چالش‌های بزرگ سیاسی آلمان پس از انتخابات
“انتخاباتی که خواب آرام و آسوده سیاسی در آلمان را آشفته کرد. نیروهای پوپولیست و راستگرا به پارلمان آلمان راه یافته‌اند و صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل متحمل شکستی سنگین شده است.”
سردبیر دویچه وله در تحلیلی درباره انتخابات روز یکشنبه آلمان نوشته است: این انتخابات پیامی روشن داشت: “نه” به روال جاری و تاکنونی. و این انتخابات آشکارا دو بازنده داشت: حزب سوسیال دموکرات آلمان و آنگلا مرکل.
آرای حزب سوسیال دموکرات ۵/ ۲۰ درصد شد که این بدترین نتیجه انتخاباتی این حزب در کل تاریخ آن است. و حزب دموکرات مسیحی، یعنی حزب صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل، نیز حدود ۸ درصد از آرای خود را نسبت به انتخابات پیشین از دست داد. شکستی بزرگ که در شرایط عادی می‌توانست دلیلی برای کناره‌گیری مرکل باشد. اما آلمان در شرایط عادی به سر نمی‌برد. و دلیل این اوضاع غیرعادی از جمله به موفقیت AfD یا حزب “آلترناتیو برای آلمان” بر می‌گردد. این حزب موفق شد با کسب ۶/ ۱۲ درصد آرا به پارلمان آلمان، بوندس‌تاگ راه یابد.
از زمان تاسیس جمهوری فدرال آلمان، این نخستین باری است که یک حزب پوپولیست و راستگرا شماری از کرسی‌های پارلمان آلمان را از آن خود می‌کند.
تغییر چهره آلمان
آغاز یک برهه جدید تاریخی. با این انتخابات چهره آلمان تغییر کرده است. و موضوع برسر یک تغییر خرد و ناچیز نیست. اما، در عین حال هم نمی‌توان از فاجعه سخن گفت. نتایج این انتخابات، یک چالش است. در پایان این دموکراسی است که بر دشمنان خود غلبه می‌کند.
در نگاهی فرادیدی و در قیاس با دیگر کشورهای جهان، دلایل بسیاری برای این باور وجود دارد که آلمان از پس این آزمون و چالش با موفقیت بر می‌آید. و از آن گذشته، این ترکیب جدید پارلمانی یک ویژگی خوب هم دارد و آن اینکه، بحث بر سر یافتن بهترین استدلال در پارلمان آلمان مجددا داغ خواهد شد. و یک صدراعظم بسیار قدرتمند نمی‌تواند بر بستر فقدان یک اپوزیسیون در مجلس به سهولت حکومت کند.
این هم پیام دیگر انتخابات روز ۲۴ سپتامبر آلمان است.
مهم این است که احزاب دموکراتیک مراقب باشند به دام سخنوری‌های عوامفریبانه حزب آلترناتیو برای آلمان نیافتند و از گفتمان دموکراتیک فاصله نگیرند. آن‌ها باید در برابر وسوسه‌های برخاسته از راه‌حل‌های دروغین پوپولیستی مقاومت کنند و به دنبال پاسخ‌های واقعی برای مشکلات موجود باشند. و متوجه شوند که باید واهمه و نگرانی بسیاری از مردم آلمان را جدی بگیرند، یعنی نگرانی ناشی از تغییر چهره آلمان در اثر ورود تعداد زیاد پناهجو. آلمان باید در خود، ظرفیت تحمل مجادله و مشاجره را افزایش دهد. سکوت در برابر نگرانی‌ها و واهمه‌ها عملا منجر به تقویت افراطگرایی سیاسی می‌شود.
و این هم پیام دیگر این انتخابات است.
حزب سوسیال دموکرات و اپوزیسیون
نخستین و بزرگترین چالش پیش‌رو، تشکیل دولت جدید است. اینکه حزب سوسیال دموکرات بی درنگ مواضع خود را در این باره صراحت بخشید و اعلام کرد که حاضر به مشارکت در دولت جدید نیست و به اپوزیسیون می‌پیوندد، تصمیمی منطقی است.
این حزب تنها از این طریق می‌تواند هویت جدید خود را بیابد و دورنماهای آینده خود را شکل دهد. و از این طریق، حزب سوسیال دموکرات می‌تواند مانع از آن شود که حزب آلترناتیو برای آلمان رهبری احزاب اپوزیسیون در پارلمان را برعهده گیرد.
آنگلا مرکل می‌بایست در سایه این شکست سنگین پا به میدان مذاکرات پیچیده مربوط به تشکیل ائتلاف حکومتی بگذارد. مرکل باید این بار گران را نیز بر دوش ببرد که بسیاری از هم‌پیمانان او در حزب دموکرات مسیحی، سیاست مهاجرپذیری او را عامل اصلی شکست سنگین سیاسی این حزب می‌دانند.
حال آنکه، از سوی دیگر، همه جهان به او امید بسته است. جهان امیدوار است که مرکل به‌رغم نتایج نامطلوب انتخاباتی، همچنان به‌مثابه یکی از چهره‌های موثر جهان غرب بماند و از این منظر، آلمان بتواند کماکان به‌مثابه یک کشور با ثبات و یک شریک قابل اعتماد در صحنه جهانی نقش خود را ایفا کند و آن‌هم به عنوان یک کشور باز و عمیقا دموکراتیک.
و برای توضیح آن می‌توان به قانون اساسی آلمان رجوع کرد. قانون اساسی که از جمله برای حزب آلترناتیو برای آلمان نیز اعتبار دارد. در اصل یک این قانون نوشته شده است: منزلت و شان انسان از تعرض در امان است.