مجلس نمایندگان آمریکا قانون «مِگوباری» را تصویب کرد تا مداخله‌ای مشابه اوکراین و درگیری با روسیه را در گرجستان دنبال کند
نویسنده: آدام دیک ــ
یادداشت تحریریهٔ «۱۰ مهر»: قانون موسوم به «مِگوباری» (MEGOBARI)، که این روزها با استقبال دو حزب اصلی در کنگره آمریکا به تصویب رسیده است، پرده‌ای دیگر از پروژه مزورانۀ امپراتوری آمریکا برای بی‌ثبات‌سازی جمهوری‌های سابق شوروی را کنار می‌زند. واشنگتن، که زیر نام «دوستی» و «دموکراسی» دهه‌هاست به تخریب ساختارهای اجتماعی، حاکمیتی و اقتصادی کشورهای هدف خود مشغول است، این بار گرجستان را به میدان بازی جنگ‌افروزانهٔ خود بدل می‌سازد. این قانون نه یک برنامه کمک‌محور، بلکه سندی است برای آغاز مرحله‌ای جدید از صف‌بندی‌های خطرناک ناتو در حیاط خلوت روسیه ـــ و البته در امتداد آن، محاصرهٔ ژئوپلیتیکی چین. تصویب این قانون در شرایطی صورت می‌گیرد که حتی در داخل خود آمریکا، بخشی از نخبگان سیاسی و مردم از ادامه جنگ در اوکراین خسته شده‌اند و از پیامدهای آن نگران هستند. اما دستگاه نظامی، امنیتی آمریکا، با عبور از همهٔ اختلافات حزبی، نشان می‌دهد که در پروژهٔ توسعه‌طلبانه علیه رقبای جهانی خود تردیدی ندارد. آنچه در گرجستان در حال وقوع است، صرفاً یک بحران محلی یا منطقه‌ای نیست، بلکه حلقه‌ای دیگر از زنجیره گسترش بحران جهانی در عصر گذار به جهان چندقطبی است.
این سناریو را قبلاً دیده‌ایم: دولت ایالات متحده آمریکا با پافشاری تلاش می‌کند تا کنترل دولت یکی از جمهوری‌های سابق شوروی در مرز روسیه را به‌دست بگیرد و سپس از این دولت در جنگی علیه روسیه حمایت کند. این رویکرد پیش‌تر به یک جنگ نیابتی آمریکا علیه روسیه منجر شد که ویرانی‌های گسترده در اوکراین و مرگ صدها هزار نفر را در پی داشت. حالا، با تصویب قانون «تقویت و بسیج گزینه‌های گرجستان برای مسؤولیت‌پذیری، تاب‌آوری، و استقلال» (قانون «مِگوباری») در مجلس نمایندگان آمریکا در روز دوشنبه با ۳۴۹ رأی موافق در برابر ۴۲ رأی مخالف، این مجلس گامی بزرگ به سوی تکرار همان فاجعه در گرجستان برداشته است.
قانون «مِگوباری» (HR 36) تکرار همان توجیهاتی است که برای حمایت از مداخلهٔ فاجعه‌بار دولت آمریکا در اوکراین ارائه شد. در این طرح قانونی آمده است: «تحکیم دموکراسی در گرجستان برای ثبات منطقه‌ای و منافع ملی ایالات متحده حیاتی است.» سپس اعلام می‌کند که «سیاست ایالات متحده» این است که:
• از «آرمان‌های قانونی گرجستان برای عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو حمایت کند»
• «به حمایت از توانایی دولت گرجستان برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی خود در برابر تجاوزها یا تعدی‌های بیشتر روسیه در چارچوب مرزهای بین‌المللی شناخته‌شده ادامه دهد»
• و اطمینان حاصل کند که تحولات دیگری در گرجستان رخ دهد که پیوند این کشور را با آمریکا و اتحادیهٔ اروپا تقویت کرده و در عین حال، تقابل بین گرجستان و روسیه را تشدید کند.
سیاست آمریکا همچنین شامل «مقابله با تجاوز روسیه، از جمله از طریق تحریم تجارت با روسیه و اجرای تحریم‌های جهانی علیه این کشور» می‌شود. همان‌طور که در مورد اوکراین شاهد بودیم، اینجا هم محدود کردن روابط تجاری گرجستان با روسیه خواسته شده است.
علاوه بر این، بیان سیاست‌های آمریکا در این طرح قانونی شامل فهرستی از مداخلات در دولت یک کشور خارجی به سبک USAID است که تحت عنوان «ترویج دموکراسی» ارائه می‌شود؛ موضوعی که در ماه‌های اخیر با تلاش‌های «دپارتمان کارایی دولت» (DOGE) به‌خوبی افشا شده است. به‌عنوان مثال، قانون «مِگوباری» تصریح می‌کند که سیاست آمریکا این است که:
• «از توسعهٔ مداوم ارزش‌های دموکراتیک در گرجستان، از جمله برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه، آزادی تجمع، سیستم قضایی مستقل و پاسخگو، رسانه‌های مستقل، شفافیت و پاسخگویی بخش عمومی، حاکمیت قانون، مقابله با نفوذهای مخرب، و مبارزه با فساد حمایت کند»،
• و «عواقب سریعی برای افرادی که مستقیماً مسؤول هدایت اقداماتی هستند یا آگاهانه در هدایت اقداماتی مشارکت داشته‌اند که این استانداردها را به شدت تضعیف می‌کنند، در نظر بگیرد.»
شاید این عبارات در ظاهر و بدون در نظرگرفتن زمینه آن خوشایند به نظر برسد (چنان‌که هدف پروپاگاندا همین است). اما این زبان استاندارد تغییر رژیم‌سازان آمریکایی است برای گفتن این جمله: «آمریکا تصمیم گرفته در کشور شما حکم‌ران باشد».
بلافاصله پس از اعلام این که سیاست ایالات متحده اعمال ارادهٔ خود بر گرجستان و آسیب رساندن به روسیه است، پیش‌نویس قانون به موضوع ارائهٔ گزارشی محرمانه به کمیته‌های کنگره می‌پردازد که «نفوذ عناصر سرویس‌های اطلاعاتی روسیه و دارایی‌های آنها در گرجستان را بررسی می‌کند، از جمله پیوستی که در آن نفوذ چین و احتمال همپوشانی همکاری روسیه و چین در گرجستان بررسی می‌شود». باید مراقب رقبا بود. اما هدف اصلی به‌احتمال زیاد کمک به سیاستمداران و رسانه‌های همراه آنها برای توجیه مداخلهٔ فزاینده در گرجستان و دشمنی با روسیه و چین است. گفته می‌شود اطلاعات طبقه‌بندی‌شده نشان می‌دهند که «آدم‌های خبیث» در گرجستان دست به اقداماتی چنان نفرت‌انگیز می‌زنند که اگر جزئیات آن فاش می‌شد، مردم آمریکا واقعاً شوکه می‌شدند ـــ و به همین دلیل باید محرمانه بمانند. این روایت به مداخله در گرجستان و تهدیدآفرینی دولت آمریکا دربارهٔ بازگشت جنگ سرد کمک خواهد کرد.
جدا از این که سیاست آمریکا متضمن اعمال کنترل بر گرجستان، مقابله با روسیه و چین، و احتمالاً حمایت از جنگ است، قانون «مِگوباری» خواستار تدوین یک برنامه پنج‌ساله توسط آژانس توسعهٔ بین‌المللی آمریکا (USAID) است که ـــ در هماهنگی با دیگر نهادهای دولتی نامشخص ایالات متحده ـــ همچنان پرقدرت و فعال است. این برنامه قرار است سیاست اعلام‌شدهٔ مداخله‌جویانهٔ آمریکا را به اجرا درآورد.
در این پیش‌نویس قانونی، از رئیس‌جمهور ترامپ نیز خواسته شده است که با ابزار مداخله‌آمیز تحریم علیه گرجی‌ها آغاز کند ـــ از اعضای پارلمان گرفته تا مقامات دولتی و حزبی که به تشخیص ترامپ «آگاهانه در اقدامات قابل‌توجهی از فساد، خشونت، یا ارعاب در ارتباط با انسداد روند ادغام در ساختار یورو-آتلانتیک در گرجستان نقش داشته‌اند». اعضای خانوادهٔ این افراد نیز می‌توانند مشمول تحریم شوند. می‌توانید شعارهایی چون «فساد» و «خشونت یا ارعاب» را نادیده بگیرید؛ این‌ها چیزهایی نیستند که ایالات متحده واقعاً بخواهد از آنها جلوگیری کند. وگرنه ادامهٔ جمله، که مشخص می‌کند چه کسانی باید تحریم شوند، در قانون نمی‌آمد. هدف آمریکا از این تحریم‌ها پیشبرد «ادغام در یورو-آتلانتیک» است. اگر کسی در گرجستان با این روند مخالفت کند، می‌توان مطمئن بود که از اتهام «فساد» یا «خشونت و ارعاب» برای توجیه تحریم‌ها استفاده خواهد شد. این کاملاً با این واقعیت منطبق است که آمریکا به‌طور معمول از محکوم‌کردن تروریسم و نقض حقوق بشر توسط افراد، سازمان‌ها، یا دولت‌هایی که با سیاست خارجی آمریکا همسو هستند، خودداری می‌کند.
قانون «مِگوباری» همچنین به رئیس‌جمهور اختیار گسترده می‌دهد تا «تعیین کند آیا پس از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، افرادی خارجی در گرجستان به‌شکلی چشمگیر در فساد مشارکت داشته‌اند یا اقداماتی انجام داده‌اند که با هدف تضعیف صلح، امنیت، ثبات، حاکمیت یا تمامیت ارضی گرجستان صورت گرفته است» تا در صورت لزوم تحریم‌هایی را مطابق اختیارات واگذار‌شده به رئیس‌جمهور طبق «قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی» (IEEPA) (بند ۵۰ از قانون ایالات متحده، بخش‌های ۱۷۰۱ و بعد) اعمال کند. اما خاطر جمع باشید: تلاش‌هایی برای «تضعیف صلح، امنیت، ثبات، حاکمیت، یا تمامیت ارضی گرجستان» تا زمانی که با حمایت آمریکا باشد، کاملاً مجاز و مورد تأیید است.
در پایان این طرح قانونی، عبارتی آمده است که نشان می‌دهد پیامد احتمالی مداخلاتی که در متن قانون پیش‌بینی شده‌اند چه خواهد بود: جنگ با روسیه. در این قانون آمده است که رئیس‌جمهور باید با مشورت وزیر دفاع، همکاری نظامی با گرجستان را حفظ کند و در صورت لزوم آن را گسترش دهد، از جمله از طریق تأمین تجهیزات امنیتی و دفاعی بیشتر که برای دفاع سرزمینی در برابر تهاجم احتمالی روسیه مناسب‌اند، و نیز ارائه آموزش‌ها، نگهداری و پشتیبانی عملیاتی مرتبط با آنها.
نمایندگانی که به قانون «مِگوباری» رأی داده‌اند در حال زمینه‌سازی برای مداخله‌ای گسترده‌تر در گرجستان به سبک آنچه در اوکراین رخ داد، هستند. حتی تدارک جنگ نیابتی دیگری علیه روسیه نیز بخشی از فرآیندی است که در این قانون پیش‌بینی شده است.
قانون «مِگوباری» آغاز مداخلهٔ آمریکا در گرجستان نیست؛ این مداخله سال‌هاست که در جریان است. اما این طرح قانونی، گامی قابل‌توجه رو به جلو به‌شمار می‌آید. زمان تصویب این قانون نیز معنادار است: در حالی‌که دونالد ترامپ از پایان دادن به جنگ اوکراین و لغو تحریم‌ها علیه روسیه در قالب یک توافق صلح صحبت می‌کند، قانون «مِگوباری» نشان می‌دهد که ایالات متحده در حال تدارک تکرار تمام سیاست‌های فاجعه‌بار مداخله‌جویانه خود در جمهوری شوروی سابق دیگری در مرزهای روسیه است.
در بیانیهٔ مطبوعاتی روز دوشنبه، که از سوی حامیان قانون «مِگوباری» ـــ نمایندگان استیو کوهن (دموکرات از تنسی)، جو ویلسون (جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی)، ریچارد هادسون (جمهوری‌خواه از کارولینای شمالی)، و مارک ویسی (دموکرات از تگزاس) ـــ پس از تصویب این طرح در مجلس نمایندگان منتشر شد، آمده است که قانون «مِگوباری»، «میان رهبران مجلس نمایندگان و سنا، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان کاملاً مورد توافق قرار گرفته و به‌زودی اجرایی خواهد شد.» رهبران دو حزب بزرگ آمریکا در برخی زمینه‌ها ممکن است اختلافاتی نشان دهند، اما وقتی نوبت به مداخلات بزرگ خارجی می‌رسد، معمولاً کاملاً با هم همراه‌اند.
در جملهٔ بعد این بیانیه آمده است: «مِگوباری» در زبان گرجی به‌معنای «دوست» است.» مردم گرجستان بهتر است نگاهی بیندازند که «دوستی» میان دولت‌های اوکراین و آمریکا برای مردم اوکراین چه پیامدهایی داشته است.
منبع: وب‌سایت ضدجنگ، ۹ مه ۲۰۲۵
