شی، عربستان و پترویوان درایو
شی جین پینگ پیشنهادی به شبه‌جزیره عربستان داده است که نادیده گرفتن آن سخت است: چین خریدار تضمینی نفت و گاز شما خواهد بود، فقط با یوان پرداخت میشود .نویسنده: پپه اسکوبارمترجم: سایت «۱۰ مهر»برگرفته از : وبلاگ کرادلِه، ۱۶ دسامبر ۲۰۲۲ *
البته دلار نفتی ــ و دلار آمریکا که هنوز کمتر از ۶۰ درصد ذخایر ارزی جهانی را تشکیل می‌دهد ــ یک‌شبه به فراموشی سپرده نمی‌شوند. دستآورد شی از عربستان سعودی آخرین فصل از یک تغییر لرزشی است که این بار نه توسط «ابر قدرت» سابق، بلکه توسط گروهی منتخب در جنوب جهانی هدایت میشود.
تجارت با ارزهای خود و یک ارز جایگزین جدید و جهانی درست در رأس اولویت‌های فهرست طولانی کشورهای ــ از آمریکای جنوبی گرفته تا شمال آفریقا و غرب آسیاست ــ که مایل به پیوستن به بریکس پلاس یا سازمان همکاری شانگهای، و در موارد کمی، به هر دو می‌باشند.
نقد سفر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین که یک هفته پیش در ریاض فرود آمد و با شکوه و جلال سلطنتی مورد استقبال قرار گرفت، بسیار وسوسه‌انگیز خواهد بود، زیرا شی جین پینگ در عربستان آغاز عصر پترویوان را اعلام کرد.
اما مسأله پیچیده‌تر از این‌هاست. به همان اندازه که با لرزشی ناشی از حرکت پترویوان تغییری ضمنی اعمال شود، دیپلماسی چین پخته‌تر از آن است تا در رویارویی مستقیم، به‌ویژه با یک امپراتوری زخمی و وحشی، درگیر گردد. بنابراین در این راه و در مقایسه با آنچه در چشم (اوراسیا) دیده میشود، راه به‌مراتب حساس‌تر و کارهای جدی‌تری در پیش است.
اعلامیه شی از عربستان سعودی شگفتی ظریفی بود: این اعلامیه به‌عنوان بین‌المللی شدن یوان بسته‌بندی شد. شی گفت، از این پس چین برای تجارت نفت، از طریق بورس نفت و گاز شانگهای، از یوان استفاده خواهد کرد و از پادشاهی‌های خلیج فارس دعوت کرد تا در این زمینه همکاری کنند. نزدیک به ۸۰ درصد تجارت در بازار جهانی نفت همچنان به دلار آمریکا قیمت‌گذاری میشود.
بر اساس گزارش‌ها، شی در عربستان و هیأت بزرگ چینی او متشکل از مقامات و رهبران تجاری با رهبران شورای همکاری خلیج فارس (GCC) برای ارتقای تجارت دیدار کردند. پکن متعهد شد که «نفت خام را به‌طور مداوم و به‌صورت عمده از شورای همکاری خلیج فارس وارد کند.» و این در مورد گاز طبیعی نیز صدق می‌کند.
چین در حال حاضر پنج سال است که بزرگترین واردکننده نفت خام در جهان بوده است ــ نیمی از آن از شبه‌جزیره عربستان و بیش از یک چهارم از عربستان سعودی. بنابراین جای تعجب نیست که استقبال باشکوه از شی جین پینگ در ریاض ــ عربستان، با یک تفسیر ویژه در ستایش از بخش تجارت گسترده و تقویت مشارکت‌های استراتژیک/تجاری در سراسر شورای همکاری خلیج فارس آغاز ، و با «ارتباطات ۵G، انرژی جدید، فضا و اقتصاد دیجیتال تکمیل شد.»
وانگ یی، وزیر امور خارجه، بر«انتخاب استراتژیک» چین و عربستان به‌طور گسترده‌تر تأکید کرد. بیش از ۳۰ میلیارد دلار قرارداد تجاری طبق مقرارت امضا شد ــ تعداد کمی از آنها به‌طور قابل توجهی به پروژه‌های بلندپروازانه کمربند و جاده چین (BRI) مرتبط بودند.
و این ما را به دو ارتباط اصلی می‌رساند که توسط شی در عربستان پایه‌گذاری شد: پروژه یک کمربند و جاده (جاده ابریشم) BRI و سازمان همکاری شانگهای (SCO).
جاده‌های ابریشم عربستان
پروژه کمربند و جاده BRI با برگزاری مجدد مجمع آن در سال ۲۰۲۳، توسط پکن شدیداً تقویت خواهد شد. اولین دو مجمع دوسال یکبار، در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ برگزار شد. در سال ۲۰۲۱ به دلیل سیاست سختگیرانه چین برای مقابله با کووید صفر، که اکنون برای همه اهداف عملی رها شده است، هیچ اتفاقی نیفتاد.
تشکیل این مجمع در سال ۲۰۲۳ بار معنایی دارد، زیرا پروژه یک کمربند و جاده برای اولین بار ۱۰ سال پیش توسط شی در آسیای مرکزی (آستانا) و سپس آسیای جنوب شرقی (جاکارتا) راه‌اندازی شد.
پروژه یک کمربند و جاده یا همان جاده ابریشم، نه‌تنها یک مجموعه بهم پیوسته که مظهر موتور پیچیده و چند‌وجهی محرک تجارت/ارتباط بین اوراسیا می‌باشد، بلکه مفهوم کلی سیاست خارجی چین حداقل تا اواسط قرن بیست و یکم است. بنابراین انتظار می‌رود که مجمع سال ۲۰۲۳ مجموعه‌ای از پروژه‌های جدید و بازطراحی‌شده را که با دنیای پساکووید و بحران بدهی، و مهمتر از همه با حوزه ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک آتلانتیسیسم در مقابل اوراسیایسم سازگار شده است، به منصه ظهور برساند.
قابل توجه است که ، سفر شی به عربستان در ماه دسامبر دنباله سفر او به سمرقند در سپتامبر ــ اولین سفر خارجی او پس از کووید ــ برای اجلاس سازمان همکاری شانگهای بو دکه در آنجا ایران رسماً به‌عنوان یک عضو کامل به آن ملحق شد. چین و ایران در سال ۲۰۲۱ یک قرارداد مشارکت استراتژیک ۲۵ ساله به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بالقوه منعقد کردند. این پیوند دیگر استراتژی دو وجهی چین در غرب آسیا است.
۹ عضو دائم سازمان همکاری شانگهای اکنون ۴۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. یکی از تصمیمات کلیدی آنها در سمرقند افزایش تجارت دوجانبه و تجارت کلی با ارزهای خودشان بود.
و این ما را بیشتر به آنچه در بیشکک، قرقیزستان، در هماهنگی کامل با ریاض روی داده است، مرتبط می‌کند: نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا، بازوی اجرای سیاست اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU). ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در قرقیزستان، نمی‌توانست صریح‌تر از این باشد : «کار در انتقال به ارزهای ملی به‌منظور تسویه حساب‌های متقابل سرعت گرفته است … روند ایجاد یک زیرساخت پرداخت مشترک و یکپارچه‌سازی سیستم‌های ملی برای انتقال اطلاعات مالی آغاز شده است.»
شورای عالی اقتصادی بعدی اوراسیا در ماه مه ۲۰۲۳ در روسیه و قبل از مجمع کمربند و جاده برگزار خواهد شد. آنها را با هم در نظر بگیرید تا ما خطوط کلی نقشه راه ژئواکونومیک را در پیش رو داشته باشیم: حرکت به‌سمت پترویوان که به موازات حرکت به‌سمت «زیرساخت پرداخت مشترک» و مهمتر از همه، یک ارز جایگزین جدید با دور زدن دلار آمریکا پیش می‌رود.
این دقیقاً همان چیزی است که رئیس سیاست کلان اقتصادی اتحادیه اروآسیا، سرگئی گلازیف، در کنار متخصصان چینی طراحی کرده است.
جنگ مالی کامل
حرکت به‌سمت پترویوان مملو از خطرات عظیم خواهد بود.
در هر سناریوی جدی بازی‌های ژئواکونومیک، مسلم است که کاهش یک دلار نفتی به معنای پایان ناهار رایگان امپراتوری است که برای بیش از پنج دهه برقرار بوده است.
به‌طور خلاصه، در سال ۱۹۷۱، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، ریچارد «تریکی دیک» نیکسون، ایالات متحده را از استاندارد طلا بیرون کشید. سه سال بعد، پس از شوک نفتی سال ۱۹۷۳، واشنگتن با این ضرب‌المثل که «نمی‌توان را رد کرد»، پیشنهادی را به وزیر نفت عربستان، شیخ زکی یمانی بدنام داد: ما نفت شما را به دلار آمریکا می‌خریم و در مقابل شما اوراق خزانه‌داری ما را می‌خرید. تعداد زیادی سلاح دریافت می‌کنید، و باز یافت هر آنچه در بانک‌های ما باقی مانده است.
واشنگتن اکنون به‌طور ناگهانی قادر است «پول هلیکوپتر» ** را ــ بدون هیچ پشتوانه‌ای ــ تا بی‌نهایت، و دلار آمریکا را به‌عنوان سلاح هژمونیک نهایی، با مجموعه‌ای از تحریم‌هایی که به‌طور یک‌جانبه بر بیش از ۳۰ کشوری که جرأت می‌کنند «نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین» را نادیده بگیرند، تحمیل شده است، توزیع کند.
تکان دادن ناگهانی این قایق امپراتوری مایه کفر است. بنابراین پکن و شورای همکاری خلیج فارس به آرامی اما مطمئناً و بدون هیاهو، پترویوان را اتخاذ خواهند کرد. قلب موضوع، بار دیگر، قرار گرفتن متقابل آنها با کازینو مالی غرب است.
مورد چین، به‌عنوان مثال، با موجودی یک تریلیون دلار در اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات متحده چه باید کرد. در مورد عربستان، فکر کردن به « استقلال و خودمختاری راهبردی» ــ مانند آنچه که ایران از آن برخوردار است ــ وقتی دلار نفتی جزء اصلی سیستم مالی غرب می‌باشد، سخت است. فهرست واکنش‌های احتمالی امپراتوری شامل همه چیز است، از کودتای نرم/تغییر رژیم گرفته تا شوک و ایجاد ترس و وحشت نسبت به ریاض ــ به دنبال آن تغییر رژیم.
با این حال، هدف چینی‌ها ــ و روس‌ها ــ بسیار فراتر از وضعیت مخمصه سعودی (و اماراتی) است. پکن و مسکو به‌وضوح تشخیص داده‌اند که چگونه همه چیز ــ بازار نفت، بازارهای جهانی کالاها ــ با نقش دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره گره خورده است. و این دقیقاً همان چیزی است که در اتحادیه اورآسیا بحث میشود؛ در سازمان همکاری شانگهای؛ و از این پس در بریکس+ بحث خواهد شد؛ و استراتژی دو وجهی پکن در سراسر غرب آسیا برای تضعیف آن طراحی شده است.
از زمان اولین تحریم‌ها علیه روسیه پس از میدان ۲۰۱۴ و جنگ تجاری واقعی علیه چین که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، پکن و مسکو استراتژی خود را از نزدیک در چارچوب بریکس و بعداً در سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اوراسیا هماهنگ کرده‌اند.
اکنون، پس از آن که در فوریه ۲۰۲۲ توسط مسکو عملیات نظامی ویژه در اوکراین آغاز شد و ناتو، برای تمام اهداف عملی، به جنگ علیه روسیه ورود کرده است، ما از قلمرو جنگ ترکیبی فراتر رفته‌ایم و در اعماق یک جنگ مالی تمام عیار هستیم.
سرد شدن سریع روابط
با دزدی ذخایر خارجی یکی از اعضای گروه ۲۰ که یک ابرقدرت هسته‌ای است، کل جنوب جهانی «درس» انجماد (نهادی) غرب جمعی را جذب و درک کرد. اگر چنین چیزی می‌تواند برای روسیه اتفاق افتد، ممکن است برای هر کس دیگر نیز اتفاق بیفتد. دیگر «قوانینی» وجود ندارد.
روسیه از سال ۲۰۱۴ سیستم پرداخت SPFS خود را به موازات CIPS چین بهبود بخشیده است، که هر دو سیستم، هم سیستم پیام‌رسانی بانکی سوئیفت تحت رهبری غرب را دور می‌زند و هم به‌طور فزاینده‌ای توسط بانک‌های مرکزی در سراسر آسیای مرکزی، ایران و هند مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سرتاسر اوراسیا، افراد بیشتری Visa و Mastercard را کنار می‌گذارند و علاوه بر از Alipay و WeChat Pay که هر دو در سراسر آسیای جنوب شرقی بسیار محبوب هستند، از کارت‌های UnionPay و/یا Mir استفاده می‌کنند.
البته دلار نفتی ــ و دلار آمریکا که هنوز کمتر از ۶۰ درصد ذخایر ارزی جهانی را تشکیل می‌دهد ــ یک‌شبه به فراموشی سپرده نمی‌شوند. دستآورد شی از عربستان سعودی آخرین فصل از یک تغییر لرزشی است که این بار نه توسط «ابر قدرت» سابق، بلکه توسط گروهی منتخب در جنوب جهانی هدایت میشود.
تجارت با ارزهای خود و یک ارز جایگزین جدید و جهانی درست در رأس اولویت‌های فهرست طولانی کشورهای ــ از آمریکای جنوبی گرفته تا شمال آفریقا و غرب آسیاست ــ که مایل به پیوستن به بریکس پلاس یا سازمان همکاری شانگهای، و در موارد کمی، به هر دو می‌باشند.
ریسک نمی‌توانست بالاتر باشد. و همه چیز در مورد تسلیم یا اعمال حاکمیت کامل است. پس بیایید آخرین سخنان اساسی را به دیپلمات برجسته دوران آشفته ما، سرگئی لاوروف روسیه، در کنفرانس بین‌المللی بین احزاب اوراسیا به‌عنوان مبنایی برای تقویت حاکمیت، بسپاریم:
دلیل اصلی تنش‌های فزاینده امروز، تلاش سرسختانه غرب جمعی برای حفظ سلطه رو به کاهش تاریخی در عرصه بین‌المللی به هر وسیله‌ای است که می‌تواند … ممانعت و جلوگیری از تقویت مراکز مستقل رشد اقتصادی، قدرت مالی و نفوذ سیاسی غیرممکن است. آنها در قاره مشترک ما اوراسیا، در آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا در حال ظهور هستند.
همه سوار شوید … قطار حاکمیت و استقلال.
* https://thecradle.co/Article/Columns/۱۹۵۶۵
** پول هلیکوپتر: یک اصطلاح اقتصادی می‌باشد که به ایده توزیع پول آزاد از طرف بانک مرکزی بین مصرف‌کنندگان (مردم) در تلاش برای تحریک افزایش مبادله و در نتیجه تحریک تورم است. اصطلاح پول هلیکوپتر برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ توسط اقتصاددان مشهور میلتون فریدمن معرفی شد. هدف اینست که به‌طور موثر مبارزه با کاهش قیمت را کاهش دهد، و تا حدودی به صراحت پیشنهاد شده است که پول از هواپیما ریخته شود. بنابراین مردم پول می‌گیرند و در نتیجه می‌توانند پول بیشتری برای خرج کردن به‌دست آورند، بنابراین ممکنست نرخ تورم را بالا ببرد.
