دستگاه اطلاعات ستون پنجم
ولادیمیر مالیشف (Vladimir MALYSHEV)
ا. م. شیری
چگونه آن‌ها برای «مبارزه با روسیه پوتین» و دیگران برنامه‌ریزی می‌کنند.
روزنامۀ آمریکایی پولیتیکو نوعی دستورالعمل در مورد لزوم «پرورش فعال» ستون پنجم اطلاعات و هماهنگی اقدامات روزنامه‌نگاران فراری از روسیه منتشر کرد. در مقالۀ پولیتیکو به قلم ایلان برمن، معاون ارشد شورای آمریکایی در سیاست خارجی و رهبر پروژه دیپلماسی عمومی عنوان شده است: «زمان پرورش یک اکوسیستم اطلاعاتی جایگزین در روسیه برای غرب رسیده است».
«اکوسیستم اطلاعات جایگزین»، به نشریات و کانال‌های تلویزیونی لیبرالی که پس از شروع عملیات ویژۀ نظامی، روسیه را ترک کردند و همچنین، به روزنامه‌نگاران قادر به «مبارزه با روسیه پوتین» که به غرب گریختند، اشاره دارد. برمن می‌گوید «ویرانی حوزۀ رسانه‌های داخلی» منجر به ایجاد کیفیت جدیدی از یک اکوسیستم اطلاعاتی مخالف در تبعید شده است. در میان «تبعیدی‌ها» او از «Meduza»، «Ekho Moskvy»، «MediaZona»، «iStories»، «The Insider»، «Proekt»، «Dojd» نام می‌برد.
برمن می‌گوید: «این حوزۀ رسانه‌ای ناراضی در حال ظهور، از اهمیت بسزایی برخوردار است. با شروع جنگ علیه اوکراین، روسیۀ پوتین به هدف سخت‌تری برای گزارش‌های غربی تبدیل شده است. زیرا، بسیاری از خبرگزاری‌های آمریکایی و اروپایی از این کشور اخراج شده‌اند. در این میان، تبلیغات دولتی به شدت افزایش یافته است… با این حال، پلتفرم‌های رقومی مانند یوتیوب و تلگرام حداقل در حال حاضر به فعالیت خود در داخل کشور ادامه می‌دهند. آن‌ها همچنان به روس‌ها اجازه دسترسی به اطلاعاتی را می‌دهند که توسط دولت کنترل نمی‌شود. رسانه‌های مخالف روسیه به رفع این نیاز کمک می‌کنند… با گذشت زمان، این میتواند بر حمایت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از جنگ تأثیر بگذارد».
ایدۀ پیش پا افتادۀ برمن مبنی بر اینکه ستون پنجم اطلاعاتی فراری از روسیه میتواند به کار مخرب خود در خارج از کشور هم ادامه دهد، باید با ترتیب دادن کارهایی مانند برگزاری «دوره‌های آموزشی» برای فراریان، مورد پشتیبانی قرار گیرند تا بتوانند به طور مؤثرتری با رسانه‌های معروف غربی «تعامل کنند»، مهارت‌های خود را تطبیق دهند و بر کار خارج از روسیه تمرکز نمایند. خود این امر میتواند اعتبار آن‌ها را به عنوان انتقال دهندگان وفادار ایده‌های غربی برای مخاطبان روسی افزایش دهد.
برمن می‌گوید: «اکنون تبعیدیان مقیم خارج برای ادامۀ حیات به منابع مالی مستقل و پایدار نیاز دارند» و پیشنهاد می‌کند که برای تأمین نیازهای مالی آن‌ها می‌توان از مکانیسم‌هایی مانند «ایجاد یک صندوق جهانی برای کمک به روزنامه‌نگاران در تبعید، که اخیراً توسط دیمیتری مرادوف، برنده جایزۀ نوبل پیشنهاد شده است»، استفاده کرد.
علاوه بر این، ایجاد شرایط مطلوب برای اقامت در خارج از کشور و جابجایی بین کشورها بمثابه فراهم کردن زمینۀ «تحرک» برای این افراد بسیار حائز اهمیت است. سپس می‌توان این گروه را به غرب نزدیک‌تر کرد و برای آن‌ها امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات و مقاماتی را فراهم آورد که به جذاب‌تر و کاربردی‌تر شدن گزارش‌های آن‌ها کمک می‌کند. این امر میتواند با اعطای مجوز ورود به رسانه‌های اروپایی برای رسانه‌های روسی معتبر توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا، یا با ارائه فرصت‌های راهنمایی کوتاه‌مدت در رسانه‌های خبری معروف که مقر آن‌ها در اروپای مرکزی و غربی واقع است، محقق شود.
برمن تأکید می‌کند: «رسانه‌های روسی حتی در تبعید نیز می‌توانند چنان اعتباری کسب کنند که مبلغان غربی به سادگی نمی‌توانند به آن دست یابند». غرب فقط باید گروه‌های فراری را با دقت پرورش دهد. برای اجرای این پیشنهادات بودجه وجود دارد. در سال ۲۰۲۱، ایالات متحدۀ آمریکا ۲۹۰ میلیون دلار برای مقابله با نفوذ روسیه اختصاص داد و در بودجۀ سال ۲۰۲۳، مبلغ ۸۸۴.۷ میلیون دلار برای آژانس جهانی رسانه در نظر گرفته است (۲۴.۷ میلیون دلار بیشتر از سال گذشته). بر اساس سندی که در وب سایت کمیتۀ تخصصی سنا منتشر شده، قرار است وجوه تخصیصی به این نهاد، از جمله برای کار رادیو اروپای آزاد-رادیو آزادی و صدای آمریکا صرف شود.
اولگ سئرامولوتوف، معاون وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، در ۱۰ دسامبر گفت: «چنین کاری با کمک ابزارهای دیگر، مثلاً، از طریق حملات سایبری گسترش خواهد یافت. برای این اهداف بیش از ۱۱ میلیارد دلار فقط در بودجۀ پنتاگون در سال ۲۰۲۳ در نظر گرفته خواهد شد».
ناگفته نماند که دستورالعمل فوق اگر چه در رابطه با شیوۀ پرورش اپوزیسون فراری روسیه به خارج انتشار یافته، اما یک روش عام است که در امر تربیت و پرورش مخالفان هر کشور مفروض برای مداخله و به هرج و مرج کشیدن آن حتی در داخل نیز به کار بسته می‌شود.
کار برای ایجاد یک «اکوسیستم اطلاعاتی جایگزین» آغاز شده است. لازم به ذکر است که ایلان برمن به عنوان مشاور وزارت دفاع و سایر سازمان‌های دولتی آمریکا، از جمله، سازمان سیا شناخته می‌شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
*- دربارۀ نویسنده: رئیس هیئت مدیرۀ سازمان غیرانتفاعی خودمختار «فروشگاه کتاب نویسنده»، سردبیر روزنامه به همین نام، عضو کانون نویسندگان روسیه، خبرنگار سابق و رئیس دفاتر خبرگزاری تاس در ایتالیا و یونان، مؤلف بیش از ۳۰ کتاب داستانی و روزنامه‌نگاری.
برگرفته از: بنیاد فرهنگ راهبردی
۷ دی- جدی ۱۴۰۱
