در ولادی وستوک، خاور دور روسیه طلوع می کند
نوشته پپه اسکوبار منتشر شده در کرادل ترجمه مجله هفته
16.09.2023 در این هفته، در ولادی وستوک، روسیه، “شرق دور روسیه” در تمام شکوه و جلال خود ظاهر شد. روسیه، چین، هند و کشورهای جنوب جهانی همه به این احیای تجارت، سرمایه گذاری، زیرساخت، حمل و نقل و نهادها کمک کردند.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، سخنرانی خود را در مجمع اقتصادی شرقی در ولادی وستوک با پیامی روشن آغاز و پایان داد: “شرق دور روسیه اولویت استراتژیک ما برای کل قرن بیست و یکم است.” و دقیقاً آدم همین احساس را قبل از سخنرانی دارد، وقتی در میان رهبران اقتصادی که در محوطه خیره کننده دانشگاه فدرال شرق دور که تنها ۱۱ سال پیش افتتاح شد، در مقابل منظره پل معلق بیش از چهار کیلومتری به جزیره روسی ایستاد است. امکانات توسعه این منطقه که اساساً روسیه آسیایی است و یکی از مهمترین گذرگاههای منطقه آسیا و اقیانوس آرام است، به معنای واقعی کلمه شگفتانگیز است. دادههای وزارت توسعه شرق دور روسیه و قطب شمال – که توسط برجستهترین بحثهای مجمع تأیید شد – ۲۸۰۰ پروژه سرمایهگذاری در حال اجرا را فهرست میکنند که ۶۴۶ مورد از آنها آغاز شده است، از جمله ایجاد چندین منطقه ویژه اقتصادی بینالمللی پیشرفته (ASEZ) و گسترش منطقه آزاد تجاری ولادی وستوک که در آن چند صد شرکت کوچک و متوسط (SME) مستقر هستند. همه اینها فراتر از “جهتگیری شرقی” روسیه است که پوتین در سال ۲۰۱۲، دو سال قبل از رویدادهای میدان مایدان در کییف، اعلام کرد. برای بقیه کشورها، چه برسد به غرب جمعی، بدون حضور در محل، غیرممکن است که جادوی شرق دور روسیه را درک کنید – از ولادی وستوک، پایتخت رسمی شرق دور روسیه، با تپههای زیبا، معماری چشمگیر، جزایر سبز، خلیجهای
شنی و البته ترمینال راهآهن ترانسسبیریایی افسانهای شروع کنید. آنچه بازدیدکنندگان از جنوب جهانی تجربه کردند – غرب جمعی در مجمع تقریباً غایب بود – نمونهای از توسعه پایدار بود: یک دولت مستقل که لحن را در مورد ادغام بخشهای بزرگی از قلمرو خود در عصر جدید، ظهور، اقتصاد-جغرافیایی چندقطبی تعیین میکند. . . هیئتهای کشورهای آسهآن (لائوس، میانمار، فیلیپین) و جهان عرب، چه برسد به هند و چین، به خوبی از این امر آگاه بودند. به “جنبش ضد غربی” خوش آمدید. در سخنرانی خود، پوتین تأکید کرد که نرخ سرمایه گذاری در شرق دور روسیه سه برابر میانگین روسیه است، شرق دور تنها ۳۵ درصد مورد کاوش قرار گرفته است و پتانسیل نامحدودی برای صنعت مواد معدنی دارد، خط لوله گاز Power of Siberia و Sakhalin-Khabarovsk-Vladivostok به هم متصل خواهند شد و تولید گاز طبیعی مایع (LNG) در قطب شمال روسیه تا سال ۲۰۳۰ سه برابر خواهد شد. در یک زمینه گسترده تر، پوتین روشن کرد که “اقتصاد جهانی تغییر کرده است و در حال تغییر است؛ غرب با دستان خود سیستم تجاری و مالی را که خود ایجاد کرده است، نابود می کند”. بنابراین جای تعجب نیست که تجارت روسیه با منطقه آسیا و اقیانوس آرام در سال ۲۰۲۲ با ۱۳.۷ درصد و تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۳ با ۱۸.۳ درصد دیگر افزایش یافته است.
نماینده رئیس جمهور برای حقوق اقتصادی، بوریس تیتو، نشان می دهد که این تغییر جهت گیری از غرب اجتناب ناپذیر است. اگرچه اقتصادهای غربی توسعه یافته هستند، اما آنها “بیش از حد سرمایه گذاری شده و کند” هستند، تیتو میگوید: “در شرق، برعکس، همه چیز در حال رونق است، به سرعت پیشرفت می کند، به سرعت در حال توسعه است. و این فقط برای چین، هند و اندونزی نیست، بلکه برای بسیاری از کشورهای دیگر نیز صدق می کند. آنها امروز مرکز توسعه هستند، نه اروپا، مشتریان اصلی انرژی ما بالاخره آنجا هستند.” بسیار دشوار است که به گستردگی و بحث های جذابی که در پانل های بزرگ در ولادی وستوک انجام شد، پرداخت. در اینجا فقط یک نمای کلی از مهمترین موضوعات آورده شده است. جلسه والدای بر تأثیرات مثبت انباشته از “چرخش روسیه به سمت شرق” تمرکز کرد، شرق دور به عنوان مرکز طبیعی برای تغییر جهت کل اقتصاد روسیه به اقتصاد آسیایی مورد توجه قرار گرفت. با این حال، البته مشکلاتی نیز وجود دارد، همانطور که وانگ ون از مؤسسه مطالعات مالی چونگیانگ در دانشگاه مردمی تأکید کرد. ولادی وستوک تنها ۶۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. چینی ها می گویند که زیرساخت برای چنین شهری ناکافی است، “بنابراین به زودی به زیرساخت بیشتری نیاز دارد.
ولادی وستوک می تواند هنگ کنگ بعدی شود. راه رسیدن به این هدف ایجاد مناطق ویژه اقتصادی مانند هنگ کنگ، شنژن و پودنگ است.” این کار آسان است، زیرا “جهان غیر غربی به روسیه در این زمینه خوشامد می گوید”. وانگ ون گفت تحریم ها نتوانست از پیشرفتی که Huawei Mate 60 Pro نشان می دهد، جلوگیری کند: “تحریم ها چیز بدی نیستند. آنها فقط “جنبش ضد غربی” را که به طور غیر رسمی در چین نامیده می شود، تقویت می کنند. تا اواسط سال ۲۰۲۲، چین به دلیل ترس از تحریم های ایالات متحده، در سرمایه گذاری ها به “حالت خاموش” که وانگ آن را نامید، فرو رفت. اما این در حال تغییر است و مناطق مرزی دوباره به عنوان کلید روابط تجاری در نظر گرفته می شوند. چین با مشارکت ۱۱ میلیارد دلاری خود، بزرگترین سرمایه گذار در منطقه آزاد تجاری ولادی وستوک است. فسکو بزرگترین شرکت کشتیرانی در روسیه است – و به چین، ژاپن، کره و ویتنام در رفت و آمد است. در همکاری با راه آهن روسیه، این شرکت به طور فعال در اتصال آسیای جنوب شرقی به کریدور شمالی-جنوبی مشغول است. کلید این امر ایجاد شبکه ای از نقاط لجستیکی است. مدیران Fesco این را “تغییر تایتانیک در لجستیک” می نامند. راه آهن روسیه به خودی خود یک مورد جالب است. این خط ترانس بایکال را اداره می کند، شلوغ ترین خط راه آهن جهان که روسیه را از اورال تا شرق دور متصل می کند. چیتای، درست در کنار راه آهن ترانس سیبری – یک
مرکز تولید درجه یک ۹۰۰ کیلومتری شرق ایرکوتسک – به عنوان پایتخت راه آهن روسیه شناخته می شود. و سپس قطب شمال وجود دارد. در قطب شمال ۸۰ درصد گاز روسیه، ۲۰ درصد نفت، ۳۰ درصد از قلمرو و ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی، اما تنها ۲.۵ میلیون نفر سکنه وجود دارد. توسعه مسیر شمال به فناوری پیشرفته نیاز دارد، مانند یک ناوگان کشتی های یخ شکن در حال توسعه مداوم. مایع و پایدار مانند ودکا همه آنچه در ولادی وستوک اتفاق افتاد، مستقیماً با بازدید مورد توجه از کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی مرتبط است. زمان بندی عالی بود، از آنجایی که منطقه پریمورسکی کرای در شرق دور همسایگی بلافاصله با جمهوری دموکراتیک خلق کره (DPRK) است. پوتین تأکید کرد که روسیه و جمهوری دموکراتیک خلق کره چندین پروژه مشترک در زمینه های حمل و نقل، ارتباطات، لجستیک و نیروی دریایی توسعه می دهند. بنابراین، این فقط به مسائل نظامی و اکتشاف فضایی مربوط نمی شود که پوتین و کیم به طور دوستانه در مورد آن بحث کردند، بلکه به مسائل ژئو اقتصادی نیز مربوط میشود: همکاری سه جانبه بین روسیه، چین و کره دموکراتیک با نتیجه واضحی که ترافیک کانتینر از طریق کره شمالی افزایش می یابد و این امکان وسوسه انگیز وجود دارد که راه آهن کره شمالی به ولادی وستوک برسد و سپس از طریق خط راه آهن ترانس سیبری به عمق
آسیای ایوراسیا نفوذ کند. و گویی این کافی نبود، در چندین دور گفتگوی زیادی در مورد کریدور حمل و نقل شمال-جنوب بین المللی (INTSC) بحث شد. این کریدور روسیه-قزاقستان-ترکمنستان-ایران در سال ۲۰۲۷ تکمیل خواهد شد – و این یک شاخه مهم کریدور حمل و نقل شمال-جنوب بین المللی خواهد بود. در همین حال، دهلی نو و مسکو بر این موضوع پافشاری می کنند که کریدور دریایی شرقی (EMC) – این نام رسمی مسیر ولادی وستوک-چنای است – هر چه زودتر راه اندازی شود. سابراناندا سوناوال، وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراه های هند، یک کارگاه هندی-روسی در مورد EMC در چنای را برای 30 اکتبر پیشنهاد کرده است تا در مورد “راه اندازی روان و سریع” کریدور بحث کند. من افتخار داشتم که در یکی از پانل های تعیین کننده شرکت کنم: آسیای بزرگ: محرک های شکل گیری یک سیستم پولی و مالی بین المللی جایگزین. یکی از مهم ترین نتیجه گیری ها این است که شرایط برای یک سیستم پرداخت مشترک اوراسیا – بخشی از پیش نویس بیانیه اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) برای ۲۰۳۰-۲۰۴۵ – با توجه به یک جنگ هیبریدی و “ارزهای سمی” وجود دارد. با این حال، بحث در مورد یک سبد ارزهای ملی، یک سبد کالا، ساختارهای
پرداخت و تسویه حساب، استفاده از بلاک چین، یک سیستم قیمت گذاری جدید یا ایجاد یک بورس مشترک همچنان شدید است. آیا همه اینها از نظر فنی امکان پذیر است؟ بله، اما همانطور که تریبون تأکید کرد، این امر ۳۰ یا ۴۰ سال طول می کشد تا شکل بگیرد. در حال حاضر، یک مثال واحد برای چالشهای پیش رو کافی است. ایده توسعه سبدی از ارزها برای یک سیستم پرداخت جایگزین در اجلاس بریکس به دلیل موضع هند مطرح نشد. الکساندر باباکو، معاون رئیس دوما، به مذاکرات بین سازمان همکاری شانگهای (SCO) و ایران در مورد تأمین مالی تجارت به ارز ملی، از جمله یک برنامه زمانی برای یافتن بهترین راهها در قانونگذاری برای جذب سرمایهگذاری اشاره کرد. این موضوع همچنین با شرکتهای خصوصی مورد بحث قرار میگیرد. الگوی موفقیت تجارت چین و روسیه است. آندری کلپاچ، رئیس کل اقتصاد VEB، با مزاح گفت که بهترین ارز “مایع و پایدار است. مثل ودکا”. بنابراین، ما هنوز به آن نقطه نرسیدهایم. دو سوم تجارت همچنان به دلار و یورو انجام میشود؛ سه درصد آن به یوان چینی اختصاص دارد. هند از استفاده از یوان خودداری میکند. و بین روسیه و هند یک عدم تعادل عظیم وجود دارد: ۴۰ میلیارد روپیه در حسابهای صادرکنندگان روسی قرار دارد و نمیتواند به جایی برود. یک اولویت تقویت اعتماد به روبل است: باید هم توسط هند و هم توسط چین پذیرفته شود. و یک روبل دیجیتال به یک ضرورت تبدیل خواهد شد.
وانگ ون نیز بر این نکته تأکید کرد و گفت که جاهطلبی کافی در طرفین معامله وجود ندارد. هند باید بیشتر به روسیه صادر کند و روسیه باید بیشتر در هند سرمایهگذاری کند. همانطور که سهیل خان، معاون دبیر کل SOZ، تأکید کرد، هند اکنون کنترل بیش از ۴۰ درصد از بازار جهانی پرداختهای دیجیتال را در اختیار دارد. این سهم هفت سال پیش صفر بود. این موفقیت سیستم پرداخت یکپارچه آن (UPI) را توضیح میدهد. در یک گروه BRICS-EAEU، امید ابراز شد که در سال آینده یک اجلاس مشترک این دو سازمان مهم چندجانبه برگزار خواهد شد. بار دیگر موضوع کریدورهای حمل و نقل ترانس اوراسیا است، زیرا به زودی دو سوم درآمد جهانی از طریق مسیر شرقی بین روسیه و آسیا انجام خواهد شد. در چارچوب BRICS-EAEU-SCO، شرکتهای پیشرو روسی از راه آهن روسیه گرفته تا Rostec گرفته تا بانکهای بزرگ، قبلاً در تجارت بریکس ادغام شدهاند. یک مشکل بزرگ باقی مانده است، چگونه EAEU را به هند توضیح دهیم – حتی اگر ساختار EAEU به عنوان یک موفقیت دیده شود. و میتوان منتظر ماند: یک موافقتنامه تجارت آزاد با ایران در آستانه امضای قرار دارد. در آخرین بحث پانلی در ولادی وستوک، سخنگوی وزارت امور خارجه
روسیه، ماریا زاخاروا – معادل مدرن هرمس، پیامآور خدایان – به این نکته اشاره کرد که چگونه اجلاسهای G20 و BRICS صحنه را برای سخنرانی پوتین در مجمع اقتصادی شرق آماده کردند. این امر مستلزم “صبر استراتژیک خارقالعاده” بود. در نهایت، روسیه “همیشه از انزوا حمایت نکرده است” و “همیشه برای مشارکت ایستاده است”. فعالیت پر جنب و جوش در ولادی وستوک به تازگی نشان داده است که “چرخش به سمت آسیا” به معنای بهبود اتصال و مشارکت در عصری چندقطبی جدید
است.
