تدارک اجرای نمایش در جناح شرقی ناتو
النا پوستاویتووا (ELENA PUSTOVOYTOVA)
ا. م. شیری
بیانیۀ مشترک وزرای دفاع لیتوانی، لتونی، استونی، بریتانیا، آلمان و کانادا
در ۱۵ فوریۀ ۲۰۲۳، وزرای دفاع لیتوانی، لتونی و استونی و همچنین، انگلیس، آلمان و کانادا، بیانیۀ مشترک امضا کردند: «ما، وزرای دفاع… تعهد خود برای محافظت از جمعیت خود و جمعیت کشورهای متحد خود را مجدداً تأئید می‌کنیم. ما به تقویت قابل توجه قدرت بازدارندگی و دفاع از منطقۀ بالتیک به عنوان بخشی از تعهدات دفاع جمعی ناتو ادامه خواهیم داد».
«جمع» شرکت‌کنندگان در «دفاع جمعی» هم اکنون در حال شکل‌گیری است. ابتدا، لوید آستین، رئیس پنتاگون، وعده داد که حضور ایالات متحدۀ آمریکا در بالتیک را افزایش دهد: «من می‌خواهم یک چیز را برای مردم استونی کاملاً روشن کنم. ما همچنان متعهد به آزادی و حاکمیت متحدان بالتیک خود هستیم. ما در کنار شما می‌ایستیم تا از هر گونه تهدید علیه امنیت مشترکمان جلوگیری کنیم و از آن محافظت کنیم».
از نظر رئیس پنتاگون، استونی، لتونی، لیتوانی و همراه با آنها لهستان، اسلواکی، مجارستان و رومانی «همسایگان اوکراین هستند، که جنگ در آن جریان دارد». و نمایش در «جناح شرقی ناتو» با جزئیات قابل توجهی توسط پنتاگون اجرا می‌شود. اورماس رینسالو، وزیر امور خارجۀ استونی در ماه ژانویه اعلام کرد، که مبنای قانونی در خصوص تصمیم‌گیری برای افزایش منطقۀ دریایی استونی بطول ۲۴ مایل دریایی دیگر به آب‌های سرزمینی در دست تهیه است. وزیر حتی به کنوانسیون حقوق دریاها استناد کرد.
بیایید به کنوانسیون نگاه کنیم. فنلاند و استونی در همسایگی مناطقی هستند، که با افزایش منطقۀ دریایی همپوشانی دارند. و اگر فنلاند از استونی پیروی کند، هیچ منطقۀ آبی آزاد در این منطقه از بالتیک باقی نخواهد ماند. در این باره در کنوانسیون حقوق دریایی یک ماده برای عبور کشتی‌های ترانزیتی ثبت شده و استونی یک شاهراه خاص در دریای بالتیک را به عنوان آب‌های بین‌المللی به رسمیت می‌شناسد.
مرزهای دریایی در خلیج فنلاند از سال ۱۹۹۳، زمانی که استونی و فنلاند منطقه آزاد ناوبری تا عرض سه مایل دریایی را در مناطق دریایی خود ترک کردند، بازنگری نشده است. و اگرچه کنوانسیون ۱۹۸۲ در مورد حقوق دریاها اجازه می‌دهد که عرض «منطقۀ همجوار» ۱۲ مایل از مرز دریایی آب‌های سرزمینی تعیین شود، در خلیج باریک فنلاند (۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر عرض)، «منطقۀ پیوسته» نمی‌تواند بیش از سه مایل گسترش یابد. اکنون همۀ کشتی‌ها، از جمله کشتی‌های روسی، مطابق با قوانین دریایی فعلی، از نوار باریک آب‌های آزاد بین آب‌های سرزمینی فنلاند و استونی عبور می‌کنند.
تالین و هلسینکی، با اعمال رژیم «منطقۀ مجاور»، در تلاش هستند تا به محض اینکه حق بازرسی کشتی‌های روسی را داشته باشند، ناوگان روسیه را در کرونشتات محبوس کنند. تنها به یک بهانه نیاز است. و چنین بهانه‌ای هم ممکن است ایجاد شود.
کرونشتات
کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها تصریح می‌کند: در آب‌های مجاور، دولت حق دارد نقض قوانین گمرکی، مالی، مهاجرتی و بهداشتی کشور را در داخل آب‌های سرزمینی خود سرکوب کند. این دولت نباید با اقدامات خود به منافع سایر کشورهایی که به طور قانونی از این منطقه استفاده می‌کنند، آسیب برساند. یعنی قوانین بین‌المللی و «منطقۀ همجوار» به کشورهای حوزۀ بالتیک این حق را نمی‌دهد کشتی‌هایی را که به بنادر آنها تردد نمی‌کنند، کنترل کنند یا آزادی کشتیرانی را محدود نمایند. حق عبور مسالمت‌آمیز، از جمله برای کشتی‌های جنگی از دریای سرزمینی به صراحت پیش‌بینی شده است.
تلاش برای توقیف و تفتیش شناوری که از آب‌های مجاور، بدون ورود به آب‌های سرزمینی عبور می‌کند، یک اقدام تجاوزکارانه است. بسته شدن خلیج فنلاند که توسط استونی طراحی شده، عملاً اعلام جنگ به روسیه است. استونی و فنلاند تنها با تأئید واشینگتن می‌توانند چنین گام تبه‌کارانه بردارند.
چنین است که بیانیۀ مشترک وزرای دفاع کانادا، استونی، آلمان، لتونی، لیتوانی و انگلیس مطرح شد. این کشورها «برای دستیابی به مؤثرترین و معتبرترین استراتژی بازدارندگی و دفاعی در منطقه، با یکدیگر و با ناتو هماهنگ خواهند شد». افزایش حضور نیروهای مسلح ناتو در بالتیک، مانورهای نظامی برای تدارک عملیات با شدت بالا و تبادل اطلاعات در مورد استقرار نیروهای مسلح بواقع اجزاء ابزار «بازدارندگی و دفاع» هستند.
شش وزیر دفاع طی بیانیه‌ای نوشتند: «تعهد ما به مادۀ ۵ [پیمان ناتو] قاطع و خلل‌ناپذیر است». این ماده بیان می‌دارد که حملۀ مسلحانه به یک یا چند کشور ناتو می‌تواند به عنوان حمله به همۀ کشورهای عضو این پیمان تلقی شود. پس از آنکه ناتو نیروی دریایی خود را به منطقۀ بالتیک پر کرد، هرگونه عبور یگانه زیردریایی دیزلی-الکتریکی روسی دمیتروف بی-۸۰۶ (B-806 Dmitrov)، مانند هر کشتی دیگر از طریق «منطقۀ همجوار» استونی یا فنلاند، می‌تواند بهانه‌ای برای حمله باشد. دریای بالتیک که روسیه کمی بیش از هفت درصد از خط ساحلی آن را در اختیار دارد، در حال تبدیل شدن به دریاچۀ ناتو است. و وقتی دریا به «دریاچه» تبدیل شود، آیا کسی از آزادی دریانوردی تصوری خواهد داشت؟
برگرفته از: بنیاد فرهنگ راهبردی
۳ اسفند-حوت ۱۴۰۱
