از روایت سازی تا مهندسی نفوذ و تاثیر گذاری بر…

 نویسنده: مهرالدین مشید     سفید سازی، معامله و مهار؛ الگوهای نوین تعامل…

د ارواښاد سمیع الدین « افغاني » د پنځم تلین…

نن  د ارواښاد  سمیع الدین « افغاني »  چې  د…

از نیم قرن دست آلودگی بیگانگان

باید درس عبرت گرفت ! افغانستان در جغرافیای موجود جهان از…

به پیشواز شب یلدا

دوباره نوبت دیدار یلداست شب برف است و یخبندان و سرماست دگر…

فیثاغورث

نوموړی د نړۍ تر ټولو لوی فیلسوف او ریاضي پوه…

آنارشیسم؛ نوستالژی اتوپی است

Anarchism.  آرام بختیاری ناکجاآباد مدینه فاضله، شوق دیدار بهشت زمینی بود.   واژه یونانی…

ایستاده گی طالبان در برابر جریان شکست ناپذیری تاریخ

نویسنده: مهرالدین مشید فرهنگ تسامح گرای خراسان تاریخی و ستیزه جویی…

علم او ټکنالوژي؛ د رښتینې خپلواکۍ محور

په اوسني عصر کې د نړۍ بڼه په بشپړه توګه…

تله‌ی «شرِ کوچک‌تر»؛ چرا نباید بد را در برابر بدتر…

هانا آرنت، فیلسوفی که عمر خود را صرف مطالعه ریشه‌های…

هستی، انسان و عدم 

رسول پویان  عمری گذشت در خم و پیچ مدام هیچ  بـودن نـدیده مانـدن کس در دوام هیچ  جاه و جلال و قـدرت آدم فـسـانه بود  ابحـاری در سـراب تخیّـل تمــام هیچ  زور…

            ائتلاف های شکننده و شجره نامۀ سیاه سیاستگران افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید تغییر ناپذیری طالبان و ناتاثیر گذاری مخالفان اعتماد…

             خواب ظلمانی

خفتگا ن رویا ی  یک  آرا مش ا ند  همچوکشتی بسته…

      نسبت ونسبیت 

نسبت بیان منسوب ومربوط ،ربط وتعلق وبا مفاهیم تناسب ،متناسب…

این هم بیاد تاریخ بماند

قومگرایی و ائتلاف ها بر بنیاد قومیت حلال مشکل افغانستان نیست! گرایش…

چرا اخلاق در همه‌ عرصه‌های زنده‌گی میان بیش‌ترین بشرِ قرنِ…

اخلاق‌نگری به سیاست‌مدارانِ بد اخلاق: مورد ترامپ محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب-دینی فلسفی من…

برابری حقوی + استعداد ذاتی = شایسته سالاری...!

انسان ها٬ نظر به توانایی های ذاتی برابر آفریده نشده اند.…

مرغ رویا  

رسول پویان  مسوزان بال پـرواز پرستـوهـای زیبا را   میفگـن در قفسهای طلایی…

تعامل که انزوا؟

نور محمد غفوري په نړیوالو اړیکو کې د هېوادونو برخلیک د…

از کابل تا دیاسپورا؛ روایتی از هفت خوان رنج های…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ در گره گاۀ تروریسم و مردم این…

هویت و عوامل تعیین‌کننده آن: بررسی علمی و تحقیقاتی

نور محمد غفوری خلاصه هویت یکی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و…

«
»

د جګړې پر خلاف پرله پسې فتواوې؛ د طالب د مشروعیت زوال

لیکوال: امین الله حقپال

په افغانستان کې روانه جګړه له پيل سياسي وه، سياسي وه او لا هم سياسي روانه ده. که څه هم دښمن او د لوبې اصلي طراحانو دغې جګړې ته مذهبي رنګ ورکړی دی او تر ډېره بريالي هم دي، خو په وروستيو کې د ولسمشر غني په هڅو له دښمنه دغه وسيله اخيستل شوې او د جګړې اصلي ماهيت يې ټولو افغانانو ته ښه روښانه شوی دی. په تېر کې د افغانستان په جګړه کې له طالب سره د اسلام او مذهب خنجر په لاس کې و او د ملا فضلو او سميع الحق فتوا يې په جيب کې وه او هر رنګه به چې ورته د بادار لخوا امر کېدلو په هماغه ډول به يې فتوا صادروله او د دين عالم، د ښوونځي ښوونکی، د پوهنتون محصل او د اردو سرباز يې راته له تېغه تير کړي دي.

د طالب حقيقت څه دی؟

په افغانستان کې د طالبي نظام له پيله د دغې ډلې رامنځته کوونکو هڅه کړې چې طالب په خلکو د يوې مذهبې مرجع اود اسلام د ټيکه دار په توګه ومني. طالب تل د اسلام له نومه په استفادې د پاکستان، ايران، مسکو او نورو هيوادونو ګټې خوندي کړي دي. که د مسالې بېخ ته ښکته شو معلوميږي چې طالب ډله د اسلام له نومه په استفادې د سياسي موخو د ترلاسه کولو لپاره ايجاد شوې ده. آن د مجاهدينو له خپلمنځي جنګونو وروسته او بيا د سپتمبر له يوولسمې پيښې راپدېخوا دغه ډله د لويو قدرتونو د سياسي لوبو بازيچه او نانځکه ګرځول شوې ده. د همدې طالب سره د مبارزې په نوم دلته افغانستان ته څو دېرش هيوادونه راغلل. دلته يې وحشت وکړ او بيا همدې طالب نارې کړې چې هلئ افغانستان اشغال شوی دی.

همدا طاللب دی چې د دوی په اصلاح د اشغال لپاره يې زمینه برابره کړې ده. همدا طالب دی چې افغانستان يې د نړۍ د لويو قدرتونو د سياسي لوبو ميدان ګرځولی دی. همدا طالب دی چې دلته د بهرنيانو حضور لپاره يې پلمه جوړه کړې ده. له يوې خوا د همدې بهرنيانو لخوا ملاتړ کيږي او جنګ لپاره مرش کيږي او له بلې خوا بيا د همدې بهرنيانو په مقابل کې د جهاد نغاره هم ډنګوي. همدا تېره ورځ هم د روسي د بهرنيو چارو وزارت وياندې ماریا زخاروا ويلي چې د طالب اصلي ملاتړې امریکا ده. پر امریکا د طالب د ملاتړ له توره وړاندې په بروکسل امريکا بيا په روسيې او ايران د طالب د ملاتړ تورې پورې کړ او ترې يې غوښتنه وکړه چې په افغانستان کې د رقابت پر ځای دې د سولې له پروسې سره همکاري وکړي.

ټول پوهيږي چې دلته جګړه استخباراتي او د نورو په ګټو ورټوله ده خو طالب جان دی چې مذهبي رنګ ورکوي. طالب جان دی چې د مولانا سميع الحق او ملا فضلو په پاکستانۍ فتوا يې دلته د هر افغان د مرګ جواز راوړی دی. همدا طالب جان دی چې د روس او امريکا او د نورو سيالو هيوادونو د ګټو تامين او تخريب لپاره جنګيږي. اوس هم د نړۍ د لويو قدرتونو د سيالۍ او نيابتي جګړې اصلي لوبغاړی همدا طالب ډله ده چې دلته يې د رقيبونو هيوادونو د رقابت لپاره زمينه برابره کړې ده.

د طالب د مشروعيت زوال

که څه هم طالب او بادار يې د افغانستان روانې جګړې ته په مذهبي رنګ ورکولو سره دلته تر ننه د جګړې ميدان ګټلی و خو د ملي يووالي حکومت په وروستيو کلونو کې د اشرف غني په پراخو نه ستړې کېدونکو هلو ځلو له طالبه دا خنجر اخيستل شوی دی. يواځې له طالب څخه د جګړې مذهبي خنجر اخيستل شوی دی بلکې بېرته د همدې ډلې په خلاف هم کارول شوی دی.

کله چې د لومړي ځل لپاره په اندونيزيا کې د افغانستان، پاکستان او اندونيزيا ديني عالمانو په افغانستان کې روانه جګړه ناروا وبلله نو ورسره هم مهال د طالبي نظام عقيدتي پايې په لړزان شولې. بيا کله چې په کابل کې څه کم درې زره دينو عالمانو په افغانستان کې د طالب جګړه حرامه او ترې يې د سولې غوښتنه وکړه نو د جګړې لپاره د طالب عقيدتي اړخ پيکه شو. ورپسې بيا د حرمين شريفين امامانو هم په افغانستان کې د طالب جګړه ناروا او د اسلام له قوانيو سره په ټکر کې وبلله چې په دې سره د طلب جګړه بيخي غير شرعي او له اسلام سره په ټکر کې اعلان شوه.

خو اوس چې په وروستيو کې په مکه مکرمه او جده کې د ۳۷ هيوادونو ديني عالمانو د طالب جګړه فتنه ياده کړه او ژر تر ژره يې د وضعيت د بدلون غوښتنه وکړه نو په دې سره له طالب څخه نه يواځې د جګړې جواز واخيستل شو، بلکې روانه جګړه مطلقاً حرامه او د مسلمان د وينې تويدنې لپاره اعلان شوه چې عاملين يې (طالبان) په کې د مسلمانانو قاتلان ياد شول. اوس نو هاغه وسيله چې طالب د افغانانو د وژلو لپاره کاروله، په بشپړ ډول د حکومت لاس ته ورغله او د همدې طالب پر خلاف به وکارول شي. اوس ټول ولس ته په ډاګه شوه چې د طالب جګړه هيڅ شرعي صبغه نه لري او برعکس د کفري هيوادونو د اشغال وسيله ده. سره له اوسه د طالب زوال شروع شو چې په ډېر کم وخت کې به ان شاالله نابود شي.