شورش دهقانی محصول رفرم مسیحیت بود

Thomas Müntzer (1490-1525) آرام بختیاری توماس مونستر اعدام شد، مارتین لوتر رهبر…

صف بندی های  تازه در قلب آسیا و بازخوانی جایگاۀ…

نویسنده: مهرالدین مشید بازتعریف جایگاه افغانستان؛ از رقابت نوین امریکا و…

نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی

نور محمد غفوری  در مقالهٔ پیشین تحت عنوان «اساسنامهٔ حزب چیست…

هموطن، آزرده نه شو!

رژیم فعلی در وجود حاکمیت طالبان با همه قید و…

قطع انترنت هدایت به طالب است، نه صلاحیت طالب

هیچ خطری در جهان خطرناک‌‌تر از خطر خودِ‌ آمریکا برای…

در بارۀ جشن مهرگان

سلیمان "راوش" بر طبق آیه های شاهنامه فردوسی شخصیت مهرگان زادۀ…

بگرام؛ خط سرخ طالبان یا ابزاری برای بازی های سیاسی،…

نویسنده: مهرالدین مشید پایگاۀ بگرام و بازگشت آن در مرکز معادله…

نامه‌ی سرگشاده‌یی عنوانی سرمنشی ملل متحد

اولویت فلسطین، به رسمیت شناسی روی کاغذ نی‌ست محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب…

اساسنامهٔ حزب چیست و چه چیز  را در خود می‌گنجاند؟

   هر حزب سیاسی برای سازماندهی، فعالیت، شفافیت و تبیین اهداف…

سید بهاؤالدین مجروح

دی هغه نوموتی او پیاوړی فیلسوف، تکړه شاعر او ادیب،…

نامه‌ی سرگشاده‌یی از محمدعثمان نجیب

نماینده‌ی مکتب دینی فلسفی-من بیش از این نه می‌دانم عنوانی آقای…

غنی فراتر از سکوت؛ مهره ی پنهان طالبان در بازی‌…

نویسنده: مهرالدین مشید بانگ نابهنگام و بیجای غنی و فساد های…

کارل مارکس و کمون پاریس

ترجمه. رحیم کاکایی  آ. کوساچیف ۱۴ مارس، ۱۴2 سال (۱۸۸۳) از درگذشت…

درباره دموکراسی

تتبع ‌نگارش از میر عبدالواحد سادات  تعریف دیموکراسی یکی از بحث برانگیزیرین…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(۵) مارکس و جنبش کارگری فرانسه

نوشته: ا. لازوفسکی برگردان: آمادور نویدی مارکس و جنبش کارگری فرانسه سوسیالیسم فرانسوی‌…

ابوعلي سینا بلخي

هغه د اسلام د زرین پېر یو ستر  طبیب، ریاضي…

امریکا میخواهد پایگاه نظامی بگرام را پس بگیرد!

ترامپ در باکینگهام‌شایر به خبرنگاران گفت: «ما در تلاشیم تا…

ارنست ماندل؛- تروتسکیست، سندیکالیست،اکونومیست

Ernest Mandel (1923-1995 )  آرام بختیاری ارنست ماندل؛ هیچگاه به فلاکت سیاسی…

معروف آقایی

زنده‌یاد "معروف آقایی"، روز دوم بهمن ماه ۱۳۴۴ خورشیدی، در روستای وه‌زنی…

عشق به حقیقت٬ اقتداربخشی ذهنیت برای عدالت است...!

برخلاف فلسفه غرب در فلسفه مشرق اسلامی٬ عشق با حکمت…

«
»

زورگویی او قلدری 

نور محمد غفوری

(د یوه ګران دوست د پوښتنې په ځواب کې)

د زورګویۍ او قلدرۍ لغتونه یو له بله سره ډیر نږدې دی، خو بیا هم ځینې تفاوتونه لري.

زورگویی:

په (قاموس کبیر افغانستان) کې لیکي چې د زورګويي (/zor.goo.yee/) د لغت ترکیب دری دی چې لغوي معنا یې په پښتو ځورول، زور چلول، جبر کول یا څوک په زور یوه کار ته اړایستل دي. 

په عام مفهوم کې، “زورگویی” داسې عمل ته ویل کېږي چې یو څوک په زور، ویره، یا تهدید سره پر بل چا خپله اراده یا غوښتنه تحمیلوي. دا اصطلاح هم په فردي اړیکو کې کارېږي او هم په سیاسي، ټولنیز یا اداري چوکاټ کې ترې کار اخیستل کیږي.

په سیاست کې زورګويي یا سیاسي زورواکي یوه ډېره مهمه او پېچلې پدیده ده، چې د قدرت د ناسم استعمال، سیاسي انحصار، وېرې خپرولو، او د مخالفت د غږونو غلی کولو سره تړاو لري. دا عمل له ولسواکو ارزښتونو سره په ټکر کې وي او ډېر وخت د استبداد، دکتاتورۍ یا خپل‌سرې واکمنۍ نښې وي. زورواکان د خلکو غږ غلی کوي، ویره خپروي، یا انتقاد کوونکي بندیانوي. باید یادونه وکړم چې په سیاست کې زورګویي مختلف ډولونه لري چې دلته یې د توضیح اړتیا نشته. خو زورګويي که په هر شکل وی پایلې یې د ټولنې په تاوان وي، ځکه چې ټولنیز وېش، قومي شخړې او د خلکو تر منځ بې‌باوري رامنځته کوي. د فردي او ټولنیز ابتکار، فکري آزادۍ او سیاسی ګډون په لاره کې خنډونه را پیدا کوي، د دولت مشروعیت زیانمنوی او د داخلی کشمکشونو او ان انقلاب له پاره شرایط برابروي.

قلدری څه معنا لري؟

په قاموس کبیر افغانستان کې راغلی چې د قُلدُر (/qul.dur/) لغت ترکي منشأ لري چې د زورمند، زورگو، مستبد او خپل سری معنا ورکوي. قلدري د زور، قهر او جبر‌چلولو، ځورولو، بې دلیله برلاسي غوښتلو، یا د بل چا حق تر پښو لاندې کولو ته ویل کیږي. دا لغت معمولاً منفي معنا لري. قلدری په ټولنه کې هم ناوړه اغېزې لري، ټولنه له انصاف او برابري محرومېږي؛ د اختلاف، کرکې او تاوتریخوالي سبب کېږي. 

په سیاسي اصطلاح کې، قلدري یوه داسې کړنه یا چلند ته ویل کېږي چې یو واکمن، حکومت، یا سیاسي ځواک د زور، وېرې، یا نامشروع وسایلو له لارې خپل سیاسي واک پر خلکو یا پر نورو سیاسي سیالانو تحمیلوي. سیاسي قلدري هم د سیاسي زورګويۍ په شان ډیر ډولونه لري. 

قلدری او زورگویی دواړه ډیرې سره ورته معناوې لری، خو توپیر یې په دې کې دی چې قلدري معمولاً د شخصي زور‌ښودنې له پاره کاريږي او زورګویي بیا د حکومت او یا یوه سیاسي بنسټ د سیاسي، ټولنیز یا سیستماتیک زور د کارولو په وخت کې استعمالیږي. 

نور محمد غفوری

20.04.2025