ژرفنای فاجعه در افغانستان و سناریو های فراراه ی طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید ستم طالبان و ایستادگی ملت؛ اراده مردم افغانستان…

پایداری

ثبا ت و پا یداری را نمانده  قدر و مقدارش چنان…

مهر پدر

دستت پدر ببوسم و سر هم به پای تومیخواهم آنچه…

نمونه هایی از کهنترین اشعار فارسی

تا بدانجا رسیده دانش من که بدانم همی که نادانم ( ابو…

ترامپ و بازتعریف روابط بین‌المللی؛ از تنش‌های ژئوپلیتیک تا دیپلماسی…

نویسنده: مهرالدین مشید ترامپ از دور زدن تنش های دیپلوماتیک تا…

چرا مردان از زنان قوی تر نیستند؟

پروفیسور دکتر شمس سینا بخش دوم درین جا می خوانید: -چطور میتواند یک…

پرتو عقل و خرد 

رسول پویان  جهان که در دل دانش می‏کند تابـش  به جهل تیره…

نامه‌ی سرگشاده‌ی محمدعثمان نجیب، بنیادگذار مکتب دینی-فلسفی من بیش از…

آقای ترامپ! تو نه در قامت یک سیاست‌مدار آمدی، نه به…

افغانستان، میان دو لبه تیغ؛ تحول نرم یا سقوط ساختاری

نویسنده: مهرالدین مشید نجات افغانستان در گرو راهی؛ میان تحول نرم…

دولت: کاملِ ناتمام...!

دولت یا خدمات عامه و زمانیکه توسط میثاق مردمی همانا…

فرق بین شادی و لذت

 محمدنعیم «کاکر خیلی ها فکر می‌کنند که شادی و لذت یکی…

شلینگ و هگل،- دعوای 2 فیلسوف دولتی

Schellig, F.W (1775- 1854 آرام بختیاری فلسفه شلینگ،- مفاهیم ناروشن، تعاریف ناتمام. شلینگ…

عید قربان

ای وطندار عید قربان شد قربانت شوم صدقه‌ی حال خراب و…

حامییان حق!

امین الله مفکر امینی !    2025-03-06   نترسم زدشمن تکیه برحـــق کــــــــــرده ام باتکیه…

چرا مردان از زنان قوی تر نیستند؟

پروفیسور دکتر شمس سینا بخش نخست درین جا می خوانید: -چطور میتواند یک…

افغانستان در تلاقی آشوب و رقابت؛ قرائتی تازه از فروپاشی…

نویسنده: مهرالدین مشید فروپاشی طالبان؛ تلاطم‌های داخلی و بازتاب‌های جیوپولیتیکی منطقه‌ای…

در مورد تعاونی‌های کارگری

از آثار کلاسیک لنین برگردان: آمادور نویدی درباره تعاونی‌های کارگری تذکر سردبیر سایت مارکسیست– لنینیست امروز: این…

ریناس ژیان

استاد "ریناس ژیان" (به کُردی: ڕێناس ژیان) شاعر نامدار کُرد…

پنجشیر، زخم بر تن، آتش در دل؛ افسانه‌ای زنده در…

نویسنده: مهرالدین مشید پنجشیر، شیر زخمی اما سرفراز؛ خاری در چشم…

فلسفه امید بلوخ،- میان مارکس و مسیحا

Ernst Bloch (1885-1977 ) آرام بختیاری سوسیالیسم حتمی است !، مارکسیستی یا…

«
»

کابل ـ اسلام اباد ـ بيجينګ مثلث

چين ولې غواړي د افغانستان او پاکستان منځګړيتوب وکړي؟

وروسته له هغې چې افغان ولمسشر غني څو ورځې وړاندې د شانګهای د همکاريو سازمان د ناستې په څنډه کي د چين د خلکو له ولسمشر شي جینګ پينګ او د پاکستان صدراعظم نواز شريف سره وکتل؛ چين له افغان ولسمشر سره ژمنه کړې چې د کابل او اسلام آباد د کړکيچنو اړيکو د بيا رغولو لپاره منځګړيتوب کوي. په دغه کتنه کې د چين ولسمشر د کابل او اسلام د اړيکو رغولو ژمنه وکړه او د پاکستان صدراعظم يو ځل بيا د ترهګرۍ سره په مبارزه کې له افغانستان سره د همکارۍ ژمنې وکړې. اوس ولسمشرۍ ماڼۍ ويلي، د چين د بهرنيو چارو وزير وانګ يي به د افغانستان — پاکستان — چين ناستې ته د لارې هوارولو په موخه کابل ته راشي.

اساسي پوښتنې دا دي چې چين ولې غواړي د کابل او اسلام آباد کړکېچنو اړيکو په رغولو کې منځګړيتوب وکړي؟ او د کابل او اسلام اباد اړيکو په رغولو  کې د چين ګټه څه ده؟

د کابل ـ اسلام آباد اړيکو رغول د چين لپاره خورا د اهميت وړ دي ځکه چې:

لومړی: په وروستيو کې چې د کابل او اسلام آباد اړيکې ترينګلې شوي دي نو په مقابل کې يې د کابل ـ ډهلي اړيکې د لا پراختيا پر لور روانې دي. وروستۍ بېلګه يې د افغانستان ـ هند کارګو تر منځ هوايې الوتنې دي. اوس چين هو به هو د پاکستان په شان په افغانستان کې د هندوستان له نفوذه کړيږي. ځکه چين او هندوستان هم د ترينګلو اړيکو سابقه لري. اوس د کابل او اسلام آباد ترينګلو اړيکو په افغانستان کې د هندوستان د حضور د پراختيا لپاره ښه زمينه برابره کړې ده. او چين نه غواړي چې سيال يې په افغانستان کې د ده په پرتله ډير نفوذ ولري. د همدې لپاره چې د کابل ـ ډهلي اړيکو د لا پراختيا مخنيوی وکړي نو چين اړی دی څو د کابل او اسلام اباد اړيکې ورغوي.

دويم: په وروستيو کې چې د کابل او اسلام اباد اړيکې ترينګلې شوي دي نو دغې حالت په نړيواله کچه د پاکستان حيثيت ته سخته ضربه ورکړې ده. پاکستان د دې په خاطر چې په افغانستان او سيمه کې ترهګري خپروي، په خپل کور کې يې ترهګرو ته خوندي پناه ځايونه او روزنځايونه ورکړي دي نو په نړيواله کچه يې اعتبار ته زيان رسيدلی دی. په دې لړ کې په پاکستان د غربي هيوادونو بې اعتمادي هم ډيريږي. او دا چې پاکستان او چين دواړه له هندوستان سره ورته ستونزه لري نو پاکستان د چين لپاره نيږدې ستراتيژيک ملګری کيدلی شي. نو په همدې اساس په نړيواله کچه پر پاکستان د غربي هيوادونو بې اعتمادي د چين لپاره د منلو وړ نه ده. همدا دی چې اوس غواړي د کابل او اسلام آباد اړيکې ورغوي او پاکستان له انزوا راوګرځوي.

کابل بايد له بيجينګ څه وغواړي؟

په داسې حال کې چې افغان حکومت چين د يو ښه ګاونډي په توګه، د يو اقتصادي قدرت په توګه او په وروستيو کې د کابل ـ اسلام آباد په اړيکو کې د يو دخيل هيواد په توګه پيژني؛ له چين څخه بايد د کابل ـ اسلام آباد اړيکو د رغولو پر مهال ځينې غوښتنې هم مطرح کړي. افغان حکومت بايد له چين وغواړي چې د کابل او اسلام اباد اړيکو د رغيدو په صورت کې د دغو اړيکو يو ځانګړی تعريف وکړي. ځکه پاکستان سره په ځلونو د کابل اړيکو ترينګلې شوي، رغول شوي او بيرته بيا ترينګلې شوي دي. دا ځل بايد چين د کابل او اسلام اباد اړيکو لپاره ځانګړی تعريف وکړي.

چين بايد له کابل سره د اسلام اباد تيرو اړيکو ته وګوري او په کې د شته ستونزو او نيمګړتياوو څخه يې عبرت واخلي. چين بايد دا ځل د پاکستان هغه ټولې دوه مخې پاليسۍ چې له کابل سره يې پر مخ وړي دي؛ په ګوته او د لمنځه وړلو لپاره يې لاس په کار شي. چين بايد دا حقيقت درک کړي چې کابل له اسلام آباد سره د اړيکو د ترينګلتيا لامل، د پاکستان دوه مخي پاليسي او پر خپلو ژمنو عمل نه کول دي. پس افغان حکومت بايد له چين څخه وغواړي چې د کابل او اسلام اباد د اړيکو د ترينګلتيا عوامل له منځه يوسي.

لیکنه : خوشحال آصفي