یادهانی ضروری

خطاب به کسانی که به خطا، ببرک کارمل و محمود…

روناک آلتون

خانم "روناک آلتون" (به کُردی: ڕوناک ئاڵتوون)، شاعر و نویسنده‌ی…

جګړې او ورک شوي سرتېري

حميدالله بسيا په انساني تاریخ کې جګړې تل له وینو، وېر،…

تجربه های تاریخی که به سرمایه های ملی بدل نشد

نویسنده: مهرالدین مشید شکست هایی که هر روز ما را وحشتناک…

لنینگراد دیمیتری شوستاکوویچ سمفونــیِ پیروزی ارتش سرخ بر فاشیسم 

ترجمه و تنظیم: آناهیتا اردوان این ترجمه را  به مهندس ارشد…

ارزش نقد و کم‌رنگی نقدهای ادبی

یکی از بدی‌های تاریخی در جهان و کشور ما، رنگ‌باختنِ…

                یک گرفتاری با مافیا

        و یک دنیا آموزش شرعی، حقوقی، سیاسی و مدنی                               (قسمت سوم…

چند شعر کوتاه از زانا کوردستانی

گاهی اتفاقی ستاره‌ای  در دفترم چشم باز می‌کند ولی، من هنوز به آفتاب نقش…

ترور عروس خدا، توسط پدران مقدس!

Hypatia(355-415م ). ترور دختر خدا، توسط پدران مقدس! آرام بختیاری نبرد مکتب و…

مخالفان پراکنده، بازیگران متحد؛ مدیریت خلای سیاست در افغانستان

نویسنده: مهرالدین مشید اردوگاۀ از هم گسخته؛ فرصتی برای مانورهای منطقه…

گام بزرگ به سوی مبارزهٔ مشترک

برگزاری نشست مشترک دفتر سیاسی – اجرایی و بیروی اجرائیه…

پدر سالار

ما زنان سر زمین های جنگ  زنان جهان سوم  جهان پدر سالار وقتی…

اسدالله بلهار جلالزي

له ښاغلي (اسدالله بلهار جلالزي) سره، چې د علم او…

افغانستان، سوار بر شانه های ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه…

نویسنده: مهرالدین مشید روایتی از زنده گی در سایه امید یا…

میراث سکاها، هویت ایرانی و مسئله تورانیان در شاهنامه 

- دکتر بیژن باران شاهنامه، خاطره حماسی سکاهای ایران، جغرافیای اسطوره‌ای…

افغانستان نقطه مرکزی جیو پولیتیک

در سیاست قدرت های مخرب نظم و ثبات ! در بردن…

شور و حال عشق 

رسول پویان  عشق دردام سیاست مرغ بسمل می شود  پـرپـر احسـاس دل بندِ سـلاسـل می شود  تا ز چنگِ بازی ی صیاد مـرغ دل پـرید  عشوه از بهر فریب دل، مشکل…

«سازش» و «سازشکاری» یعنی چه؟

‫ رفیق نورالدین کیانوری ــ پرسش و پاسخ، شمارهٔ ۲۰، دی‌ماه ۱۳۵۹ــ…

دو کلمه؛ همچون دو پرخاش

Eklektism, Dogmatism. آرام بختیاری التقاطی و دگماتیسم؛ دو واژه یا دو سیستم…

«اسپینوزا در ترازوی مکتب من بیش از این نه‌می‌دانم: فیلسوفی،…

تذکر ضروری و تازه و بکر!در پایان هر بخش لینک…

«
»

دلته پوهنتون هلته هيرا منډوي؛ چا ته شهيد چا ته هلاک ووايو؟

تيرې دوشنبې ورځ په کابل کې خونړی موټر بم بريد وشو چې په پايله کې يې ۳۵ تنه افغانان شهيدان شول. د بريد ټول قربانيان ملکي وګړي دي. پيښه په داسې مهال رامنځته شوه چې د بريد په سيمه کې بیروبار زیات و، ماشومان او ځوانان ښوونځیو او پوهنتونونوته روان ول. د قربانيانو له جملې ۱۷ تنه يې د لوړو زده کړو درلودونکي کدرونه دي. په دوی کې دوو تنو ماسټري ترلاسه کړې، ۱۳ یې لیسانس او دوه نو ریې بکلوریا لرونکي و چي ددې برید ښکار شو او د کلونو خواري او زحمتونه او زده کړې يې لو لپه شول. وسله والو طالبانو د بريد مسوولیت په غاړه اخیستی او ادعا یې کړې چې د ملي امنیت د ریاست ۳۷ غړي یې وژلي دي.

په ورته مهال بيا د پاکستان په لاهور ښار کې هم د موټرسايکل په ذريعه خونړۍ چاودنه شوې وه چې د پوليسو په ګډون په ۲۶ تنه ووژل شول. يعنې ويلای شو چې تيره دوشنبې ورځ د افغانستان او پاکستان دواړو لپاره توره او خونړۍ وه. دلته هم د بريد قربانيان ملکيان و او هلته هم په برید کې د پوليسو تر څنګ عام خلک ووژل شول. خو د پاکستان رسنيو د هغوی د ملا امامانو او مذهبي مشرانو په شان د طالبانو تر څنګ دا ځل د طالبانو تر څنګ مسلمانان هم په دوه برخو وويشل.

پاکستاني رسنيو د کابل د تيرې ورځې په بريد کې شهيد شويو افغانانو ته (هلاک) خو په لاهور کې ترسره شوي بريد قربانيانو ته د شهيد کلمې کارولي دي. د پاکستان جنګ ورځپاڼې افغان تلفات هلاک خو پاکستاني تلفات شهيدان بللي دي. دغې مسالې يو ځل بيا ثابته کړه چې پاکستانيان په ځانګړي توګه د پاکستان ملا امامان او رسنۍ اسلام هم په دوه برخو ويشي. د پاکستان چارواکي لکه څنګه چې طالب ترهګر په دوه ډلو ويشي او هغوی چې په پاکستان بريدونه کوي (بد طالبان) خو هغوی چې په افغانستان کې بريدونه کوي (ښه طالبان) يادوي؛ همداسې يې مذهبي مشران او رسنۍ بيا د افغانستان مسلمانان او د پاکستان مسلمانان جلا بولي او د افغانانو تلفاتو ته هلاک خو خپلو هغو ته بيا شهيدان وايې.

راځئ دلته دا بحث روښانه کړو چې شهيد څوک دی او آيا پاکستانيان که وژل کيږي شهيدان خو افغانان که وژل کيږي؛ هلاک دي؟

د اسلام ستر عالمان وايې څوک چې د اسلام د ترویج او پراختیا، اسلامي احکامو او ارشاداتو د تفسیر او تبلیغ په لاره کې جدو جهد کوي، او پدې چار کې ووژل شي، شهید دی. خو هغه څوک چې د خپلو ناروا اهدافو د پوره کولو دپاره، د اسلام نه د یوې وسیلې په توګه کار اخلي شهيد نه بلکې ګناهګار او آن د مشرک اطلاق پرې کيدلی شي. ځکه په اسلامي فقه کې راځي چې شرک په دوه ډوله دی. شرک اکبر او شرک اصغر. اکبر شرک هغه دی چې په ذات او صفاتو کې يو څوک، شی يا شخص له الله ج سره شريک وبلي. اکبر شرک په ترسره کولو سره يو انسان له اسلامه خارجيږي او کافر بلل کيږي. خو اصغر شرک بيا هغه دی چې د لوی شرک لپاره وسيله ګرځي. لکه ريا کول، له خدای ج پرته په بل شي يا شخص قسم خوړل او داسې نور.

دلته مو هدف د اصغر شرک څخه دی چې د ملا فضلو او مولانا سميع الحق په شان د آی ايس آی کرايې ملايان يې ترسره کوي او له اسلام څخه ناوړه ګټه پورته کوي. له اسلام څخه د پاکستان د ناوړه استفادې بيلګې د مفتي عبدالقوي په شان په ډيری پاکستاني مفتيانو او مذهبي عالمانو کې شتون لري. مولانا عبدالقوي چې پاکستاني ولس يې پر فتوا روژه او اختر جوړولو، د قنديل بلوچ لپاره په حقه روژه کې د خدای له ستر فرضي حکم (روژې) انکار کوي او د قنديل بلوچ لپاره په سګريټ روژه ماتوي. همدارنګه د مولانا فضلو او مولانا سميع الحق په شان ستر مذهبي مشران يې بيا يو ترهګره ډله (وسله وال طالبان) چې د بې ګناه خلکو وينې تويوي؛ خپل اولادونه بولي او همدارنګه بيا يې په دوه برخو (ښو او بدو) ويشي نو آيا رښتيا هم په پاکستان کې وژل شوي کسان شهيدان او افغانستان کې هلاک دي؟

همدارنګه د تيرې دوشنبې ورځې په بريد کې چې په کابل کې وشو، ډيری يې هغه افغانان ول چې لوړې زده کړې يې کړې وې، د اسلام له احکامو خبر ول، د ژوند تر وروستيو شيبو هم په زده کړو بوخت ول. خو هغوی چې د لاهور په بريد کې ووژل شول ډيری يې هغه پوليسان دي چې مشران يې اسلام د وسيلې په توګه کاروي.

نو تاسې قضاوت وکړئ هغه څوک شهيد دی چې اسلام يې د خپلو ګټو لپاره وسيله ګرځولې او که هغه څوک شهيد دی چې د اسلام او زده کړو په لاره کې خپل ژوند له لاسه ورکړي؟ هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې په فحاشۍ د دولت له لوري ټيکس اخيستل کيږي او رڼا د ورځې په کې فحايشه خانې خلاصې وي او که هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې حتی د قران سوځونې په دروغين تش تور باندې يو څوک وژل کيږي؟ هغه څوک شهيد دی چې په ملک کې يې هلک له هلک او نجلۍ له نجلۍ سره واده کوي او که هغه څوک چې په ملک کې يې د پېغلو په لمونو لمونځونه کيږي؟

لیکنه : خوشحال آصفي