ارزش نقد و کم‌رنگی نقدهای ادبی

یکی از بدی‌های تاریخی در جهان و کشور ما، رنگ‌باختنِ…

                یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                               (قسمت سوم…

چند شعر کوتاه از زانا کوردستانی

گاهی اتفاقی ستاره‌ای  در دفترم چشم باز می‌کند ولی، من هنوز به آفتاب نقش…

ترور عروس خدا، توسط پدران مقدس!

Hypatia(355-415م ). ترور دختر خدا، توسط پدران مقدس! آرام بختیاری نبرد مکتب و…

مخالفان پراکنده، بازیگران متحد؛ مدیریت خلای سیاست در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید اردوگاۀ از هم گسخته؛ فرصتی برای مانورهای منطقه…

گام بزرگ به سوی مبارزهٔ مشترک

برگزاری نشست مشترک دفتر سیاسی – اجرایی و بیروی اجرائیه…

پدر سالار

ما زنان سر زمین های جنگ  زنان جهان سوم  جهان پدر سالار وقتی…

اسدالله بلهار جلالزي

له ښاغلي (اسدالله بلهار جلالزي) سره، چې د علم او…

افغانستان، سوار بر شانه های ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه…

نویسنده: مهرالدین مشید روایتی از زنده گی در سایه امید یا…

میراث سکاها، هویت ایرانی و مسئله تورانیان در شاهنامه 

- دکتر بیژن باران شاهنامه، خاطره حماسی سکاهای ایران، جغرافیای اسطوره‌ای…

افغانستان نقطه مرکزی جیو پولیتیک

در سیاست قدرت های مخرب نظم و ثبات ! در بردن…

شور و حال عشق 

رسول پویان  عشق دردام سیاست مرغ بسمل می شود  پـرپـر احسـاس دل بندِ سـلاسـل می شود  تا ز چنگِ بازی ی صیاد مـرغ دل پـرید  عشوه از بهر فریب دل، مشکل…

«سازش» و «سازشکاری» یعنی چه؟

‫ رفیق نورالدین کیانوری ــ پرسش و پاسخ، شمارهٔ ۲۰، دی‌ماه ۱۳۵۹ــ…

دو کلمه؛ همچون دو پرخاش

Eklektism, Dogmatism. آرام بختیاری التقاطی و دگماتیسم؛ دو واژه یا دو سیستم…

«اسپینوزا در ترازوی مکتب من بیش از این نه‌می‌دانم: فیلسوفی،…

تذکر ضروری و تازه و بکر!در پایان هر بخش لینک…

                 یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                          (قسمت دوم)                        چرا…

ژئوپولیتیک ساختار قدرت؛ تنوع قومی و آیندهٔ دولت‌سازی در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید افغانستان؛ از رویای فدرالیسم تا کابوس بالکانیزه شدن…

آیا محمد اشرف غني د بیا راڅرګندېدو په درشل کې…

نور محمد غفوری لنډیز د ۲۰۲۱م کال د اګست له سیاسي بدلون وروسته…

برگردان، یا همان واژه‌ی شناسای عربی ترجمه

محمدعثمان نجیب نماینده‌ی مکتب دینی-فلسفی من بیش از این نه می‌دانم از گذشته‌‌های…

چرا صدای گاندی ها در کوهستان‌های افغانستان پژواک نیافت ؟

نویسنده: مهرالدین مشید جغرافیای خشونت، سیاست قبیله‌ای و غیبت ماندلاها در…

«
»

مدني حرکت که سرکشي؟

د روښنايې غورځنګ ښکرې وکړې

له کله نه چې د پخواني ولسمشر حامد کرزي په حکومت کې پرېکړه شوې  چې له ترکمنستان څخه افغانستان ته د ۵۰۰ کیلو ولټه برښنا مزي د سالنګ له لارې کابل او ۱۰ نورو ولایتونو ته تېر شي، او اوسني حکومت يې د نهايې کيدو پريکړه کړې؛ د هزاره هيوادوالو څو تنه مغرض او خود خواه اشخاص چې له ايرانه خړوبه کيږي؛ د روښنايې غورځنګ په نوم راټول شوي او د ايران په غوښتنه د دغې ملي پروژي د عملي کيدو د مخنيوي لپاره په بيلابيلو بڼو لاس په کار شوي دي. په څو ځلونو يې د کابل ښار واټونه او سړکونه بند کړي دي او د ټولو مدني قوانينو خلاف يې لاريونونه کړي چې د يو شمير خبريالانو د ګواښل کيدو سربيره يې ګڼو کابل ښاريانو او سوداګرو ته په ميلونو افغانۍ زيان اړولی دی. په لندن کې يې د ولسمشر غني سپکاوی وکړ. په داسې حال کې چې پخپله د يو ځانګړي قوم لپاره د يوې ملي پروژي چې د هيواد ميشت ټول قومونه په کې برخه لري، د پلي کيدو غوښتنه کوي؛حکومت يې په قومي برخورد تورن کړ.

له دې ورهاخوا اوس يې په تازه کې د يوې نوې سرکشۍ لپاره ملا تړلې ده. تيره ورځ يې په یوه غونډه کې د برښنا شرکت بیلونه وسوځول او اعلان یې وکړ چې نور نه د برښنا د لګښت پیسې ورکوي او نه مالیه ادا کوي. روښنايي غورځنګ په یوه خبرپاڼه کې وايې، د دې لپاره چې حکومت د دوی د مظاهرو امنیت نه شي ساتلی، د برښنا د محصول د نه ورکولو او د مالیې د نه ادا کولو په شان مدني حرکتونه کوي. دوی ګواښ وکړ، که په دې ډول یې هم حکومت د خپلې پرېکړې بدلولو ته اړ نه کړ، له نورو شېوو به کار واخلي.

د روښنايې غورځنګ په داسې حال کې خپلو سرکشيو ته د مدني حرکت په نوم دوام ورکوي چې د پخواني ولسمشر حامد کرزي په حکومت کې پرېکړه شوې وه چې د ترکمنستان د ۵۰۰ کیلو ولټه برښنا مزي د سالنګ له لارې کابل او ۱۰ نورو ولایتونو ته تېر شي او که اوس دا مسیر بدل کړي نه یوازې دا چې په دې پروژه څو سوه ميلون ډالره اضافي لګښت راځي بلکې شاوخوا ۳ کاله یې کار اوږدېږي. دوی ظاهراً پر حکومت د فشار راوړلو لپاره دا سرکشي څو د ترکمنستان د برښنا مزې د بامیان له لارې کابل ته وغځوي؛ خو په حقيقت کې د ايران لخوا ورکړل شوې پيسې هضموي چې د دغې ملي پروژې د مخنيوي او د افغان حکومت د تضعيف لپاره يې روښنايې غورځنګ ته ورکړي دي.

که څه هم له وړاندې معلومه ده چې د روښنايې غورځنګ د افغانستان د حکومت د تضعيف، د هيوادوالو تر منځ قومي تعصب ته د پراختيا ورکولو او د ملي پروژو د عملي کيدو پر وړاندې د خنډ جوړولو لپاره جوړ شوی دی؛ خو په ورستي سرکشه حرکت چې د برښنا بيلونو ته يې اور ورته کړ او اعلان یې وکړ چې نور نه د برښنا د لګښت پیسې ورکوي او نه مالیه ادا کوي؛ په خپل غورځنګ د قومي او سمتي تعصب رسمي ټاپه ولګوله. په دې معنا چې تيره ورځ په غونډه کې د روښنايې غورځنګ غړو وويل چې له دې وروسته به د ۱۳ حوزې اړوند په دشت برچي کې ميشت د دغه غورځنګ غړي حکومت ته ماليه او د برښنا بيل نه ورکوي. د دې معنا همدا ده چې دا غورځنګ د يو ځانګړي قوم او څو مشخصو کړيو لپاره کار کوي.

بل دا چې د برښنا شرکت خو يو خصوصي شرکت دی په داسې حال کې چې د دوی ناحقه دعوه له حکومت سره ده؛ نو د برښنا د بيلونو نه ورکول همدا معنا لري چې دوی له ځانونه له قانونه پورته ګڼي. دوی په دې کار سره لا هم روښانه کړه چې د پرديو په اشاره په خپلو لاسونو د ملي پروژو مخنيوی کوي، د حکومت د تضعيف لپاره کار کوي او د ايران په اشاره د افغانانو تر منځ قومي تعصب ته لمن وهي.  

لیکنه : خوشحال آصفي