خیال راحت پوتین تا 2036
این تصور و باور که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، بدون جاروجنجال قدرت مطلق خود را رها خواهد کرد و از مسیر دموکراتیک کرسی خود را به دیگری واگذار می‌کند، توهمی بیش نیست. همان‌طور‌که انتظار می‌رفت دومای تحت کنترل کاخ کرملین بدون هیچ رأی منفی به قانونی رأی مثبت داد که پوتین 67ساله را بدون دردسر خاصی تا سال 2036 در قدرت نگه می‌دارد. تغییرات در قانون انتخابات ریاست‌جمهوری مسکو برای برداشتن محدودیت دوره‌های نامزدی ریاست‌جمهوری با ۳۸۲ رأی مثبت و ۴۴ رأی ممتنع در مجلس سفلای پارلمان روسیه (دوما) تصویب شد و هیچ نمایند‌ه‌ای رأی منفی نداد. با این رأی سال‌های ریاست جمهوری پوتین صفر شده و او می‌تواند دو دوره شش‌ساله دیگر در انتخابات نامزد شود.اصلاحات برنامه‌ریزی‌شده توسط پوتین منجر به نخستین تغییرات در قانون اساسی از سال ۱۹۹۳ به این سو خواهد شد. تغییراتی که رأی مثبت دوما را با خود دارد و در شورای فدراسیون روسیه نیز این تغییرات در دستور کار قرار خواهد گرفت. «اصلاحات» یادشده در ۲۲ آوریل به رأی مردم گذاشته خواهد شد؛ البته رفراندومی که نتیجه آن لاز‌م‌الاجرا نخواهد بود.
پیش‌تر «حزب روسیه متحد» طرحی را پیشنهاد کرده بود که براساس آن یا محدودیت زمانی برای دوره ریاست‌جمهوری برداشته شود یا قوانین طوری تغییر کنند که پوتین بتواند مجددا کاندیدای ریاست‌جمهوری شود. حال ولادیمیر پوتین می‌گوید چنین تغییری جای نگرانی ندارد؛ زیرا موتور اصلی «اصلاحات» در قانون اساسی خود او بوده است. او در سخنرانی پس از جلسه دوما گفت در اصل این مردم روسیه‌اند که می‌خواهند او در قدرت بماند. پوتین طوری سخن میگفت که گویا تنها به این خواست گردن نهاده و نقشی در آن نداشته است. او برای تأکید بر «بی‌طرفی» خود در سخنرانی‌‌اش گفت این اصلاحات «باید به تأیید دادگاه قانون اساسی نیز برسد و روشن شود که چنین تغییراتی با اصول و مفاد اصلی قانون اساسی مغایرتی ندارد».
اواسط ژانویه سال جاری میلادی ولادیمیر پوتین یک‌سری تغییرات قابل توجه را در سیستم سیاسی روسیه اعلام کرد؛ از جمله تقویت نظام پارلمانی و دستگاه‌های دولتی که تا این زمان بیشتر نقش مشورتی داشته‌اند. سایر اصلاحات مورد نظر او بیشتر به مسائلی مانند دادرسی، ارزش‌ها، موضوعات اجتماعی و الهی مربوط می‌شدند که به شکلی مبهم فرمول‌بندی شده بودند. همین حالا نیز رئیس‌جمهور روسیه نفوذ بسیاری در کل دستگاه دولتی و نهادهای اصلی قدرت اعمال می‌کند؛ اما برنامه پوتین این است که در آینده حرف آخر را در تمام ارکان اصلی قدرت بزند: در ترکیب اعضای دادگاه قانون اساسی، انتخاب دادستان کل و سایر دادستان‌ها و در نهادی به نام شورای حکومتی که هم‌اکنون در قانون اساسی وارد شده است.
کیریل روگوف، کارشناس مسائل سیاسی روسیه، نگران است که اعمال نفوذهایی که پوتین را گذر زمان به کرسی نشانده، اکنون وارد قانون اساسی نیز بشود. او می‌گوید: «ما همین حالا نیز حکومتی اقتدارگرا داریم که اقتدارگراتر می‌شود؛ به عبارتی اقتدارگرایی نهادینه شده است».
دردسرهای ریاست‌جمهوری دوباره
اکنون تنها یک واقعیت وجود دارد که پوتین دیگر در داخل کشورش به اندازه گذشته محبوب نیست. اقتصاد روسیه آشفته است و جنگ نفتی که تزار روس به‌تازگی به راه انداخته، شرایط را بدتر خواهد کرد و این در حالی است که فساد نیز از کنترل کاخ کرملین خارج شده است. اما پوتین ثابت کرده که فقط در یک مسیر شکست نمی‌خورد و آن ابقا در قدرت است؛ اما این ابقای قدرت در داخل روسیه معنایی به غیر از سرکوب شدیدتر مخالفان و لشکرکشی بیشتر ندارد.
حضور پوتین در کسوت ریاست‌جمهوری روسیه چشم‌انداز خوبی را در خارج از مرزهای روسیه ترسیم نمی‌کند. او که در سال‌های اخیر به‌دنبال نفوذ در خاورمیانه و تأثیرگذاری در تمامی معادلات بین‌المللی بوده، اکنون نیز در اندیشه بسط قدرتش در جهان است. به گفته تحلیلگران، قدرت تامه پوتین در داخل روسیه، به معنای اخلال بیشتر در نظم بین‌المللی، قدرت‌گرفتن پوپولیسم راست‌گرایانه و ازبین‌رفتن لیبرالیسم است.آن‌هم در شرایطی که او هم‌اکنون دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده را در دستان خود دارد و اگر ترامپ نیز برای بار دوم سکان هدایت کاخ سفید را در دست بگیرد، بدون شک نمی‌توان پایانی برای چالش‌های که این دو رئیس‌جمهور در جهان به راه خواهند انداخت، متصور شد. حتی اگر جو بایدن که اکنون کاندیدای پیشرو حزب دموکرات به شمار می‌رود، در انتخابات آینده ترامپ را شکست دهد، باز هم نمی‌توان چشم‌انداز خوبی را برای حل چالش‌های جهانی متصور شد. بایدن زمانی که معاون اول باراک اوباما، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا بود، سعی کرد به روشی متفاوت، در سیاست‌های دوجانبه با مسکو تجدیدنظر کند که موفقیت‌آمیز نبود؛ بنابراین اگر او بتواند وارد کاخ سفید شود، شانس زیادی در برابر پوتین تمامیت‌خواه نخواهد داشت.
