نان آوران کوچک

   ساجده میلاد در ازدحام جاده در شب ها  کودکی پرسه می‌زند هر…

یادهانی ضروری

خطاب به کسانی که به خطا، ببرک کارمل و محمود…

روناک آلتون

خانم "روناک آلتون" (به کُردی: ڕوناک ئاڵتوون)، شاعر و نویسنده‌ی…

جګړې او ورک شوي سرتېري

حميدالله بسيا په انساني تاریخ کې جګړې تل له وینو، وېر،…

تجربه های تاریخی که به سرمایه های ملی بدل نشد

نویسنده: مهرالدین مشید شکست هایی که هر روز ما را وحشتناک…

لنینگراد دیمیتری شوستاکوویچ سمفونــیِ پیروزی ارتش سرخ بر فاشیسم 

ترجمه و تنظیم: آناهیتا اردوان این ترجمه را  به مهندس ارشد…

ارزش نقد و کم‌رنگی نقدهای ادبی

یکی از بدی‌های تاریخی در جهان و کشور ما، رنگ‌باختنِ…

                یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                               (قسمت سوم…

چند شعر کوتاه از زانا کوردستانی

گاهی اتفاقی ستاره‌ای  در دفترم چشم باز می‌کند ولی، من هنوز به آفتاب نقش…

ترور عروس خدا، توسط پدران مقدس!

Hypatia(355-415م ). ترور دختر خدا، توسط پدران مقدس! آرام بختیاری نبرد مکتب و…

مخالفان پراکنده، بازیگران متحد؛ مدیریت خلای سیاست در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید اردوگاۀ از هم گسخته؛ فرصتی برای مانورهای منطقه…

گام بزرگ به سوی مبارزهٔ مشترک

برگزاری نشست مشترک دفتر سیاسی – اجرایی و بیروی اجرائیه…

پدر سالار

ما زنان سر زمین های جنگ  زنان جهان سوم  جهان پدر سالار وقتی…

اسدالله بلهار جلالزي

له ښاغلي (اسدالله بلهار جلالزي) سره، چې د علم او…

افغانستان، سوار بر شانه های ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه…

نویسنده: مهرالدین مشید روایتی از زنده گی در سایه امید یا…

میراث سکاها، هویت ایرانی و مسئله تورانیان در شاهنامه 

- دکتر بیژن باران شاهنامه، خاطره حماسی سکاهای ایران، جغرافیای اسطوره‌ای…

افغانستان نقطه مرکزی جیو پولیتیک

در سیاست قدرت های مخرب نظم و ثبات ! در بردن…

شور و حال عشق 

رسول پویان  عشق دردام سیاست مرغ بسمل می شود  پـرپـر احسـاس دل بندِ سـلاسـل می شود  تا ز چنگِ بازی ی صیاد مـرغ دل پـرید  عشوه از بهر فریب دل، مشکل…

«سازش» و «سازشکاری» یعنی چه؟

‫ رفیق نورالدین کیانوری ــ پرسش و پاسخ، شمارهٔ ۲۰، دی‌ماه ۱۳۵۹ــ…

دو کلمه؛ همچون دو پرخاش

Eklektism, Dogmatism. آرام بختیاری التقاطی و دگماتیسم؛ دو واژه یا دو سیستم…

«
»

د قدرت لیونيان څه غواړی؟؟؟

غیرمتمزکز نظام که تجزیه؟؟؟

شیشه را بشکستن نیست کارعاقلان ×××شیشه راګربشکنی هرزره اش خنجرمیشود

اندرین ره کشته بسیار اند، قربان شما!

نصیراحمد – مهمند

د۲۰۱۷م کال

ذفبروری دریمه

 

افغانان هیڅکله پری نږدی چی هیواد یی په ټوټووویشل شی .وایی چه « مورچه که موقع زوالش فرا میرسد بال میکشد ، شمال تلوالی دچوراوچپاول او په غلا کړی په پیسی اودغصب شوی جایدادونه اودقدرت مست شویدی  دافغان سرشیدونکی بچی ګران ورورکمال ناصراصولی دخواږه او رښتیاویونکی په ژبه وړی خولی اوعټی خبری خوله ماټوی دوی بیا دخپل نجس بهرنی ولی نعمتانوپه چوپر کی کو نوی معاملی ته غ  بی نګی غاړه ایښی ده۰بیادفدرالی ، غیرمتمرکز اوتجزیی خوبونه وهوس را ژوندی کړی ۰ دا وار داروپایی اتحادیی  نوبتی رییس داخلاقی ، ملی اوبین المللی موازینو پرنسیپونواومیثاقونو پر دافغانانو په چاروکی مداخله کړاو دافغانانودپاره دیوغیرمتمرکز نظام په هکله دخپل نجس خوله دهل غږولی او عبدالله اونورودګردنی غلوته دشوم بل پلاوپلی کولو لپا ره دنڅا ډګرته ګډ کړیدی۰

دانوی خبره نده ،پخواهم د۲۰۱۰ زیږدیزکال دنوامبرپه میاشتی داسی یوه غونډه دهمدغه موخو او وګړوله خوادجرمنی دمونشن په ښاراوهمدا ډول دامریکایی سناتورجان کری ځاله مزدوران اومعامله ګرمجرمینوانولکله رشید دوستم، محمد محقق ، ضیا مسعود،کریم خلیلی ، یونس قانونی، عبدالله عبدالله،امرالله صالح،فیض الله ذکی او یوشمیرنورو دغیرمتمرکز فدرالی سیتستم اویو لړتش په نامه بی بڼسته نامعقول نورغوښتنی، په اړه بند اوبست او دسیسی جوړکړی وای.

وروسته بیادجرمنی دبرلین ښار په اسپن انستیتوت کی د۲۰۱۲ زیږدیزکال دجنوری دمیاشتی د  ۸ او۹ نیټی ددوه ورځی لپاره هم یوه پټ یوه غونډه جوړه شوی و۰ پدی غونډه کی سربیره له یوشمیر جرمنی چارواکو څخه دامریکا دکانګرس غړو داناروهرابکر، لایتا سانچز، لویی ګوهمرت آوستیف کینګ راټول شوی وچی دافغانستان دشمال ټلوالی مشهوربالفساګدون کوونکو په دی غونده کی یوخل بیاغیرمسوولانه اوغیرمنطقی او پرته دصلاحیت نه غیر مستدل، متعفن اومتناقضی ویناګاڼی چی دهیڅ ملی او نړیوالوقوانینو، نورمومونو، میثاقونواوموازینوسره برابرنه و کړیدی کړی وو ،چی داسی دملی ضداعمالاو حرکتونه دخپلواک تاریخ لرونکی افغان هیواد اوباټورنومیالی ولس ته په سپکه نظر کټل ګڼل کیږی . چی دافغان ویښ ولس له نظره پټ اولری نه دی پاتی ،غواړم د دغوبیخبراوسپین سټرګوکورنی اوبهرنی ګډونکونکوته څوتکی په ګوته کړم :

      

دا د لسټوني روسی – امریکایی مارانوروزل او ملاتړدی،لری نده چی یوه ورځ

شوروی غونډی دوی هم و چیچي.اوځان په زوال سره مواجهه کړی

 

افغان باټوراومیړنی ولس دخپل تاریخ په اږدوکی هیچاته داحق ندی ورکړی او نه ورکوی چی دخپلو ځانګړوسیاسی ، اقتصادی او نظامی موخو لپاره افغان قومونه وجنګوی ،اودجنګی ډلو، مجرمینواوخاصوقومی اقلیتونوپه نامه وسره دافغان ولس او هیواد دمهم اوحساسو مسایلو په هکله غونډی اوجلسی وکړی یا خپل نظراو طرحی وړاندی اوپریکړه وکړی .

دنامتمرکز قدرت مفکوره او طرحی د [نو مین لیند ] یا لامالک خاوری ترعنوان لاندی دغباوت نه ډکه هغه ځاله اوپخوانی انګریزی دوکتورین بیا راژوند کوی چی دقومونو ، ولسونو په مینځ کی نفاق واچوی اومصروف یی کړی او خپله کبان واخلی اوهرڅوک، هره ډلی اوسازمان خپل ګټی، بزنس ، سودا اومعاملی ته بوخت کړی ، دملی محاسبی اوتصفیی اودتاریخ دقضاوت نه لری وساتی۰

تجربه وښودله چه دشوروی دمتجاوزوځواکونو له مفتضح ماټی او وتلو سره ددی ډلی دطرحی اواعمالو نتیجه وچی نه یوازی افغان ولس اوهیواد لا بربادیوسره مخ شول بلکه ټول نړیوال ته ګواښ او نا رامی اونا امنی متوجه کړی و. دا درست دهمدغه« دګردنی غلو دقدرت اوواکمنی به دوران»کی وچی افغانستان د ټوپک سالارانو په مینځ ویشل شوی و،په هرځلورلاری اودوه ، دری کیلومتری کی یو پاچاهی جوړ کړی و چی په نتیجه کی یوازی په پلازمینه کابل ښارکی څه دپاڅه پنځه شپیته زره کابل بیګناه ښاریان په ډیره وحشیانه ډول ووژل شول چی وینی لا تراوسه وچ شوی ندی .

هماغسی چی دوه ځلی بیموقع او پرته له زمینی تحمیلی اووارداتی بی بند باره دموکراسی په دی خاوره کی ناکامه شوه او په نیجه کی دصلح اوسوسیالیزم ترشعارلاندی «جامعه فاقد استثمار فرد از فردجوړونه»هیواد په کنډوالو اوښارونه په هدیرو بدل کړل . همداسی فدرالی نظام چی خپله ځانګړی ایجابات اوشرایط اوځای لری دافغان ولس اوهیواد دلوړوملی ګټواومصلحتونوسره بشپړه په تضاد کی دی په دی نننی شرایط افغانانواوافغانستان لپاره یوزهرجن نسخی او تباه کونکی  بلل کیږی؛دکورنی روانی بهیراوکړاونه ، بیسوادی اقتصادی فقراوغربت اودبی انصافومحیل ګاوندیانوداوږدلاس په موجودیت په وجه باندی فدرالی سیستم او دقدرت ویشل دافغنستان دتجزیی اوهمدا ډول دمنطقی اونړی دبی امنی او بی ثباتی لپاره یو بل خطرناک ګام دی چی مطرح اوپلوی کیږی .

باید هیر نشی اوپه یادولرو چی افغانانو اوافغانستان باندی هیڅ  ځواک سلطه تینګ شوی ندی اوټینګولای نشی ،ځکه تاریخ شاهد دی چی «افغانستان داتلانو کور،او دیرغلګرو کوردی» ۰ مونږ عینی او ژوندی شاهدان یوچی دشورویانوپه ملاتړ او ملګرتیا دوارسا پکت څه ناځه ځلویښت سوسیالستی اوکمونستی هیوادونو په ملګرتیا چی هغوی هم له ټول امکاناتو سره راغلی و،خو پایلی دا شوچی دتاریخ کنډی ته وغورځول شول، غرب ته بیا دتنفس موقع برابرشو ل مګر په ډ یر خواشینی سره چی امر یکا پند وانه خیست  ، دیوازنی بی رقیبه ځواک په ټوګه را ووتل اودنړی دباداری په خیال کی نشه شول اوپه بدل یی افغانستان ته داسی انعام اونوازش ورکړ چی دخپل اشتها په وجه باندی هم ځان ،اندیوالان او ناتو پکت ته داسی رسوایی او ماټی سره مخ کړ چی اوس لارورنه ورک شوی اوپخپل عمل باندی نه پوهیږی چه څه کوی او داناروهرابکر ته مخ کړی چی لاس واچوی او دنړی افکاروته مصروف وساتی چه امریکا نجات ومومی۰ داغیرمنتظره خبره ندی چه هرسناتوراوځواکمن امریکایی پاسی اوشمال تل وال غوندی هرڅه چه غواړی ،ووایی او وکړی ، افغانستان غوندی څوک اومرجعی هم نوی چی مخ یی ډپ کړی  اوونیسی او پر ځای یی کینوی ، خوپداسی حالت او نظامونو یوازی ولسونه دی چی باج او تاوان ورکوی او مصیبوتونو او بدمرغیووزغمی .

دغه افغان ناخلف هوسباز ډلی همیشه په دی لټه کی دی چی نوروفرصت طلبو عناصرو راجلب اوخان سره ملګری کړی اودلوی استعماری ځواکونو ته وغوړوی اود دوی په رکاب یی اوسی ، فاجعه وزیږوی ؛او دغونډی په سرکی کینی عیش اوعشرت وکړی.تیرشپاړلس کاله تجربه وښودله اوولس ښه پیژنی چی دوی یو بایسکیل ندرلود، دغه پانګی اومرستی چا لوټ کړل ، دکورنی فکتور په حیث امریکاییان اوناتو ماتی سره مخامخ کړل ؟.څرګند ه ده خپله امریکادغه بعث بعدالموت جنایتکاران ته یوځل بیا هم دافغانانو اوهم د خپل خان لپاره دلستونی ماران وګرځولی دی .

امریکاییان او دناتو ځوکوانو دانګرایزانو او شورویانو داشتباهاتو،تجاوز او بیا مفتضح ماټی نه بایدزده  کړه شی او پند اوعبرت واخیستل شی .یوازی یو پیاوړی منظبط مرکزی حکومت او یوموټی باثبات افغانستان سیمی او نړی لپاره ضرورت دی اوامن او ثبات راوستلای شی اوباید چی ددی اصل نه په هوښیاری او خلاصی سټرګی ملاتړا وننګه وشی ،نه دقدرت ویشل يا پاشل ،نه د جنایتکارانو او (کهنه مزدورانو نه ) چی د ملی جوړښت او بیارغاړنی اودخلکود هوساینی اوامنیت لپاره هیڅ ډول علمی اوملی پلان پروګرام څه چی حتی آشنایی نلری . خو ددی نه چی هرچا سره زرمحشورکیږی په ډوکه ،غوړمالی اومعامله ګری ډیرمخ دی هیځ څوک انکار نشی کولای .

دافغانستان او امریکا حکومتونو پدی حساسوشیبوچه هڅی اوتلاش وکړی چه نورله منجلات ا وتباهیوڅخه ځان وژغوری .دطرفینوهیوادونودملی ګتی اومصلحتونو دخوندی کیدوپر بنا ءهیځ یوسلیم عقل اوفکراجازه نه ورکوی چی پدی نازکو مرحلو کی دداسی بدنامو څیرو او ډلی په معاملی سره نورخپل ټولی هڅی او لګښتونه پخپل لاس تباه او برباد کړی ؟ نوپردی بنا ء بایدله خوبه را ویښ شی او دغه سریال ختم کړی او له لوبغالی سره ملی محاسبه اوتصفیه وکړی .

اساسی ټکی دا دی چی امریکا اواندیوالان یی چی له لوی اشتها اوسټرادعا سره راغلی وو،خان هم خراب کړاوکوی ،اومونړته هم لا بربادیوسره مخامخ کړیدی اوکوی .افغانان زیاته قربانی ورکړی دی. داسامه دراماتیکی موندل اوقتل په پاکستان کښی افغانانودپاره یوانکارنه منونکی بیلګه ده چی دعراق په څیرپدی شپاړلس کال پرته له اسناداو ثبوت اومنطق نه پرافغانستان باندی دامریکا ،ناتواونوروحملی اولښکرکښی اوورسره جوخټ دبن دغیرعادلانه اوبی محاسبه ډرامی پربڼسټ دګاوندی دولتونه په ملګرتیا نه یوازی په افغان مسلمان باټورولس باندی صریح ظلم شوی ،بلکی دملی مقدراتود ټاکلو پروسه شنډه شوی . وروریو موټی قومونه یو په بل واچول شول اودملی رغونی اوسمونی مخه یی ډب شوی، زمونږهیواد په نوی استعماری بڼه اشغا ل اودیوه ملی مستقل هیواد په حیث هستی اوموجودیت یی له جدی ګواښ سره مخامخ دی ، زمونږهیواد ددغونړیوالوښکیلاکی لوبو، سیالیواورقابتونوپه وجهی ستیج ګرخول شویدی .دبیارغونی اوسمونی  پرځای زمونږ ولس اوهیواد په دا تیریونیم لسیزه کښی لا بی ثباته اوله تباهیواوورانیوسره مخامخ اوزمونږ فرهنګ اوکلتوریی زیانمن کړیدی ، زمونږاسلامی او افغانی « هویت »ته زیان رسولی دی، اومونږتردی حده رسولی یو چی لاس ترځنی باید کینواودخپل مادی اومعنوی شتمنیو،فرهنګی ارزښتونو، اوملی معیارونوتباهی اوبربادی اوهمداسی دیوفاسد اوپرته د صلاحیت نظام ته رډ رډ وګورو ؟

بناء پدی حال سره نن له هروخت نه زیات داصیل اوهیواد پال افغانانوهوښیاری ،ایثاراوفداکاری ، ملی پخلاینی ، ملی پیوستون اوحرکت ته ضرورت احساس کیږی چی سره یوشی، لاس ورکړی چی دپردیو او ددوی بدناموبی خاصیته کورنی ایجنتانولاس لنډ شی اوافغانان دملی وګړو په مرسته پخپله خپل هیواداو ملی نظام اوسیستم جوړکړی ویجاړهیواد زمونږنه غواړی اومونږ باندی غږ کوی چی :

افغانانوستاسو کوریم ، پردوته می پری نږدی    زه ویجاړ افغانستان یم ، ورانیدو ته می پری نږدی

یاالله ته پخپل بی زواله قدرت افغان ولس له خوبه ويښ کړه دنجات لپاره ملا یی وتړه ظالم نسکوره کړه ۰ امین

د قدرت لیونيان

چې د دین په نوم وطن او هم  ایمان خرڅوي

دا د قدرت لیوني ځکه  خپل  وجدان خرڅوي

دوئ د هستي مفهوم په مکر او دوکو کې ویني

دي بې خبره له دې رازه چې خپل  شان خرڅوي

وي منافق چې په زړه یو په خوله کې بله وایي

دوئ د لعنت په تله ځان په لوی شیطان خرڅوي

لویه ګناه ده چې د دین په نوم دوکه کوي څوک

دا دون صفته  مو هستي په سپین میدان  خرڅوي

په هر مجلس کې    کړي د عدل او انصاف خبرې

که لاس یې برشي د نیکه نوم او نشان خرڅوي

تل په دوکو او چلو ول کاذب شهرت لري دوئ

پرون منکروه  نن د پاک  دین پیروان خرڅوي

خپل شوم مقصد وررسیدو ته  دوئ فتنې زیږوي

صرف دیو څو پیسو بدل کې مسلمان  خرڅوي