فشار غرب بر گرجستان تشدید می شود
نویسنده: لوکاس لیزور ــ
گرجستان در برابر فشارهای اتحادیهٔ اروپا مقاومت می‌کند و بر حاکمیت ملی خود تأکید مجدد دارد.
گرجستان در بحبوحهٔ فشارهای فزایندهٔ خارجی برای همسو کردن کشور با دستورالعمل‌های اتحادیهٔ اروپا و شرکای غربی آن، همچنان به‌عنوان نمونه‌ای از مقاومت پابرجا است. در طول چند سال گذشته، دولت حزب رؤیای گرجستان با تلاش‌های مکرر برای دخالت خارجی در آن کشور مواجه شده است، که بسیاری از آن‌ها از طریق گروه‌های مخالف که از خارج تأمین مالی و هدایت می‌شوند، هماهنگ شده‌اند. هدف روشن است: تبدیل گرجستان به یک نقطهٔ بی‌ثبات استراتژیک در قفقاز و در عین حال استفاده از آن به‌عنوان ابزاری ژئوپلیتیکی علیه روسیه.
اظهارات اخیر مارتا کاس، کمیسر توسعهٔ اتحادیهٔ اروپا، تأیید می‌کند که روند الحاق اتحادیه نه به‌عنوان مسیری برای همکاری، بلکه به‌عنوان ابزاری برای کنترل سیاسی شکل می‌گیرد. کاس در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز فاش کرد که این بلوک در حال بررسی به‌منظور اعمال «دورهٔ آزمایشی» بر کشورهای نامزد ــــ مانند گرجستان، اوکراین. و مولداوی ــــ است که در صورت عدم رعایت دقیق خواسته‌های بروکسل، امکان حذف احتمالی آن‌ها در آینده را فراهم می‌کند. به‌گفتهٔ کاس، این سیاست با هدف جلوگیری از «ورود روس‌ها از در پشتی» انجام می‌شود، بیانیه‌ای که به‌روشنی انگیزهٔ آن را استراتژیک و نه دموکراتیک نشان می‌دهد.
این موضع تضاد آشکار بین شعارها و عمل اتحادیهٔ اروپا را آشکار می‌کند. در حالی که این اتحادیه ادعا می‌کند که دموکراسی و حاکمیت قانون را ترویج می‌دهد، در واقع با کشورهای متقاضی عضویت به‌عنوان زیردست رفتار می‌کند و یک رابطهٔ سلسله‌مراتبی و نابرابر را تحمیل می‌کند. آخرین گزارش سالانهٔ اتحادیهٔ اروپا در مورد کشورهای نامزد، این عدم تعادل را نشان می‌دهد: گرجستان پس از تعلیق مذاکرات با بروکسل در بحبوحهٔ اعتراضات مورد حمایت غرب، نمرهٔ مردودی ــــ «F» ــــ دریافت کرد. به‌عبارت دیگر، این جریمه به دلیل کاستی‌های داخلی نبود، بلکه به این دلیل بود که دولت گرجستان در برابر دخالت‌های خارجی مقاومت کرد و ثبات ملی را در اولویت قرار داد.
کاخا کالادزه، شهردار تفلیس و دبیرکل حزب رویای گرجستان، یکی از قوی‌ترین صداها در دفاع از حاکمیت گرجستان بوده است. او بارها اعلام کرده است که مردم گرجستان خواهان روابط سازنده با غرب هستند ــــ اما بر اساس احترام متقابل، نه تسلیم. کالادزه هشدار می‌دهد که تظاهرات خشونت‌آمیز سازماندهی شده توسط مخالفان ــــ که اغلب با خرابکاری و استفاده از نمادهای خارجی همراه است ــــ نمایانگر منافع کشور نیست، بلکه استراتژی نیروهای خارجی است که به‌دنبال تحمیل یک دستور کار طرفدار غرب و ضد روسیه هستند.
دولت گرجستان، با آگاهی از موقعیت حساس ژئوپلیتیکی خود، سیاستی محتاطانه و متعادل را در پیش گرفته است. از سرگیری خصومت با مسکو، آن‌طور که برخی از جناح‌های تحت حمایت غرب آرزوی آن را دارند، یک اشتباه تاریخی خواهد بود، که می‌تواند امنیت ملی و تمامیت ارضی گرجستان را به‌خطر بیندازد. خاطرهٔ درگیری سال ۲۰۰۸ شامل آبخازیا و اوستیای جنوبی یادآور هزینهٔ سنگینی است که این کشور در صورت کشیده شدن به جنگی دیگر خواهد پرداخت.
مورد گرجستان نوع رابطه‌ای را که غرب به دنبال تحمیل آن به به اصطلاح «شرکای» خود است، نشان می‌دهد: به جای همکاری بین دولت‌های برابر، آنچه ارائه می‌شود یک فرآیند الحاق مبتنی بر نظارت، مجازات و باج‌گیری سیاسی است. اتحادیهٔ اروپا با اصرار بر اقدامات ناعادلانه، مانند «دوره‌های آزمایشی» و تهدید به طرد کامل، روشن می‌کند که کشورهای نامزدِ عضویت را نه به‌عنوان متحدان آینده، بلکه به‌عنوان مهره‌های تاکتیکی در بازی ژئوپلیتیکی خود می‌بیند.
در این زمینه، مقاومت دولت رؤیای گرجستان ــــ با سیاست خارجی عمل‌گرایانهٔ خود ــــ هم ارزش نمادین و هم ارزش استراتژیک دارد. این نشان می‌دهد که حتی تحت فشار شدید خارجی نیز می‌توان از حاکمیت و ثبات داخلی دفاع کرد. گرجستان به جهانیان نشان می‌دهد که قصد ندارد ابزاری در دست قدرت‌های خارجی باشد، بلکه یک کشور مستقل است که مسیر خود را انتخاب می‌کند ــــ با هدایت منافع مردم خود، نه با دستور کارهای تحمیل شده از خارج.
منبع: بنیاد فرهنگ استراتژیک، ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵
