خودکشی در نگاه جمعی !
رابین ویلیامز ، بازیگر محبوب و کمدین ۶۳ ساله آمریکایی ، روز دوشنبه ۲۰ مرداد (11 اوت 2014 ) دراوج محبوبیت خودکشی کرد . رابین در شیکاگو به دنیا آمد و در میشیگان بزرگ شد . او با اجرای نقش در مجموعه تلویزیونی مورک غریبه به اوج شهرت دست یافت . جسد او در روز دوشنبه ۱۱ اوت ، در خانه اش در تیبورون ، کالیفرنیا پیدا شد . پلیس اعلام کرده که مرگ آقای ویلیامز خودکشی به روش خفگی بوده است . او همچنین برنده جوایز اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد فیلم موزیکال یا کمدی، جایزه ساترن نقش اول مرد و گرمی شد.
مارا باکسبام، سخنگوی مطبوعاتی رابین ویلیامز اعلام کرد که او در ماههای آخر زندگی شدید افسرده شده بود . در میان روشنفکران ایرانی هم سالهاست این پدیده خودکشی حالت طبیعی پیدا کرده است . گسترش روزافزون خودکشی در سالهای اخير باعث شد ، سازمان جهانی بهداشت ، روز ۱۰ سپتامبر را به عنوان «روز جهانی پيشگيری از خودکشی » معرفی کند و در اين روز برای برخی کشورها برنامههای خاصی در نظر بگيرد . گر چه خودکشی هنوز مهمترین معضل جهان امروز نیست ، اما آمارهایی که از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان های بهداشتی کشورها منتشر میشود ، نگرانی جهانی از میزان خودکشی را افزایش داده است . درهر سال حدود يک میليون انسان خودکشی میکنند. آمار خودکشی در جهان ۱۶ نفر به ازای هر صدهزار نفر است وبطور متوسط در هر ۴۰ ثانيه يک نفر خودکشی میکند . این گزارش پیش بینی میکند در سال ۲۰۲۰ اين تعداد به ۱،۵ ميليون نفر در سال برسد . خودکشی طی ۵۰ سال گذشته به ميزان ۶۰ ٪ در سطح جهان افزايش داشته است.
مطابق آمارهای موجود در اینترنت ، حداقل 450میلیوننفر در جهان با اختلالات روانی دست به گریبان هستند که شیوع آن رو به افزایش و بیشترین هزینههای بهداشتی- درمانی و اجتماعی را در میان همه بیماریها تشکیل میدهد. هیچکس از ابتلا به بیماریهای روانی مصون نیست. 20 تا 30درصد افراد در جوامع گوناگون به یکی از اختلالات روانی مبتلا هستند. گزارشی از یونسکو نشان میدهد که افسردگی شدید ، بهتنهایی بیش از بیماریهای قلب و عروق و سرطانها ، هزینههای بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی را به جوامع تحمیل میکند . در سطح جهانی و در بین بیماریهای مختلف ، حداقل 14درصد میزان ناتوانیها بر اثر ابتلا به بیماریهای روانی به ویژه افسردگی ایجاد میشود .
در ایالات متحده آمریکا حدود 14.8 میلیون نفر از بزرگسالان از افسردگی اساسی رنج میبرند. نرخ خودکشی در بیماری افسردگی نسبت سایر انواع بیماری روانی بالاتر است . بدون شناسایی عوامل اجتماعی و درمان بیماری ، افسردگی میتواند شدیدتر و سختتر و درقدمهای بعد به شکل جمعی خودش را بروز دهد . سازمان بهداشت جهانی در گزارشی مدعی شد ، اگر در یک روز 1500 واحد استرس بگیرید ، تعادل روانی تان مختل می شود . سازمان بهداشت جهانی می گوید اگر شما در حال مطالعه کتاب باشید و در فاصله چند متری تان خودرویی تصادف کند و چراغ راهنمایی هم در جریان آن تصادف بشکند و سر شما از مقابل کتاب، به سمت این رخداد بچرخد، 750 واحد استرس دریافت کرده اید…
خودکشی برای افراد ، شاید گزینه آخر و یک انتخاب باشد ولی برای جامعه و در سطح اجتماعی و بازتابهایش ، یک انتخاب نیست . در ورای تمام مشکلاتی که افراد را به نقطه خودکشی میرساند ، نارضایتی از شرایط عام جامعه وعوامل روانی مرتبط با اجتماع در کادر انتخاب فردی نیست بلکه محصول یک فرایند مشخص سیاسی و اجتماعی و نهایتا فرهنگی است . صفات شخصیتی مانند اعتماد به نفس پایین و وابستگی شدید ، بدبینی وحساسیت دربرابر استرسها میتواند فرد را، مستعد افسردگی و نهایتا خودکشی نماید. اما در ورای تمام این صفات ریز ودرشت ، مُعضل خودکشی ریشه های اجتماعی و جمعی دارد .
خودکشی دهمین سبب مرگ در کشور ایالات متحده آمریکا است . در سال ۲۰۰۹ تعداد ۳۶،۹۰۹ تن به سبب خودکشی مردند . بدون پرداختن به زیر بناهای هر جامعه قوانین به تنهای معجزه نمیکنند . درقانون اساسی ایالات متحده آمریکا برخی قوانین ضد خودکشی و یا قوانین ضد خودکشی کمکی نیز وجود دارد که در سالهای اخیر مورد تجدید نظر واقع شدهاند . در این کشور نرخ خودکشی با شرایط بد اقتصادی همچون بیکاری و شکاف طبقاتی ارتباط مستقیم دارد . امروزه به دلیل پیچیدگی روابط اجتماعی ، معضل خودکشی محصول بلافصل مناسبات مختلف اجتماعی محسوب میشود . خودکشی زمانی رخ میدهد که فرد در محیط جامعه و شرایط پیش رو احساس امنییت نمیکند . خودکشی در میان نخبگان و روشنفکران هر جامعه ای به نوعی یک اعتراض قوی اجتماعی هم محسوب میشود ! مردی که دنیا را میخنداند ، همینطوری به افسردگی و نقطه خودکشی نمیرسد . تلاش برای شناسائی آسیب های اجتماعی مُعضل خودکشی ، به کُندی جریان دارد .
رابین ویلیامز: همیشه فکر می کردم بدترین چیز زندگی آن است که در تنهایی تمام شود….اما بدترین چیز ، تمام شدنِ زندگی در میان مردمی است که به تو احساس تنهایی می دهند….
اسماعیل هوشیار
