طالبان متعهد به رعایت آزادی رسانهها و امنیت خبرنگاران هستند
سخنگوی طالبان ذبیح الله مجاهد در برابر گزارشگران بدون مرز متعهد شد : که «هیچ تهدید و انتقام گیری علیه خبرنگاران انجام نخواهد شد» این سخنان پیشگیرانه شاهدی بر فضایی بسیار نگران کننده در کشور است.
ه تاریخ ۲۴ اسد ۱۴۰۰ سخنگوی حرکت طالبان و مسئول کمیسیون فرهنگی امارات اسلامی افغانستان به RSF اعلام کرد که آزادی رسانهها را در کشور محترم خواهند شمرد. در حالی که قدرتگیری طالبان در کابل و ولایات دیگر هراس بسیاری را دامن زده است. این گفتهها با توجه به گذشته امارات اسلامی در افغانستان که در آنجا بنا بر گزارشهای پیشین گزارشگران بدون مرز دورانی تیره برای روزنامهنگاران و رسانهها بود و تنها رسانه کشور رادیو شریعت بود و با برنامه اطلاعرسانی یکجانبه و برنامههای مذهبی باید در عمل راستآزمایی شود.
با این حال لازم است به عبارت استفاده شده از سوی ذبیح الله مجاهد در این باره توجه شود : « ما برای رسانهها اهمیت قائل هستیم و جایگاه رسانهها در جامعه مهم است و میتوانند جامعه را از بدبختیهای گوناگون نجات دهند. اطلاع رسانی اثر گذاری خود را در جامعه دارد و هم متوجه کردن حکومت و سران حکومت به اشتباهاتشان است. ما از تربیون RSF به همه رسانهها و تمام دنیا اعلام میکنیم جایگاه رسانهها را به رسمیت می شناسم و از حمایت برخوردار هستند.
ذبیحالله مجاهد به پرسش گزارشگران بدون مرز درباره انتشار کتبی این تعهدات از سوی کمیسیون فرهنگی میگوید، بله وضعیت اینروزها جنگی است بهتر است چند روز حوصله کنیم. اما این اطمینان را میدهم که همه خبرنگاران چه در رسانههای دولتی و چه رسانههای خصوصی هیچ کدام نه از مجرمین هستند و نه مورد پیگرد قرار میگیرند. ما خبرنگاران به حیث افراد ملکی میشماریم. اینها جوانان و افراد با استعداد جامعه هستند و حساسیت خاصی به مسائل سیاسی اجتماعی دارند. بنابراین اهمیت آنها زیاد است و این سرمایه ملی را هیچ خطری تهدید نمی کند. اگر این جند روزهی در وضعیت جنگی در خانه خود میمانند شاید ما و شما بپذیریم، ولی همه به کارهای خود باز خواهند گشت و به ویژه در وضعیت تشویش کنونی ما می خواهیم اطلاع رسانی کنند و ما به آنها نیاز داریم.
و در پاسخ به سرنوشت زنان چه خواهد شد؟ « من گفتم همه خبرنگاران به کار خود باز خواهند گشت. اما شما میدانید که در بخش زنان جامعه ما یک جامعه اسلامی است و در این کشور برای اجرای احکام اسلامی قربانیهای بسیاری داده شده است. خانمهای خبرنگار ما هم مسلمان هستند. برای خانمها در چارچوب شریعت اسلامی زمینه فعالیت فراهم می شود و تا زمانی که چارچوبی در این باره تهیه و تنظیم میشود خواهش ما این است که تشویش نداشته باشند. زمانی که زمینه فراهم شد چون همه خبرنگاران به سرکار خود و رسانه خود بر خواهند گشت. این چارچوب با نظر داشت اصول اسلامی و مساله حجاب و جلوگیری از آزار دیدگی خانمهاست و در قوانین تطبیق خواهد شد.» اهمیت این سخنان تا چه حد است و آیا طالبان در سیاستهای خود تغییر میدهند. آینده به ما خواهد گفت.
این سخنان در زمانی گفته میشود که بدبینی به شدت بالاست، یک خبرنگار از کابل که نمیخواهد نامش فاش شود میگوید :« حال طالبان هیچکاری علیه ما انجام نداده اند ولی من پرسان میکنم که اگر فردا همه خارجیها از کشور خارج شدند و دولت شان که می گویند آن زمان تشکیل میشود، با ما چه خواهد کرد؟» برای وی فردا همین امروز است. در پی پیشرفت شتابان طالبان و بازتسخیر کشور صدها رسانه فعالیتهای شان را متوقف کردهاند. برخی رسانههای کابل و آنها که کارکنانشان حاضر هستند به کار خود مشغول هستند. شماری دیگر از رسانهها با همان شرایط وضع شده طالبان به کار مشغول هستند. در قندهار رادیو شریعت همان صدای نمادین سالهای حکومت امارات اسلامی به کار آغاز کرده است.
افغانستان پس از سال ۱۳۸۰ دارای دستکم ۸ آژانس خبری، ۵۲ شبکه خصوصی تلویزیون ، ۱۶۵ ایستگاه رادیویی و ۱۹۰ نشریه اهم از روزنامه و ماهنامه و … شده است. بنا بر آخرین آمار فدارسیون رسانهها و ژورنالیستان افغانستان در کشور ۱۲ هزار خبرنگار فعالیت دارند و بنابر آمار مرکز حمایت از زنان خبرنگار در افغانستان ۱۷۴۱ زن برای رسانه ها کار می کنند به شمول ۷۶۴ خبرنگار. بیشتر تمرکز خبرنگاران به ترتیب در ولایات کابل، هرات و بلخ است.
در رده بندی جهانی آزادی رسانهها در سال ۲۰۲۱ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۲ قرار دارد