تولد نظام جدید پرداخت‌های مالی در جهان جنوب
نویسنده: پپه اسکوبارمترجم: سایت «۱۰ مهر»برگرفته از : وب‌لاگ کرادلِه، ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ *
به آرامی اما با قدم‌های مطمئن، در تصویر کلی شاهد ظهور یک جهان متکثر هستیم که به دو نظام تجارت و گردش مالی تقسیم شده است: یکی در ادامۀ استفاده از پس‌ماندۀ نظام دلاری، و دیگری که مرکزش اتحاد میان بریکس، اتحادیۀ اوراسیا، و سازمان همکاری شانگهای خواهد بود.
با استفاده از همان استعاره اسفباری که اخیراً توسط یک رهبر عاجز اروپایی به‌کار رفت، باید گفت: «جنگل» با انتقام از «باغ» جدا می‌شود. باشد که این تکثر ادامه یابد، زیرا یک نظام پرداخت بین‌المللی جدید ــ و سپس یک ارز جدید ــ قصد دارد تا برای همیشه عصر غارت توسط غرب را خاتمه دهد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) با به چالش کشیدن سیستم پولی غربی، و به‌منظور فاصله گرفتن از دلار آمریکا، کشورهای جهان جنوب را به‌سمت یک سیستم پرداخت مشترک جدید هدایت میکند.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال سرعت بخشیدن به طراحی یک نظام پرداخت مشترک است که نزدیک به یک سال تحت نظارت سرگئی گلازیف، وزیر مسئول ادغام و اقتصاد کلان اتحادیه با چینی‌ها مورد بحث قرار گرفته بود.ذ
کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) که اکنون در حال گذاری پُراهمیت به بریکس پلاس هستند (یعنی پیوستن کشورهای جدید به اتحادیه و تشکیل گروهی مشابه گروه بیست کشورهای غربی، در میان کشورهای جنوب. م) به‌تازگی پیشنهاد مهمی را از سوی نهاد تنظیم‌گر اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یعنی کمیسیون اقتصادی اتحادیه، دریافت کرده‌اند.
این پیشنهاد شامل استفاده از یک کارت اعتباری واحد خواهد بود که حاصلی است از ادغام کارت‌های موجود میر ( MIR) روسیه، یونیون پی (UnionPay) چین، روپِی (RuPay) هند، ایلو (Elo) از برزیل، و سایرین. این سیستم در رقابت مستقیم با ویزا و مَسترکارت قرار می‌گیرد.
این روش که به‌زودی در میان کشورهای بریکس متداول خواهد شد، چالشی مستقیم برای نظام پولی است که هم‌اکنون توسط غرب در حال اعمال است. البته این کشور‌ها هم‌اکنون نیز تجارت دو‌جانبه میان خود را با استفاده از ارزهای محلی انجام داده و تا ممکن است از دلار آمریکا دوری می‌کنند.
اتحاد میان بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از مدت‌ها قبل در حال شکل‌گیری بوده. اکنون نیز به‌سمت ادغام ژئواکونومیک بیشتر با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) حرکت می‌کنند.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان اتحادیه‌ای گمرکی میان روسیه، قزاقستان و بلاروس تأسیس شد. یک سال بعد ارمنستان و قرقیزستان به آن پیوستند. ویتنام در حال حاضر یک شریک تجاری آزاد با این اتحادیه است. ایران نیز بعد از عضویت اخیرش در سازمان همکاری شانگهای در حال امضای توافقی با اتحادیه است.
اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا به‌منظور جابجایی آزاد کالاها، خدمات، سرمایه و کارگران بین کشورهای عضو طراحی شده است. اگر کودتای میدان در سال ۲۰۱۴ که توسط دولت باراک اوباما طراحی شد، رخ نمی‌داد، اوکراین نیز اکنون یکی از اعضای این اتحادیه بود.
ولادیمیر کووالیوف، مشاور کمیسیون اتحادیه، در مصاحبه‌ای با روزنامه روسی ایزوستیا هدف اتحادیه را چنین خلاصه کرد: تمرکز بر ایجاد یک بازار مالی مشترک با اولویت ایجاد یک «فضای مبادله» مشترک: «در این زمینه ما پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌ایم و اکنون فعالیت خود را بیشتر روی بخش‌هایی مانند بانک‌ها، بیمه و بازار سهام متمرکز کرده‌ایم.»
به‌زودی نهاد نظارتی جدیدی برای سیستم مالی مشترک میان بریکس و اتحادیه ایجاد خواهد شد.
در همین حال، همکاری تجاری و اقتصادی بین اتحادیه و بریکس تنها در نیمه اول سال جاری (۲۰۲۲)، ۱/۵ برابر شده است.
کووالیوف در نشست تجاری بین‌المللی بریکس دوشنبه گذشته در مسکو اعلام کرد که سهم بریکس در کل گردش مالی تجارت خارجی اتحادیه به ۳۰ درصد رسیده است. او در ادامه گفت:
«توصیه می‌شود توانایی‌های بریکس و موسسات توسعه مالی کلان اتحادیۀ اوراسیا، به‌ویژه بانک جدید توسعه بریکس، بانک سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی آسیا (AIIB) و همچنین موسسات توسعه ملی با یکدیگر ترکیب شوند. این امر ضمن ایجاد اثر هم‌افزایی، امکان سرمایه‌گذاری هماهنگ را در زیرساخت‌های پایدار، تولید نوآورانه و منابع انرژی تجدیدپذیر، تضمین میکند.»
این پیشرفت در همگرایی را نه‌تنها در مورد بریکس و اتحادیه اوراسیا، بلکه در میان موسسات مالی که عمیقاً درگیر پروژه‌های جادۀ ابریشم جدید به رهبری چین، و طرح یک کمربند و یک جاده هستند، شاهدیم.
پایان دوران غارت
اضافه بر همۀ این اقدامات، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، پیشنهاد اجرای نظام پرداخت بین‌المللی جدیدی مبتنی بر بلاک چین (black chain) و ارزهای دیجیتال را مطرح کرده است.
برقراری چنین نظامی اخیراً در اولین مجمع اقتصادی اوراسیا در بیشکک طرح شد.
در این مجمع، اتحادیه پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای را در مورد تأسیس نظام گردش فرامرزی اوراق بهادار در کشورهای عضو تصویب و مقررات فنی مربوطه را اصلاح نمود.
گام بزرگ بعدی، سازماندهی دستور کار نشست مهم شورای عالی اتحادیه در ۱۴ دسامبر در مسکو است. در این جلسه پوتین حضور خواهد داشت و علاقمند است که تصمیمی سرنوشت‌ساز را اعلام نماید.
اهمیت همه این اقدامات در ارتباط آن با تجارت درهم تنیده‌ایست که میان روسیه، چین، هند و ایران به‌سرعت در حال رشد است: از تلاش روسیه برای ساخت خطوط لوله جدید برای تأمین نیاز سوخت بازار چین گرفته ــ تا بحث میان روسیه، قزاقستان و ازبکستان برای تشکیل یک اتحادیه تأمین گاز برای صادرات، به‌خصوص به مهم‌ترین مشتری یعنی چین و هم برای جواب‌گویی به مصارف داخلی.
به آرامی اما با قدم‌های مطمئن، در تصویر کلی شاهد ظهور یک جهان متکثر هستیم که به دو نظام تجارت و گردش مالی تقسیم شده است: یکی در ادامۀ استفاده از پس‌ماندۀ نظام دلاری، و دیگری که مرکزش اتحاد میان بریکس، اتحادیۀ اوراسیا، و سازمان همکاری شانگهای خواهد بود.
با استفاده از همان استعاره اسفباری که اخیراً توسط یک رهبر عاجز اروپایی به‌کار رفت، باید گفت: «جنگل» با انتقام از «باغ» جدا می‌شود. باشد که این تکثر ادامه یابد، زیرا یک نظام پرداخت بین‌المللی جدید ــ و سپس یک ارز جدید ــ قصد دارد تا برای همیشه عصر غارت توسط غرب را خاتمه دهد.
