آگاهی نیکلاس مادورو بر خطرات هلاکت‌بار معاشقۀ آمریکایی
نیل نیکاندروف (NEIL NIKANDROV)
ا. م. شیری
«کشورهای ناتو چندین دهه است بدون اینکه به توافقات خود عمل کنند، همواره روسیه را تهدید می‌کنند…».
احتمالاً بسیاری‌ها از لحن غنایی سخنان نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا دربارۀ گفتگوی دو ساعته با هیئت آمریکایی شگفت‌زده شده‌اند: «این دیدار را می‌توانم محترمانه، صمیمانه و بسیار دیپلماتیک بنامم. من آن‌ها را در دفتر اصلی ریاست جمهوری، دفتر شماره ١ پذیرفتم. پرچم‌های زیبای ایالات متحده و ونزوئلا، دو پرچم در کنار هم، همانطور که باید باشد، قرار داشتند».
تمام تلاش‌های از این دست که در طول دورۀ موجودیت جمهوری بولیواری برای عادی‌سازی روابط با واشنگتن صورت گرفته، بی‌نتیجه مانده است. شاید این سخنان مادورو چیزی بیش از رمزنگاری تمسخر «عمیق» نباشد. از متن گفته روشن است: حسن‌نیت خارجی آمریکا تا کی ادامه خواهد داشت؟ دوباره چه بهانه‌ای برای کوبیدن مشت بر روی میز مذاکره پیدا خواهد کرد؟
ایالات متحده آمریکا از دورۀ هوگو چاوز بیش از بیست سال است که جمهوری بولیواری را با خشونت مالیخولیایی تحت فشار قرار داده، علیه آن توطئه‌ها کرده، درگیری‌های داخلی راه انداخته و دامن می‌زند تا آن را به تسلیم وادارد و به یک دست‌نشاندۀ مطیع در نیمکرۀ غربی تبدیل کند. اکنون، البته، هدف اصلی تبلیغات لجام‌گسیختۀ غربی برای هیولانمایی رئیس جمهور نیکلاس مادورو می‌باشد. او را دیکتاتور، الیگارش مواد مخدر، میلیاردر، حامی تروریسم می‌نامند. وزارت خارجۀ آمریکا حتی برای دستگیری و محاکمه او ۱۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. مجازات هر یک از اتهامات اعلام شده توسط آمریکایی‌ها حبس ابد است.
اما با این حال، علیرغم همۀ این فهرست اتهامات، در اوایل ماه مارس هیئتی مرکب از نمایندگان کاخ سفید و وزارت خارجۀ آمریکا وارد کاراکاس شد. این اولین سفر رسمی آمریکایی‌ها به ونزوئلا از زمان قطع روابط دیپلماتیک ایالات متحده با کاراکاس و بستن سفارت در مارس ٢٠١٩، بدنبال متهم کردن مادورو به تقلب در انتخابات و سایر اتهامات ضد دمکراتیک، یک رویداد بسیار قابل‌توجه است. درست پس از آن بود که واشنگتن رئیس مجلس ملی ونزوئلا، خوان گوایدو را به عنوان «رئیس جمهور قانونی» اعلام کرد. ریاست این هیئت را خوان سباستین گونزالس، یکی از شخصیت‌های کلیدی شورای امنیت ملی آمریکا، کارشناس مسائل نیمکرۀ غربی بر عهده داشت. همانطور که این کلمبیایی ادعا می‌کند، او به لطف «طرح کلمبیا» در ایالات متحده مقام و منزلتی برای خود دست و پا کرد. این طرح توسط آمریکایی‌ها به عنوان یک برنامۀ اقدام برای پایان دادن به جنگ داخلی در کلمبیا و مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر تعریف شد. در واقع، او شرایط ایجاد یک پایگاه قدرتمند در منطقه و حذف تدریجی جنبش‌های پارتیزانی برای ایالات متحده را فراهم کرد.
گونزالس بدون اینکه نامی از متصدیان آمریکایی خود ببرد، با حسرت از مشارکت خود در آن رویدادها یاد می‌کند. از قضا، ستارۀ فعالیت حرفه‌ای او در وزارت امور خارجه با حمایت سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا- سیا از آن زمان درخشید. نتیجۀ این نشست کاوشگرانه در کاراکاس چه بود؟ جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید گفت: «موضوعاتی از جمله امنیت انرژی مورد بحث قرار گرفت» (باید بمثابه امنیت برای آمریکا فهمید). بنا به ابتکار آمریکائی‌ها، توجه ویژه‌ای به مسئلۀ احیای «همکاری نفتی» و از سرگیری صدور نفت سنگین به ایالات متحدۀ آمریکا مبذول گردید. طنز ماجرا این است که خود آمریکایی‌ها این محموله‌ها را قبلاً بعنوان بخشی از «تحریم‌های» تنبیهی گستاخانه علیه ونزوئلا مسدود کرده‌اند.
وظیفۀ اصلی مذاکرات از نظر کاراکاس، تعیین یک دستورکار مثبت بین دولت ایالات متحده و جمهوری بولیواری و هماهنگ کردن اقدامات برای اجرای آن بود.
نیکلاس مادورو ارزیابی ونزوئلا از نتایج این نشست را بشرح زیر بیان کرد: «ما توافق کردیم که بر روی یک دستورکار آینده محور، در مورد موضوعات مورد علاقه کار کنیم. به نظر من بسیار مهم بود که در مورد جالب‌ترین موضوعات برای ونزوئلا و کل جهان گفتگوی رودررو داشته باشیم». رهبر ونزوئلا داستان‌های جعلی و هیاهوی رسانه‌ها دربارۀ برخی «توافق‌های محرمانه» با آمریکایی‌ها را قاطعانه تکذیب کرد. وی با اشاره به نوشته‌های رویتر و آسوشیتدپرس گفت: «رویترز طوری می‌نویسد که انگار در جلسه شرکت داشتند. آسوشیتدپرس نیز به گونه‌ای می‌نویسد که انگار در خانه‌ام در کنار من می‌خوابند. تمام نوشته‌هایشان فریب‌کاری و حدس و گمان محض است».
فلیکس پلاسنسیا، وزیر امور خارجۀ ونزوئلا، شرایطی را کاراکاس که بر اساس آن‌ها آماده است با دولت بایدن همکاری کند، به وضوح تشریح کرد. به گفتۀ پلاسنسیا، جمهوری بولیواری به هر شرکت نفتی، از جمله، شرکت‌های آمریکایی، در صورتی واکنش مثبت نشان خواهد داد، که «آن‌ها دولت به ریاست رئیس جمهور نیکلاس مادورو را به‌عنوان تنها دولت قانونی ونزوئلابه رسمیت بشناسند».
وزیر خارجه این گمانه‌زنی را که موضوع «فاصله‌گیری کاراکاس از روسیه» با آمریکایی‌ها در ارتباط با حوادث اوکراین مورد بحث گرفته، رد کرد. بگفتۀ وی، «دولت ونزوئلا متحد مطمئن روسیه است». وی از ولادیمیر پوتین بعنوان «رئیس مسئول دولت روسیه نام برد که در کاراکاس به عنوان یک عضو جامعۀ بین‌المللی مورد احترام است».
رئیس جمهور مادورو طی سخنانی در تلویزیون دولتی، موضع خود را در مورد رویدادهای اوکراین تشریح کرد: «کشورهای ناتو این درگیری را تحریک کردند. آن‌ها ده‌ها سال است که برنامه‌هایی را برای گسترش ناتو آماده کرده‌اند، آن‌ها چندین دهه است بدون اینکه به توافقات عمل کنند، روسیه را تهدید می‌کنند. بنابراین، آن‌ها باید اولین کسانی باشند که اقداماتی را برای کاهش تنش و جستجوی یک گزینۀ مطلوب، برای مذاکره و دستیابی به توافق بین طرفین درگیر به عمل بیاورند».
مادورو همچنین با اشاره به چشم‌انداز نگران‌کنندۀ تحولات افزود: «کارزار تبلیغاتی ادامه‌دار با هدف نفرت‌پراکنی و تحریم (کشورهای غربی) فقط میتواند درگیری‌ها را تشدید کند. ما از احتمال وقوع جنگ در اروپا و گسترش این رویارویی مسلحانه به سایر مناطق جهان بسیار نگرانیم». البته، منظور وی از «مناطق دیگر»، در درجۀ اول آمریکای لاتین و وجود تهدیداتی برای ونزوئلا از سوی کلمبیا بود، که بزرگترین پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در قلمرو آن واقع است. اگر قبول کنیم که اوکراین کنونی توسط آمریکا و کشورهای غربی به عنوان یک پروژه «ضد روسیه» شکل گرفته و مسلح شده، کلمبیا نیز با عضویت «غیررسمی» خود در ناتو به درستی میتواند به عنوان یک پروژۀ «ضد ونزوئلا» ارزیابی شود.
٢٠ فروردین- حمل ١۴٠١
منابع:
