نصایح نامچه

موسی فرکیش «نصایح‌نامچه»، در حقیقت متن گفتار و پیشنهادهای عبدالرحمان خان…

یازدهم سپتامبر؛ مبارزه با تروریسم یا چرخه معکوس تحول در…

نویسننده: مهرالدین مشید حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نه تنها سیاست خارجی…

 آیا راه رشد غیر سرمایداری پاسخگوی  اهداف استراتیژیک خلقهای جهان…

مقدمه این را همه میدانند که در ایجاد جنبشها وحریانات تند…

استاد ګل پاچا الفت 

خدای بخښلی  استاد گل پاجا الفت  هغه  لوی  او وتلی…

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام…

 انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو…

خاطر شاد 

رسول پویان  تـو گـویی خامـۀ پاییز کلک استاد است  به هر طرف…

برجحان تعلقات!

امین الله مفکر امینی                     2025-07-09 برجحان ز تـــــــــعلقات وافکاری واهی خدا جوییــــــــم با…

اگر سقراط ‌پدر فلسفه است، کنفوسیوس یا ملاصدرا چرا چنین…

بخش دوم از مقاله‌ی سقراط، تیشه‌زنی، به ریشه‌ی دانایی. بحثی از…

پاسخی به پرسشی

محمدعثمان نجیب  آغا صاحب گرامی، نه دانستم دلیل شتابان شما برای…

استاد قیام الدین خادم 

استاد خادم د پښتو ادبیاتو په اسمان کې له هغو…

روشنگری روس، ملی گرا، رفرمیستی، علم گرا

Lomonossow, Michail(1765-1711 آرام بختیاری لومونسف؛- شاعر، دانشمند، روشنگر. میشائیل لومونسف(1765-1711.م)، شاعر، محقق، فیلسوف،…

د سیاسي ګوند او سازمان اساسي او تشریفاتي سندونه

د یوه سیاسي ګوند او د هر سیاسي او ټولنیز…

اعتراف به خطا؛ اخلاق و پل عبور از تاریکی به…

نوسنده: مهرالدین مشید  تاریخ، دادگاه اشتباهات مشترک ما تاریخ معاصر افغانستان و…

وقتی اژدها می‌غرّد، خرس می‌خروشد و فیل می‌خرامد؛ بشکه زرد…

نوسنده: مهرالدین مشید  پیام نشست شانگهای برای طالبان؛ نشانه‌ای از افول…

در سوگ کنر

بمناسبت زلزله ي مهلک ولایت کنر از زمین لرزه کنر هر…

درمراثی قربانییان زمین لرزه ی مشرق زمیـــن !

امین الله مفکرامینی                   2025-02-09! بدیــــــــده اشکِ ماتم و بدل خونم ز لغزشِ…

اشک قلم 

رسول پویان  اشک قلم به صفحـۀ دل ها چکیده است  صد لاله…

استاد عبدالروف بینوا

استاد بینوا د هېواد، سیمې او نړۍ په کچه ستر…

کودکانی که کودکی نمی‌ کنند

خیابان، خانه بی‌در و پیکر کودکان فراموش‌ شده! فرشید یاسائی *  ما…

بحران هویت ملی؛ ناکامی ملت سازی و به زنجیرکشیده شدن…

نویسنده: مهرالدین مشید نیم قرن مبارزۀ سیاسی و فرهنگی و تبدیل…

«
»

د کابل ښار اوسنی وضعيت؛ د ګډ حکومت د کار انځوروونکی

په کابل ښار کې ورستیو بارانونو که څه هم هوا نسبتآ صافه کړی خو په مقابل کې یې په واټونو او سرکونو کې د اوبو ډنډیدو خلکو ته ډيرې ستونزې پیدا کړې. ښاریان وايي د چاپیریال ککړتیا ورځ تر بلی زیاتیږي خو حکومت یې پر وړاندې هیڅ اقدام نه کوي. مدني فعالان پر حکومت غږ کوي چې د کابل ښار روان وضعیت ته د رسیدګې په موخه ژر تر ژره دغه ښار ته  ښاروال معرفي کړي.

په رښتيا هم چې د اشرف غني او عبدالله تر منځ د ملي يووالي په نوم ګډ حکومت ډیر عجيب او غريب دی. د حکومت په رأس اووه د واک چلوونکي خو پايله يي د کار او مديريت ضعف، د اشرف غني له لوري د ملي يووالي د حکومت د کار په لومړۍ ورځ د قانون خلاف د اجرايه رياست څوکۍ رامنځته کولو پر اساس د اساسي قانون د پښتۍ ماتول، د حکومت د وزارتونو ، رياستونو، معينيتونو او نورو دولتي ادارو پنځوس ــ پنځوس ويش او همدارنګه په دولتي لوړو او ټيټو څوکيو باندې د اشخاصو د ګمارلو پر سر د ولسمشر او اجرايه رياست تر منځ نه همغږي او ناقانونه سيالي؛ د اشرف غني او عبدالله تر منځ د شريک حکومت عجيب او غريب جوړښت او ثمره په ډاګه کوي.

اوس مهال افغان ولس د ټليفون په کريډيت کارتونو کې په سلو کې ۱۰ سلنه مالیه حکومت ته ورکوي، په دولتي روغتونونو کې له ناروغ پیسې اخېستل کیږي، د بانکي خدماتو فیس؛ د دولتي کارکوونکو له تنخواګانو ګرځول کيږي او همداشان په راتلونکې کې به د بريښنا په قيمت کې لوړوالی راشي خو پوښتنه دا ده چې افغان حکومت د ولس لپاره د دغو مالياتو په مقابل کې څه کړي دي او دغه د مالياتو پيسې چيري مصرفيږي؟

دا سمه ده چې په نورو ډيموکراتيکو هيوادونو کې هم حکومت په ولس ماليه وضع کوي خو په مقابل کې يي ولس ته د هغوی د غوښتنې برابر د ژوند کولو اسانتياوې هم برابروي. نور هيوادونه داسې نه کوي چې له ولسه شوکه وکړي او د ماليې په نوم پيسې د خپلو سفرونو او په نورو هيوادونو کې د عيش و عيشرت خرڅ کړي. خو له بده مرغه په افغانستان کې د اشرف غني او عبدالله ګډ حکومت له خلکو د مالياتو په نوم جزيه اخلي. د دوی ګډ حکومت په مختلفونو نومونو له افغانانو څخه مالیه اخلي، خلک په دولتي روغتونونو کې د فيس په مقابل کې معاينه کيږي او همداشان داسې ويل کيږي چې ټاکل شوې د بريښنا شرکت به په راتلونکې کې د بيل په قيمت کې لوړ والی راولي. دا ټول هغه څه دي چې حکومت يې پر اساس د ولس وينې زبيښې خو په مقابل کې یې ورته هیڅ ډول خدمات نه وړاندی کوي.

د ګډ حکومت د بې غوريو او بې کفايتيو له جملې څخه يوازې د کابل ښار د اوسني وضعيت يادونه کوو. د اشرف غني او عبدالله تر منځ شريک حکومت د مشرانو ترمنځ د قدرت د ویش پر سر د اختلافاتو له امله له کابو دوه کلونو راهیسې د کابل ښاروالي د سرپرست لخوا اداره کیږي، اورښتونو د کابل ښار له سړکونو دريابونه او خوړونه جوړ کړي، په هر ځای کې د سړکونو پر مخ د اوبو شتون له امله لارې بنديږي چې هيوادوال يي له ګڼ شمير ستونزو سره لاس او ګريوان کړي دي، د ښار په منځ او بيلابيلو برخو کې د کثافاتو انبارونو د ښار بڼه ډيران ته ورته کړې ده او همداراز د خامو سړکونو د پخولو په چاره کې ناغيړي او سستيا؛ د لاره بندۍ بل اساسي لامل بلل کيږي چې ښاريان يي له ستونزو سره لاس او ګريوان کړي دي. په ټوله کې ويلای شو چې کابل ښار د پلازمېنې په توګه د نړۍ په سطحه په تر ټولو چټل ترينو ښارونو کې لومړۍ ځای لري چې د دوو کالونو په موده کې هم د ښاروال په لرلو نه توانيږي.

د يادو ټولو ستونزه سرچينه؛ د اووه سره حکومت د اووه سره واکمنانو له خپل منځي اختلافاتو او په هره وړه او لويه خبره د دوی تر منځ له ناندريو څخه اخيستل کيږي. مونږ حکومت ته وړانديز کوو، که چيري د ولس په مقابل کې مو خپل له منځه تلونکی ملاتړ بيرته ترلاسه کول غواړئ، که چيري د ولسمشر، اجرايه رييس او په ټوله کې د افغان د رهبرانو په توګه خپله پنځه کلنه دوره بشپړه کول غواړئ او که چيري د تاريخ په پاڼو کې د خپلو نومونو په تور خط له ليکلو ځان ژغورل غواړئ نو د ولس په مقابل کې ځانونه ځواب ويونکي احساس کړئ. راځئ نور د واک پر سر له خپل منځي اختلافاتو تير شئ او راځئ نور مو په خپله پاتې درې کلنه دوره کې تيرو کړو ژمنو ته د عمل جامه واغوندئ. ګنې د حساب او کتاب ورځ له پامه مه غورځوئ، ډېر ژر دی چې ولسې سونامې به په څپو راشي.

لیکنه : خوشحال آصفي