روایتی از یک خبر| سفر پوتین به کره شمالی و ویتنام؛ آسیا در چشمانداز اقتصادی-سیاسی روسیه
رئیس جمهوری روسیه در میان اعتراضات و انتقادات دیگر کشورها سفر خود به کره شمالی و ویتنام را آغاز کرد، این سفرها ادامه چشمانداز آسیایی مسکو برای تامین تسلیحات و فروش نفت محسوب میشود که پیشتر در همکاری با چین و هند قدرت گرفته بود.
در روزهای اخیر خبر سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، به کره شمالی و ویتنام، توجه بسیاری از تحلیلگران را به خود جلب کرده است. این سفرها که اعتراض مقامات دولت آمریکا را از یک سو و انتقادات مقامات آسیای شرقی به ویژه کره جنوبی و ژاپن را در پی داشته، تبدیل به یک موضوع پیچیده شده است. با این حال روند سفرهای پوتین پس از مدتی سکون در مسکو یا به قول کرملین «تمرکز بر مسائل داخلی» دوباره آغاز شده است.
روسیه از زمان شروع جنگ در اوکراین، از سر گیری روابط خود با کره شمالی را آشکار کرده؛ مسالهای که نگرانی آمریکا و متحدانش در اروپا و آسیا را برانگیخته است.
پیشینه
پس از آغاز جنگ اوکراین، کشورهای غربی علیه روسیه تحریمهای شدیدی وضع کردند، این وضعیت موجب تغییر چشمانداز همکاری سیاسی مسکو از غرب به سوی شرق و آسیا شد.
هند و چین که پیش از این تحریمها هم از مشتریان نفت روسی بودند،حجم سفارشهای خود را به شدت افزایش دادند، روسیه با کنار زدن عربستان سعودی به نخستین تامین کننده نفت هند تبدیل شد و در برابر تهدید به تحریم گفت: باید به فکر تامین سوخت جمعیت قابل توجه هند با حداقل قیمتها باشد، از سوی دیگر نیز سران کشورهای آسیایی با پوتین دیدارهایی داشتند که برای تعمیق روابط سیاسی و تجاری میان دو کشور اطمینان بخش بود.
روسیه در سال ۲۰۲۳ به پنجمین شریک تجاری بزرگ چین تبدیل شد، در حالی که در سال ۲۰۲۰ نهمین شریک تجاری بزرگ چین بود.
اهمیت موضوع
پوتین آخرین بار در ژوئیه ۲۰۰۰ از پیونگ یانگ بازدید کرده بود. دیدار پوتین با کیم واشنگتن و متحدان آسیاییاش را نگران میکند.
لیف-اریک ایزلی، استاد دانشگاه اوها در سئول گفت: فهرست کشورهایی که مایل به استقبال از پوتین هستند کوتاهتر از همیشه است، اما برای کیم جونگ اون، این دیدار یک پیروزی است. این نشست نه تنها جایگاه کره شمالی را در میان کشورهای مخالف نظم بین المللی به رهبری آمریکا ارتقاء می دهد، بلکه به تقویت مشروعیت داخلی کیم نیز کمک می کند.
روسیه می گوید: همواره با کره شمالی همکاری خواهد کرد و روابط را به شیوه خودش توسعه می دهد و هیچ کشوری به ویژه آمریکا نمیتواند به او بگویند چه کاری انجام دهد.
وزارت امور خارجه کره جنوبی نیز اعلام کرد: این سفر نباید به همکاری نظامی بیشتر بین پیونگ یانگ و مسکو و نقض قطعنامه های سازمان ملل منجر شود.
از سوی دیگر دولت آمریکا از تصمیم ویتنام برای میزبانی از رئیس جمهور روسیه در هفته جاری، تنها چند روز پس از پایان نشست صلح اوکراین در سوئیس، انتقاد کرده است.
روسیه در جریان سفر خود با رهبران ارشد از جمله رئیس جمهور جدید ویتنام، تو لام، دیدار خواهد کرد. این سفر دولتی که پنجمین سفر پوتین خواهد بود، در زمانی انجام می شود که پس از پایان اجلاس سران درباره صلح اوکراین در شهر بورگنستاک سوئیس، تمرکز بین المللی بر جنگ روسیه و اوکراین، است اما ویتنام، مانند بسیاری از همسایگان آسیای جنوب شرقی خود، در این اجلاس شرکت نکرد.
با وجود جنگ در اوکراین، روسیه یکی از تامین کنندگان اصلی تسلیحات برای ویتنام است و ارتباطات تاریخی و سیاسی عمیقی با این کشور و حزب حاکم کمونیست ویتنام (CPV) دارد که بسیاری از رهبران ارشد آن در اتحاد جماهیر شوروی تحصیل کرده اند.
هانوی در سیاست خارجی همهجانبهاش، به دنبال روابط پربار با قدرتهای مهم جهان است؛ این کشور در دو سال گذشته میزبان رهبران پنج شریک از هفت شریک استراتژیک خود از جمله جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و شی جین پینگ، رهبر چین با فاصله سه ماه از یکدیگر بوده است، پوتین ششمین مقام است که به این کشور سفر می کند و نارندرا مودی، نخست وزیر هند آخرین شریکی است که هنوز به ویتنام سفر نکرده است.
ویتنام موضعی بی طرف در قبال جنگ روسیه و اوکراین اتخاذ و از محکوم کردن شخص پوتین خودداری کرده است.
ارزیابی
سفر پوتین به کره شمالی در تقابل با سیاستهای آمریکا قابل تعریف است؛ روسیه که اکنون با بیشترین تحریمهای ممکن از سوی کشورهای غربی روبهروست، به کره شمالی به عنوان یک تامین کننده اصلی تسلیحات نگاه می کند، موضوعی که هیچ یک از طرفین آن را نپذیرفتهاند.
کره شمالی از آغاز جنگ اوکراین از مسکو حمایت کرد و مدعی شد که «سیاست هژمونیک» غرب دلیل مناسبی برای پوتین بود که به کشور همسایهاش حمله کند. کره شمالی همچنین یکی از معدود کشورهایی بود که استقلال دو منطقه در شرق اوکراین را به رسمیت شناخت.
با وجود آزمایشهای موشکی بیسابقه پیونگیانگ، روسیه به همراه چین مخالفت خود را با تحریمهای جدید علیه کره شمالی اعلام کردند. در آوریل سال گذشته میلادی (فروردین ۱۴۰۲) مسکو و پکن تحریم های آمریکا علیه کره شمالی را وتو کردند و برای اولین بار از زمان آغاز تحریم پیونگ یانگ در سال ۲۰۰۶، شورای امنیت به طور علنی دو پاره شد و دو بخش در مقابل یکدیگر قرار گرفتند.
از آن زمان، آمریکا، کره شمالی را به ارائه تسلیحات به روسیه از جمله فروش توپخانه به گروه واگنر متهم کرده است اما مسکو و پیونگ یانگ هر دو این ادعاها را رد کرده اند اما گمانه زنی ها در مورد همکاری نظامی بین دو کشور از زمانی که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در ماه گذشته میلادی از کره شمالی بازدید کرد، افزایش یافت.
شویگو هنگامی که در پیونگ یانگ به سر میبرد، در یک رژه نظامی بزرگ شرکت کرد که در آن کیم جونگ اون موشک های دوربرد طراحی شده برای هدف قرار دادن سرزمین اصلی ایالات متحده را به نمایش گذاشت. کیم همچنین به شویگو برای بازدید شخصی از یک نمایشگاه دفاعی اجازه داد. وی همچنین توانست از کارخانه های تسلیحات کره شمالی بازدید کند؛ کارشناسان هدف دوگانه تشویق نوسازی تسلیحات این کشور و بررسی توپخانه و سایر تجهیزات قابل صادرات به روسیه را هدف این بازدید عنوان کردند.
سفر پوتین به ویتنام نیز بارقههایی از خرید تسلیحات و تسهیل رفت و آمد دریایی را نشان می دهد که با وجود تحریم ها علیه مسکو به سادگی امکان پذیر نیست.
پوتین در آسیا به دنبال متحدانی است که بتواند آنها را با متحدان پیشین در اروپا جایگزین کند. هر چند به نظر نمی رسد کشورهای قدرتمند آسیایی در مواقع اضطراری به همکاری با مسکو ادامه دهند، چنان که هند به دلیل تهدید به تحریم به خاطر خرید نفت روسیه بالاتر از سقف قیمت تعیین شده توسط گروه ۷، به دنبال جایگزینی برای تامین نفت خود رفت.
