فلسفه امید بلوخ،- میان مارکس و مسیحا

Ernst Bloch (1885-1977 ) آرام بختیاری سوسیالیسم حتمی است !، مارکسیستی یا…

دلزار حسن

استاد "دلزار حسن" (به کُردی: دڵزار حەسەن) شاعر، نویسنده و…

مقام عشق 

رسول پویان  کلام عشـق و محبت چقدر شیرین است  نبید خسرو و…

تحول در متغیرهای ژئوپلیتیکی افغانستان: بازتعریف نقش طالبان در معادلات…

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان در معرض تلاطم؛ از صعود سریع تا…

برای نخستین‌بار، مصاحبه‌ی طولانی من با هوش‌مصنوعی

محمدعثمان نجيب  بخش دوم پندار من نسبت به هر پدیده‌یی منفی نی‌ست.…

 ما و گفته های شرل بنارد، همسر  آقای خلیلزاد پیرامون…

نوشته بصیر دهزاد  در یک تحلیل ، ارزیابی  و محورچه باید…

شهروندی بنیاد عملی دموکراسی

شهروندی به مفهوم منتفی امت نیست. بلکه رویکرد عملی از…

برهی که رفته ایم!

امین الله مفکرامینی      2025-22-05! بـرهی که رفته ایم ورویــم،نگردیم بــرعقــــــــب ورجان وتنــراوقربان داریم…

نشست تخصصی و کارگاهی فردوسی‌شناسی در بروجرد برگزار شد

به گزارش رها نیوز، و نقل از دکتر "محمد فصیحی"…

مارکس و اتحادیه‌های کارگری(فصل دوم)

مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم نوشته: آ. لوزوفسکی برگردان: آمادور نویدی مارکس علیه پرودونیسم و باکونیسم کارل…

آنجا که دیوار ها فریاد می زنند؛ روایت یک ویرانی…

نویسنده: مهرالدین مشید از خشت تا خیال؛ روایت خانه ایکه طالبان…

اُلیګارشي څه شی ده؟

نور محمد غفوری د اُلیګارشي په اړه په (قاموس کبیر افغانستان) کې داسې…

دو پرسش

۱-- آیا در افغانستان قوم یا ملیتی است که اجدادشان…

چالش های درونی میان طالبان و مخالفان آنان؛ آزمونی تعیین‌کننده…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان و دور زدن گروها و سیاستگران نابکار…

من و هوش مصنوعی CHATGPT

دوستش‌ شوید… محمدعثمان نجیب بخش نخست از دیر زمانی می‌شنیدم که هوش‌مصنوعی ابداع…

دی‌دار آشنا، گزاره‌یی نکو از گزارنده‌گان نکو

لطفاً نامش را مگر تغییر بدهید. محمدعثمان نجیب برمقتضای نیاز، وظایف گونه‌‌گونی…

درک لنین از عدالت

ترجمه. رحیم کاکایی کازونوف الکساندر سرگیویچ، دکتر علوم فلسفه، پروفسور دانشگاه دولتی…

افغانستان در یک ناگزیری

افغانستان که در یک ناگزیری ناشی از فشارهای آمریکا و…

کنګره څه شی ده؟

  نور محمد غفوری یادونه: له ټولو هغو ځوانانو څخه چې د فیسبوک او…

آدرنو؛- نابغه تئوری، ناتوان در عمل

Adorno, Theodor (1903-1969) آرام بختیاری نقش آدرنو، در مکتب فرانکفورت. تئودور-آدرنو(1969-1903.م)، فیلسوف،جامعه شناس،…

«
»

بم زنده است

                تقدیم به فریبرز رئیس دانا

حامی کودکان یتیم در زلزلۀ بم 

سگی ندیدم… گربه ای ندیدم

مردم در شهر نبودند

دکان ها بسته بود …

خیابان ها تعطیل

شهر متروکه

آنجا و آنجا…

گهگاه در دکه ای

کسی چیزی می فروخت

شهر غرق در سکوت

شهر بی جوش … بی خروش 

هر از چند گاهی … 

لرزشی خفیف … در زیر پاهایم

می گفت در بم هستم

باد … شاخ وبرگ نخل ها را 

این سو می برد … 

آن سو می برد

چمن ها سبز بودند 

و شاخۀ نخل ها ….پر از خرما

زرد …خرمایی…قرمز و عنابی

دستی نبود …

                 تا بچیندشان

مینی بوسی  کهنه 

بس به خاک آلوده… و در حرکت 

 با شعاری بر شیشۀ پشت

بم زنده است

خانه های گلی دیگر نبودند 

خانه های گلی با ساکنانش …

                                دیگر نبودند

اینجا و آنجا 

بچه های تکیده …

                     سیاه چرده 

از ویرانه ها …

                 بالا و پایین 

                                 می دویدند

مردان تکیده بلوچ

با شلوار چین دار 

با پیراهن گشاد … 

                      تا به زیر زانو

کارگران مهمان بودند

چه شده ؟…

چه شده بلوچ ها در بم

بمی ها کجا 

کارگر روزی پنج هزار

                           شش هزار 

تریاک مثقالی دو هزار

چه شده؟

           خروار خروار تریاک

از کجا می آمد …

                  به کجا می رفت

سادمان گمارا 

              تکرار نبود

سادمان گمارا … نبود

زمین زیر پایم می لرزید 

می گفت

در بم ام 

در کمپ ها چه شده

خودی ها چه کردند

دختران و پسران 

فریاد شان را… تجاوز ها را…در نامه ها

به سنگ صبوری … 

به روانشناس آمده برای یاری به کودکان 

فرستادند

ان سنگ چه شد

دیوانه شد

دیوانه شد … خود را کشت

فریاد دخترکان را … فریاد پسرکان را 

کسی نشنید

اشک هایشان را کسی ندید

ولی آن ها نوشتند…

                       و نوشتند 

و او که می خواند

                        دیوانه شد

                        دیوانه شد  

و خود را کشت

ما کجاییم

           کجای زمین

           کجای زمان

زمین می لرزد

ما در بم ایم

در بم می گرییم

خزان می آید

بادها شدید تر

باد گیر ها ریخته

دیگر گربه ای نمی آید

سگی نمی رود 

                  موشی و وهوشی

                                        جنبی و جوشی

بی بی جان می گفت

هر وقت به ارک می روم می گریم

پرسیدم چرا 

گفت … چون تنها جایی بود که داشتیم

و حال فرو ریخته

آفتاب تند است

نگهبان پیر ارک دیگر کسی را ندارد

پنج نفر عائله داشت… و حالا دیگر هیچ

سرش را میان دو دست می فشارد

دیگر کسی را ندارد

لرزش خفیف زمین…

زخم صورت محمد 

زخم عجیبی ست

محمد این زخم چیست

عفونت پوستی خانم

                       از زمان زلزله

کوچه ها خاکی

                محوطه ها 

                             و فاصلۀ خانه ها 

خاک ولو … لغزان… پودر

چرا … چرا پاهایم در خاک فرو می رود 

زمین می لرزد

می فهمم که در بم ام

شهر بسته است

شعر تعطیل است

هتل آزادی با چند ترک

                           با چند ترک کوچک

                           با چند ترک بزرگ

                                                 برجا و بر پاست

ساختمان های کوچک آجری

بناهای بزرگ اجری…

تریاک کیلویی چند

در بم هر وقت زلزله می آید 

قیمت تریاک فرو می ریزد

برج و بارو فرو می ریزد

مردم در بم چگونه کار می کردند

مردم در بم چه کار می کردند

چرا بم تریاک

چرا بم هرویین

بم معدن تریاک است خانم

بم معدن تریاک

اول این جا … بعد همه جا

زمین زیر پایم می لرزد

می فهمم در بم هستم

نه جغد و نه کلاغ

نه سگ و نه واق

چرا بادمجان بم  آفت ندارد

چرا در بم طلاق کم است

چرا در بم کار کم است

چرا بم بزرگ است

آب از کجا می آید

نان از کجا می آید

مهریه دختران چیست

حامی دختران کیست

زمین می لرزد

                 زمین می لرزد

من هنوز در بم

بم هنوز در من

می گریم… می گریم

پسران ده ساله

پسران دوازده ساله

پسران سیزده ساله

چرا پسران بم در پرخاش

چرا پسران گلاویز

چرا پسران عاصی

چه شده … چه شده 

پدرانشان در چه کارند ؟

پدرانشان در چه کارند !

پدرانشان در زندان اند

آه بم …آه بم… آه بم

چقدر قصه داری

آه بم  … آه بم … آه بم

چقدر غصه داری

دندان هایش سیاه بود

دندان هایش کم بود

موهایش رو به سفیدی

موهایش زیاد بود

تکیده بود… تکیده بود

دنیا دنیا غم … از گلویشان آویزان

ای سرزمین سوخته

                        ای سرزمین سوخته

چه بر سرت آمده

چه برسرت خواهد آمد

آب نیست… نان نیست

کار نیست… تریاک هست

زمین می لرزد 

                  زمین می لرزد 

بم در من است

فرح نوتاش      

بم  مهر ماه 1383 

کتاب شعر فارسی 5 

www.farah-notash.com