چرا صدای گاندی ها در کوهستان‌های افغانستان پژواک نیافت ؟

نویسنده: مهرالدین مشید جغرافیای خشونت، سیاست قبیله‌ای و غیبت ماندلاها در…

جمعبندی غیر تحلیلی از جریانات اخیر نظامی و دپلماتیک افغانستان…

آنچه سیاسیون و نظامی های پاکستان پس از حملات هوایی…

                     یک گرفتاری با مافیا

محمد عالم افتخار         و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و…

فلسفه سیاسی فردوسی و روانشناسی ترس در شاهنامه

دکتر بیژن باران نتیجه‌گیری. شاهنامه فردوسی چیزی بیش از یک…

سناریوی براندازی طالبان؛ از سوی پاکستان و ایران!؟

نویسنده: مهرالدین مشید براندازی طالبان واقعیت ژیوپولیتیک یا توهم تحلیل گران دراین…

دو کنیز در سحرگاه فلسفه یونان

Greece Philosophie.2800j. آرام بختیاری فلسفه یونان؛ افسانه و عرفان، منطق و برهان. در…

جنگی حاجی

آقای "جنگی حاجی" (به کُردی: جەنگی حاجی) با نام کامل…

 شانسی برای نجات افغانستان باقی مانده یا فرصت‌ها از دست…

نویسنده: مهرالدین مشید بیداری وجدان جمعی مردم؛ بازسازی مشروعیت سیاسی این پرسشی…

مارکسیسم قلب جوانان را تسخیر می‌کند

ا. م. شیری «چگونه یک ایدئولوژی غربی مانند مارکسیسم می‌تواند در…

عالم تنهایی 

رسول پویان  آزاد و ســرافـــرازم در عـالـم تـنهـایی  عشق و دل بیدار است تا…

هرمشکل حل گردد

امین الله مفکرامینی           2025-10-11! نازم آن قامت رسـا که نگردد خـــــــم زاِدبــــار همــتـــــــی…

جګړه او ورور وژنه د هېواد ستونزې نه شي حل…

 نور محمد غفوری سریزه نیمه پېړۍ کېږي چې په افغانستان کې جګړه…

پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های…

نویسنده: مهرالدین مشید پیاله کافی؛ دیروز زهری به کام مردم افغانستان…

مذاکره هیئت های افغانستان و پاکستان

در ترکیه از دید حقوق بین الملل عمومی این نشست‌ها برخاسته…

خُردشدن کرزی نزد پرویز مشرف و خُردساختن کشور، توسط کرزی…

بازخوانی تاریخی نه چندان دور محمدعثمان نجیب من در دوران نخست حکومت…

احمدشاه بابا

احمدشاه بابا نومیالی اتل، غښتلی، توریالی او پیاوړی ملي شخصیت:  احمدشاه…

«چپ نو» و سوسیال‌دموکراسی در افغانستان

نور محمد غفوری «چپ نو» و سوسیال‌دموکراسی در افغانستانبازاندیشی در ایدئولوژی…

تهدیدهای پاکستان برضد افغانستان؛ از سیاست بازدارندگی تا بازی ژئوپولیتیک

نویسنده:  مهرالدین مشید از سیاست بازدارنده گی تا تغییر در رهبری…

بحران مالی سازمان ملل و فاجعه انسانی در افغانستان

آزمونی برای تعهد جهانی به انسان‌دوستی و چندجانبه‌گرایی سازمان ملل متحد…

میراث سکاها در شاهنامه فردوسی: سیستان، سجستان و ایران

- دکتر بیژن باران مقدمه: شاهنامه و جغرافیای هویت ایرانی. شاهنامه…

«
»

شر خيزيان بيا راپورته شول؛ د ولس ځورونه بیا پیل شوه !

په داسې حال کې چې د تيرې روژې په مياشتې کې د رستا خيز ډلې او پلويانو يې د کابل ښار په واټونو کې خيمې درولې وې چې له امله يې افغان سوداګرو ته کابو ۱۵ ميليونه ډالره زيان اوښتی او تر څنګ يې ټوله روژې مياشت کابل ښار له ګڼو ستونزو سره مخامخ کړي و؛ دغې ډلې له څو ورځو ځنډ وروسته يو ځل بيا د خلکو آزارولو او په ښار کې لاريونو ته ملا تړلې. د لطيف پدرام، امرالله صالح او احمد ضيا مسعود تر لارښوونې لاندې د رستاخيز ډلې تر نوم لاندې يو شمېر افراد نن دوشنبه هم د کابل ښار سړکونو ته راووتل او د خلکو پر مخ يې لارې تړلې وې.

دغو ډلو ټپلو وروسته له هغې يو ځل بيا لاريون ترسره او د خلکو پر مخ يې سړکونه بند کړل چې تيره مياشت د څو ورځو لپاره په پرله پسې توګه د لارو بندولو سره سره بيا هم خپلو موخو ته ونه رسيدل. د څو محدودو څېرو په لارښوونه د مدني حرکت په نوم د دغه جنبش غړو دا ځل په نوي نوښت سره د خلکو ځورونه ترسره کړه. دوی او ډلې يې دا ځل سړکونو ته موټرې راويستلې وې او په پرله پسې توګه يې د موټر هارنونه وهل چې له ښاره يې د ميښو غوجل کړې وه او په ښار کې يې غالمغال ډير کړی و.

دا سمه ده چې د افغانستان اساسي قانون هر افغان ته دا حق ورکړی چې د خپلو مشروع غوښتنو د ترلاسه کولو لپاره بې وسلې سوله ايز لاريونونه ترسره کړي. د غونډو، اعتصابونو او لاریونونو کول ترسره کول د ټولو افغانانو حق دی، خو کله چې دا کار د لارو د بندښت، د اقتصادي فعالیتونو د په ټپه درېدو، عامو ښاريانو ته د مزاحمت او سوداګرو ته د ميليونونه ډالرو د زيان اوښتلو سبب شي نو په ټوله معنا د اساسي او بشري قوانينو سره په ټکر کې دی.

خلک له دغو رستاخيزيانو پوښتنه کوي چې تاسې څه غواړئ؟ غوښتنه مو څه ده؟ آيا د ولسمشر او لوړو پوړو چارواکو په استعفا سره د هيواد روان حالت بهتريږي او که بدتريږي؟

که څه هم دوی په ښکاره د کابل ښار د زنبق څلور لارې له بريد وروسته په لاريون کوونکو د ډزو په غبرګون کې لاريون کوي خو په اصل کې دوی د خپلو بادارانو لخوا دوی ته د ګډوډۍ جوړولو په مقابل کې اخيستل شوې پيسې هضموي. یو څو محدودو کسانو چې د ځانګړو  ډلو ټپلو لخوا لکه لطیف پدارم  ضیا مسعود او نور د حکومت نه شړل شويو او ړتل شویو کسانو لخوا يې ملاتړ کيږي؛ د کابل ښار شپږ ميليونه نفوس ګروګان نیولی دی او د عام ولس پر مخ يې لارې او سړکونه تړلي دي. د دوی د هر حرکت او لاریون  تر شاه اصلآ نورې توطيې نغښتي دي. دوی غواړي چې د ایران او پاکستان په اشاره او د هغو د ګوډاګیانو پر مټ یو ځانګړی قوم توهین، تحقیر او بدنام کړي.

د دوی له غوښتنو معلوميږي چې د رستاخيز په نوم حرکت د ايران او پاکستان په لارښوونه د يو ستر ځانګړي قوم د نوم بدولو لپاره رامنځته شوي دي او د يو ځانګړي قوم د اشخاصو د ګوښه کيدو غوښتنه کوي. دوی غواړي د عدالت او حق تر نامه لاندې څو چوکۍ او پیسې خپلو رټل شویو او شړل شویو بادارانو ته ترلاسه کړي. د دوی له خوا ترسره شوي او ترسره کيدونکي حرکتونه نه ملي دي او نه هم انساني. دوی په خپلو لاريونونو کې څو تنه وزګاره او احساساتي ځوانان چې په هیڅ هم خبر ندي؛ راټولوي او د حکومت پر ضد يې کاروي. دوی غواړي چې حکومت بوخت وساتي څو ایران او پاکستان خپلې استخباراتي لوبې په کابل او نورو ولایاتو کې پر سمه توګه ترسره کړي.

دوی نه د ولس استازي دي او نه هم مدني فعالان يا سياست مداران. هر څه يو حد او اصول لري، هره ورځ لارې کوڅې بندول، خلک آزارول او سوداګرو ته او د دولت خزانې ته په ميليونونو ډالره زیان اړول د توجيه وړ نه دي. دوی اصلاً له اساسي قانون او د بيان له آزادۍ ناوړه ګټه پورته کوي.

اوس له افغان دولت څخه د ولس غوښتنه دا ده څو د دغو څو محدودو کسانو په مقابل کې جدی اقدامات وکړي. حکومت دې نور اجازه نه ورکوي چې هر کس او ناکس راشی او پر هېواد او ولس ملنډې ووهي. حکومت دې جديت پيدا او له خپل مشروع او قانوني اقتدار نه ګټه پورته کړي او د زورواکانو لاسونه دي د ولس له ګريوانه لنډ کړي. دا کسان دې هم د ولس حوصله نه ازمايې. که چيري د ولس د صبر کاسه راډکه شوه نو دغه څيرې به بیا نه د ايران په سفارت کې خلاصې شي او نه د پاکستان په سفارت کې. ولسمشر غني او اجرايه رييس عبدالله هم سياسي ماشومان نه دي چې د هر کس او ناکس په ځانګړي توګه له حکومته د شړل شويو مامورانو په غوښتنه استعفاوې وکړی. ولسمشر سره د د ولس ملاتړ شتون او داسې محدودې څيرې که هر څومره هڅه وکړي ان شالله خپلو شومو موخو ته نه شي رسيدلای.

لیکنه : خوشحال آصفي