه کړې چې د ځوانانو لپاره داسې پروګرامونه جوړ کړي چې د دوی استعدادونه او وړتياوې پکې وده وکړي او د ټولنې د پرمختګ لپاره خپلې دا وړتياوې په بېلابېلو برخو کې وکاروي.  د علمي او فرهنګي…

بیشتر بخوانید