دیدگاهی بر وخامت اوضاع بین المللی و موانع موجود در تطبیق اهداف و وظایف شورای امنیت سازمان ملل متحد
نوشته از یصیر دهزاد
اوضاع پر از وخامت بین المللی به دلیل جنگ ها میان کشور ها، کشتار های وحشناک مردمان غیر نظامی شامل اطفال، زنان ، بحران های داخلی ناشی از مداخلات خارجی ، گسترش فقر و حوادث وحشتناک طبعی ناشی از تغیر محیط زیست ، صلح، ثبات و حل منازعات جهانی و منطقوی از طریق مسالمت آمیز را دچار چالش های بزرگ ساخته است.
در مسیر آغاز و انشکاف اساسات روابط بین المللی، از صلح وستفالیا ۱۶۴۸ مبنی بر شناختن حاکمیت ملی دولت ها و استفاده از روش های دیپلوماتیک، به عوض جنگ و بعدناعلامیه حقوق بشر و شهروندی انقلاب کبیر فرانسه در سال ۱۷۸۹ حقوق فردی و اجتماعی همه شهروندان را به صورت جهانشمول بیان نمود.
این اعلامیه که متأثر از اندیشه‌های فیلسوفانی چون ژان ژاک روسو است، حقوق مانند آزادی، برابری، و برادری را برای همگان به رسمیت می‌شناسد. ولی در جهان کنونی فکتور قدرت در روابط بین المللی وضعیت برگشت به روش های کلاسیک یعنی نفوذ از طریق امپراطوریها را در ذهن تداعی میکند. حقوق بین المللی که شامل کنوانسیون ها، معاهدات و توافقات بین المللی میگردند، اهمیت خویش را پیوسته از دست میدهند.
تجارب حوادث سالهای اخیر به خصوص بعد از فروپاشی اتحاد شوروی سابق و پکت نظامی وارسا نشان میدهد که قدرت های بزرگ اعضای دایمی شورای امنیت سازمان ملل متحد ، دارند با اصل دوره های قبل از جنگ دوم جهانی وصل خویش را دوباره گره میزنند و خود آنچه را برای صلح و امنیت جهان ، تآمین حقوق بشر، ضمانت حفط مردمان غیر نظامی در جنگ ها ، استفاده از حل دیپلوماتیک منازعات بین المللی و منطقوی و جهان با ثبات عاری از شیوع یک جنگ جهانی دیگر ضمانت نموده بودند، اکنون خود به ناقضین اصلی اساست حقوق بین المللی ، اصول منشورسازمان ملل متحد ، احصن وظایف شورای امنیت آن سازمان مبدل گردیده اند.
شورای امنیت طبق منشور آن سازمان ، مسئول حفظ صلح و امنیت بین‌المللی میباشد. وظایف حقوقی آن به طور کلی در فصل‌های ششم، هفتم و هشتم منشور مسجل گردیده اند. که عمده ترین آنها :
حفظ صلح و امنیت بین‌المللی،
صدور قطعنامه‌های الزام‌آور،
و ارجاع پرونده‌ها به دیوان جزای بین‌المللی یا آی سی سی میباشد.
اگرچه شورای امنیت نقش مهمی در ساختار حقوق بین‌الملل ایفا میکند، اما با چالش‌ها و موانع جدی در سالهای اخیر مواجه گردیده که تداوم وظایف خطیر آنرا به غیر موثر بودن و سمبولیک مواجه ساخته است.
اعضای دایمی که دارای حق ویتو هستند در بسیاری موارد خود مانع از اتخاذ تصامیم حیاتی در موارد بحران بین المللی و منطقوی می‌شوند. به عنوان مثال، مرتبط با بحرانات سوریه، عراق ، لیبیا واکنون جنگ وحشتناک نظامیان اسرائيل که تا بحال منجر به کشته شده ۵۸۵۰۰ تن از زنان، کودکان و مردمان غیر نظامی گردیده است ، هر قطعنامه با یک ویتوی یکی یا بیشتر از این اعضای دایمی شورای امنیت مواجه و تصویب و تطبیق قطعنامه ها را غیر ممکن میسازد.
موضوع موجودیت ذخایر مواد بیولوژیک کشتار جمعی در کشور عراق که منجر به مداخله نظامی ناتو در سال ۲۰۰۳ گردید، هیچگاهی تثبیت و مستند ساخته نشد ، ولی با سو استفاده از وظایف شورای امنیت ، این کشور به بحران جنگ داخلی، حمله و مداخله نظامی مواجه گردید. کشور های سوریه تونس و لیبیا با تحریکات غرب زیر نام انقلابات سبز، از لحاظ انکشاف، ثبات، تمدن و فرهنگ صد سال به عقب برگردانیده شدند و رهبران عراق و لیبیا یکی در حضور نظامیان انگلیسی به قتل رسانیده شد و دیگری در محکمه زیر نظارت مستقیم آمریکايی ها اعدام گردید.
کشتار جمعی، کوچ کشی های اجباری ، گرسنگی مداوم انسانها ،به شیوه کمپ های اجباری هتلری، مردم مظلوم فلسطین را به نابودی مواجه ساخته است. جرایم ارتکاب یافته در غزه توسط نظامیان اسرائیل و دستور حزب لیکود و صدراعظم آقای ناتان یاهو در حمایت مستقیم آیالات متحده آمریکا و چراغ سبز دولت های لیبرال غرب، واضحن نقض حقوق بشر و اعلام مرگ انسانیت و طفره رفتن از ادای مسئولیت اخلاقی شان تلقی میگردد .
جنگ بین روسیه و اکرائین که پیش زمینه های آن بعد از بحران سیاسی اوکرائین پر سال ۲۰۱۴ تدارک شده بود، با مداخلات نظامی ناتو چانس راه حل دیپلوماتیک خویش را از دست داده است. امکان توافق آتش بس و آغاز مزاکرات که بین روسیه و اوکرائين در مارچ ۲۰۲۲ با مخالفت و فشارمستقیم جانسون صدراعظم وقت انگلستان مواجه و با عث ادامه و تشدید جنگ گردید.
اکنون پر واضیح است که در تناقض با محتوای منشور ملل متحد و تطبیق مفاد فصل های ششم، هفتم و هشتم وظایف شورای امنیت ، جهان یکبار دیگر در مسیر ملیتاریزه شدن قرار دارد. بهانه جنگ میان روسیه و آوکرائین ، زیر نام تهدید روسیه، اروپا و ناتو اقدام بی سابقه بعد از جنگ دوم جهانی را رویدست گرفته اند . اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ ۸۳۰ میلیارد ایرو را برای ساختن وسائل جنگی پیشرفته هزینه خواهند کرد و هم اکنون در صدد مبدل ساختن فابریکات بزرگ ماشین سازی به تولید کننده گان تانک ها، توپ، راکت های جدید دوربرد و جنگ الکترونیک قرار گرفته است.
فرانسه آماده فرستادن پنجاه هزار نظامی به اوکرائین گردیده است. حکومت ملداوی عملن تحریک به اشتعال یک جنگ با روسیه میگردد.
با آنکه تروریزم بین المللی امروز به یک تهدید بزرگ بر علیه صلح ، ثبات و امنیت بین المللی مبدل گردیده است، با سیاست های مخفی زیر پرده و پروژه های جیوپولیتیک منطقوی قدرت های بزرگ و طماع بین المللی به ابزار استفاده از نفوذ و سیطره دوامدار بر مناطق جهان مبدل شده که افغانستان نگون بخت نیز از ۴۵ سال تا همین اکنون قربانی این تروریزم، بنیادگرائی و پروژه های منطقوی جیوپولیتیک و استخباراتی گردیده است.
باید بدین نتیجه رسید که بدون شک شورای امنیت سازمان ملل متحد به نسبت نفوذ، دخالت و استفاده از حق ویتوی دولت های بزرگ ، در حل منازعات بین المللی و منطقوی و در ارجاع قضایای مربوط به جرایم نقض حقوق بشر، جرایم جنگی و جرایم شدید علیه بشریت عاجز و غیر موثر قرار دارد.
