چهار راه خروج از بحران در ونزوئلا
“در ونزوئلا جنگ قدرتی شدید بین خوان گوایدو، رهبر مخالفان و نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری کشور در گرفته است. کارشناسانی مختلف چهار راه را چشم‌انداز احتمالی خروج از این بن‌بست دانسته و به بررسی آن پرداخته‌اند.”
دویچه وله در گزارشی نوشته است: نبرد قدرت در ونزوئلا میان خوان گوآیدو، رهبر مخالفان و نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری فعلی که حاضر به کناره‌گیری از قدرت و برگزاری انتخابات پیش از موعد نیست به کجا خواهد انجامید؟
خبرگزاری فرانسه با استناد به نقطه‌نظرات چندین کارشناس چهار سناریو را به عنوان چشم‌اندازهای احتمالی خروج از این بن‌بست پیش‌بینی کرده است.
انتقال قدرت
این راه حل محبوب خوان گوآیدوست. او خواستار تشکیل دولتی موقت است تا بتواند انتخابات زودرس را تدارک ببیند. اما گوآیدو برای رسیدن به این هدف باید ارتش را همراه خود کند. او برای نیل به این مقصود حاضر به عفو ارتشی‌ها شده اما ارتش تا کنون از حمایت مادورو دست برنداشته و تنها کسی که در ارتش از جانبداری از رئیس‌جمهوری سرباز زده وابسته نظامی این کشور در واشنگتن است.
در این مسیر آمریکا نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده کشور نفت‌خیز ونزوئلا را تحریم کند، ضربه‌ای مهلک بر پیکر اقتصاد این کشور آمریکای جنوبی وارد آورده و مادورو را به شدت تضعیف خواهد کرد. یک‌سوم صادرات نفتی این کشور به آمریکا ارسال می‌شود. تا به‌حال آمریکا تحریم‌هایی را علیه برخی از سیاستمداران بلندپایه و عرصه تسلیحاتی این کشور اعمال کرده است.
باقی ماندن مادورو در قدرت
مخالفان دولت امید دارند که ارتش از مادورو رو برگرداند. کارشناسان در این زمینه خوش‌بین نیستند. مایکل شیفتر از مؤسسه “گفت‌وگوی درون‌قاره‌ای آمریکا” می‌گوید: «غیر متحمل است که چنین اتفاقی بیفتد.» به خصوص که ارتش به‌تازگی بر وفاداری خود به نیکولاس مادورو تأکید کرده است.
پیتر حکیم، همکار شیفتر باقی ماندن مادورو در قدرت را قابل تصور می‌داند. به گمان او، در صورتی که اپوزیسیون بر شکاف درون خود فائق نیامده و ارتش نیز همچنان از مادورو پشتیبانی کند احتمالاً مادورو همچنان در رأس دولت ونزوئلا باقی خواهد ماند.
علاوه بر این، این رئیس‌جمهوری چپ ملی‌گرا میتواند برای بقای خود به حمایت مالی بیشتر متحدان خود چین، روسیه و ایران تکیه کند. با این حال پاول هیر از دانشگاه بوستون می‌گوید، آن‌ها بیش از آن که همدرد مادورو باشند به فکر رقابت خود با آمریکا هستند.
ونزوئلا در روز حدود ۳۰۰ هزار بشکه نفت به چین می‌فرستد تا قروض خود به این کشور را که به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد تسویه کند.
بر اساس تخمین‌های چند شرکت مشاوره‌ای کاراکاس، پایتخت ونزوئلا ۱۰ و نیم میلیارد دلار هم به روسیه بدهکار است. پاول هیر می‌گوید: «پکن و مسکو ممکن است تلاش کنند از این رژیم حمایت بکنند و در مقابل، اصلاحاتی وسیع در اقتصاد و ساختار حوزه‌های نفتی را خواستار شوند.»
امکان دیگر نیز این است که چین و روسیه خواستار کناره‌گیری مادورو شوند تا سیاستمداری که از نظر سیاسی کم‌تر از او مسئله‌ساز است جایش را بگیرد.
تصاحب قدرت توسط ارتش
حالت دیگر این است که ارتش قدرت را به دست بگیرد. اگر ژنرال‌های ارتش از پشتیبانی مادورو دست بکشند و اپوزیسیون نتواند منسجم شود و خط مشی واحدی را پیش بگیرد، در این صورت به نظر پیتر حکیم، “به صورت موقت” هم که شده ممکن است نظامیان قدرت را به دست بگیرند.
اما مایکل شیفتر این چاره را “بدترین سناریو” می‌داند. دلیل او هم این است که این راه ممکن است به سرکوب و ناآرامی بیشتر بینجامد. به علاوه، ترامپ گفته است که”همه گزینه‌ها” در مورد ونزوئلا بر روی میز است که میتواند به معنای دخالت ارتش آمریکا باشد.
مذاکره
در حالی که نیکولاس مادورو خود را آماده مذاکره نشان می‌دهد خوان گوآیدو، رقیب او یک “مذاکره نادرست” با دولت را رد کرده است. اما بخشی از جامعه بین‌المللی از مذاکره به عنوان راه حل این بحران پشتیبانی می‌کند. اتحادیه اروپا ماندگاری مادورو در قدرت را غیر مشروع می‌داند با این حال حاضر نیست در مورد به رسمیت شناختن گوآیدو به عنوان رئیس‌جمهوری تا زمانی که مهلت هشت‌روزه برای برگزاری انتخابات زودهنگام به سر نرسیده نظری بدهد.
اتحادیه اروپا از تشکیل “گروه تماس” به منظور راه‌اندازی گفت‌وگو میان دولت و مخالفان حمایت کرده است. مکزیک و مجارستان نیز از این ایده جانبداری کرده‌اند. شیفتر، کارشناس سیاسی “مذاکره بلندمدت میان اپوزیسیونی متحد و دولتی که در موضع دفاعی قرار گرفته” را بهترین سناریو می‌داند و تصور می‌کند که چنین راه حلی میتواند به انتخابات جدید بینجامد.
