دومین بار طی طریق در تعامل گذری انسان با هوش…

*محمدعثمان نجیب، بنیاد‌گذار مکتب دینی فلسفی من بیش‌از این نه…

درک لنینی از دموکراسی: نگاهی از سده 21

ترجمه. رحیم کاکایی یرومنکو ولادیمیر ایوانوویچ دکترعلوم فلسفه، مشاور رئیس مجلس قانونگذاری…

افغانستان در سایۀ رقابت‌های ژئوپولیتیکی جهانی ناشی از جنگ اسرائیل…

مقدمه تنش‌های دراز ‌مدت میان ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و جمهوری…

فیلسوف آس و پاس،- مدافع مالکیت خصوصی!

max stirner (1806-1856) آرام بختیاری ماکس اشتیرنر، آغاز آنارشیسم فردگرایانه. ماکس اشتیرنر(1856-1806.م) آلمانی،…

افغانستان- آموزشگاهی خونین برای ایران و همسایگان 

سلیمان کبیر نوری در این مقاله می‌خوانید: چکیده نئولیبرالیسم و استعمار؛ تجربه‌ای عینی افغانستان؛…

جنگ های جیوپولیتیک جدید و افغانستان تحت حاکمیت طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید از بازگشت تروریسم تا تقابل قدرت های بزرگ در…

سید جمال الدین افغان

 فیلسوف ،دانشمند بنیانگذار نهضت فکری وجنبش آزادی  خواهی افغانستان ،اساسگذار  اتحاد اسلامی ومبارز…

  به آرمان وطن

بیا برویم کشور تا بان را بسا زیم  خا نه ی…

نوستالوژی و جاذبه های فکری و اعتقادی 

نویسنده: مهرالدین مشید نوستالوژی و گذشته گرایی های فکری و اعتقادی زمانیکه…

تاریخ‌گرایی و ارزش هنری رمان‌های میخائیل شولوخوف

ترجمه. رحیم کاکایی به مناسبت 120 سالگی میخائیل شولوخوف ای. کووالسکی (درباره مسئله…

نامه‌ی سرگشاده از سوی یک مهاجر، به صدراعظم آلمان!

آمریکا به سیم آخر زد. حمله‌ی آمریکا بر ایران، دردسر…

تنش میان ایران و اسراییل و پس لرزه های بحران…

نویسنده: مهرالدین مشید وارد شدن امریکا در جنگ و به صدا…

عزّ و شرف وطن 

در خانـه قـوی باش که چوراچور است  دزدان به کمین فانوس…

فطرتی انسانی

امرالدین نیکپی در اوایل دانشگاه ، داستان‌های مذهبی بسیاری دربارهٔ طرد…

جهان صلح وصفا!

امین الله مفکر امینی                   2025-19-06 جهانـی صلح وصفـــای بشربماتم کشیـــــده جـاهــــلانیکی برسیاستهای…

سرنوشت انسان امروز در چنگال مومیایی فروشان دیروز

نویسنده: مهرالدین مشید زنده گی مدرن در آینۀ زوال تاریخی در جهان…

سیمون دوبوار،- رفاقت و عشق اگزستنسیالیستی

Beauvoir, Simone de (1908- 1986). آرام بختیاری سیمونه و سارتر،- ازدواج سفید…

کتاب زبدۀ تاریخ

رسول پویان فسانه خوان وفسون سرگذشت موسارا مگـر خـرد بکــنــد حـل ایـن…

چرا مردان از زنان قوی تر نیستند؟ پروفیسور دکتر شمس سینا بخش…

حقیقت فرا ذهنی: بنیاد برترین واقعیت

ذهنیت به مفهوم تفکر٬ و تعقل از جوهر حقیقت٬ بنیاد…

«
»

(د افغانستان ستره ملي اجماع) یعنې څه؟

نور محمد غفوري

لنډه یادونه:

د روان کال د جنوري د میاشتې په ۱۹- سمه نېټه مې د هیواد د ملي ستونځو د حل له پاره د ټولو افغاني ملي ځواکونو د اتحاد او ګډ عمل ته د رابللو په منظور یوه لیکنه د سوسیال ميډیا او انټرنيټي پاڼو له لوري نشر ته وسپارله چې د ډیرو سیاسي فعالینو لخوا د ښه استقبال تر څنګ ځینې نورو په دې اړه پوښتنې طرحه کړې دي. هیله من یم چې د دوستانو د ارزښتمنو پوښتنو په اړه به په فرصت سره د خبرو موقع ومومو. یوه فیسبوکي ملګري مې د فیسبوک په تبصرو او د سوالونو په سر کې نیغ په نیغه راته لیکلی چې د افغانستان ستره ملي اجماع یعنې څه؟ زه غواړم په دې لیکنه کې د مینه والو له پاره په همدې موضوع رڼا واچوم. 

ملي اجماع څه شی ده:

اجماع په لغت کې د یوه کار د تر سره کولو له پاره د خلکو لویه راټولیدنه او په یوه نظر اتفاق ته رسیدل دی. (قاموس کبیر افغانستان) یعنې دا چې د یوې ټاکلې موضوع په اړه د خلکو توافق پرته له پټ یا ښکاره ضدیت او مخالفت څخه اجماع بلل کیږی. د اجماع یا اتفاق کلمه په 15 مه عیسوي پیړۍ کې د لاتیني cōnsēnsus څخه رواج شوې چې د “موافقت، رضایت، یو ځای” په معنی دی. نو ملي ستره اجماع د معینو ستونځو د حل له پاره د ټولو هېوادوالو سراسري اتفاق ته ویلای شو. 

 د «اجماع» اصطلاح په سیاسي تیورۍ، حقوقي نظریو، علمي موضوعاتو، تخنیکي نارمونو، دینی  او شرعي مسئلو او داسې نورو ځایونو کې کارول کیږي. په سیاسي تیوري کې د ملي اجماع اصطلاح د بعضو موضوعاتو په اړه د هېواد د ټولو خلکو د نظر اتفاق ته ویل کیږي. ملی ستره اجماع په خاصو حالاتو کې د ځانګړو موضوعاتو د حل له پاره رامنځته کیږي چې ټول سیاسي ګوندونه، ژبني ګروپونه، مذهبي ډلې، قومي شوراګانې، اقتصادي طبقې، نارینه او ښځې، محلی او اتنیکي اتحادیې او نور ټول قشرونه د ټاکلی وخت له پاره د عامو په نښه شوو ستونځو تر حلولو پورې خپلې ګروپی او طبقاتي ګټې شاته وغورځوي، داخلی مبارزو او کشمکشونو ته زور ور نکړي او د سترو ملي ګټو د تأمین په خاطر د سختو ملي مسئلو د حل له پاره یو له بل سره شریکه هڅه وکړي. 

په اوسنیو شرایطو کې د سترې ملی اجماع اړتیا: 

 نن زموږ ګران هېواد افغانستان په خاصو حالاتو کې قرار لري. هغه شل کلن اسلامي جمهوري نظام چې د پردیو استخباراتو عواملو او د شر او فساد عناصرو تر ډیره ورپکې د ناتو تر سیوري لاندې حکومت کاوه، د طالبانو د اسلامي تحریک لخوا ړنګ او سرپرست حکومت جوړ شو. له هېواده د پردیو وسله والو ځواکونو د بې پلانه وتلو او د نیابتي وسله والو جګړو تر ختمیدلو وروسته زموږ هیواد او هیواد وال له یو شمیر داسې ستونځو سره مخامخ دي چې د طالبانو په شمول یې هیڅ یو ځانګړی سیاسی ګوند او تحریک په مطلوبه چټکتیا د حلولو توان نه لري. له همدې کبله ضرورت دی چې ټول افغانان یو بل ته د ورورۍ لاسونه سره ورکړي، ستره ملي اجماع جوړه کړي او د افغانستان او مطلوب سیاسي- اقتصادي او اجتماعي نظام د جوړولو له پاره په ګډه لاس په کار شي. 

په اوسنیو سختو شرایطو کې د ځمکنۍ بشپړتیا، سیاسي استقلال او ملي حاکمیت ساتل، د ملت په خوښه د مدون اساسي قانون رامنځته کول او د هغو پر بنسټ د ځواکمن ملي اسلامي دولت جوړول، د خلکو د ژوند د کچې لوړول، په حکومتي چارو کې د قانون مراعاتول، د مسلکي وړتیا او کاري لیاقت د پرنسیپ عملي کول او په بې پلوه خارجي سیاست کې د ښه ګاونډیتوب او د ګاونډیانو، سیمې او نړۍ له ټولو هیوادونو سره د افغانانو د ملي ګټو د لومړيتوب پر بنا د سوله ایز ګډ ژوند کولو پرنسیپ مراعاتول او داسې نور زموږ د هېواد له لومړیو ضرورتونو څخه دي. ددې او داسې نورو لویو ملی ستونځو د حل له پاره افغانان سترې سراسري اجماع ته ضرورت لری، تر څو وکولای شي چې د خپلو پوهانو او ماهرانو په جمعي تعقل او د خپلو خلکو په زور له دې سختو ستونځو د وتلو او خپل پایښت او سرلوړۍ ته د رسیدلو لارې وموندلای شي.

27.01.2024