بلند پروازی های سلطان مآبانه اردوغان رنگ میبازد!
از چندین دهه پیش به اینسو ، گروه های سلفی دنبال بازگرداندن خلافت اسلامی بر اساس دیدگاه های خود بوده اند و برای رسیدن به این مامول مبارزه مینموده اند. این آرزومندی سلفی ها، در آوانی که انقلابهای رنگین و بهار عربی، شرق میانه را درنوردید و گلیم دولت های مرکزی با ثبات و سکولار را برچید، زمینه های ایجاد خلافت اسلامی با همکاری و مساعدت کشورهای مقتدر جهان که به این منطقه زرخیز چشم طمع دوخته بودند، بیشتر مساعد گردید. قدرتهای بزرگ استثمارگر جهان با تصور این که گویا تحولات در شرق میانه بر بنیاد استراتژی «شرق میانه بزرگ» و در نهایت پارچه شدن و از هم گسیختگی آنها، به نفع جهان سرمایه خواهد بود و به این امید که دست نیرومند آن قدرتها و موسسات بزرگ چند ملیتی غارتگر که بوی نفت آنها را مست ساخته بود، هر چه بیشتر بر تقدیر این کشورها بلندتر خواهد گردد، به سلفی ها این هیولای وحشی زمان، مدد رسانیدند تا در این فرصت تاریخی از آنها بهره برند. این همکاری و مددرسانی مشترک قدرتهای بزرگ با سلفی ها زمینه ایجاد داعش و سپس دولت اسلامی را فراهم گردانید و در نتیجه کشورهای مانند عراق، سوریه، لیبیا، یمن، بحرین و افغانستان را به خاک و خون کشانید. در این جنگهای به ظاهر داخلی و نابرابر هر روز ده ها هزار شهروند این کشور ها کشته میشوند و یا از روی ناگزیری ملیونها نفر با منتهای ذلت و بیچارگی آواره و در بدرد میگردند.
در چنین فضای غمبار منطقه یی، ترکیه از ثبات نسبی و همچنان اقتصاد پویا برخوردار بود و این کشور در زمره بیست کشور بزرگ اقتصادی نقش قابل توجه درجهان بازی مینمود . به رژیم سکولار ترکیه با هویت اسلامی و دموکراسی لیبرال به یک نمونه قابل پذیرش برای کشورهای آماده به تحول در جهان اسلام نگریسته میشد. رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه زیر تاثیر اندیشه های اخوانی و خلافت اسلامی به توهم احیای امپراتوری عثمانی دچار گردید و در صدد برآمد تا به شکل مستبدانه قدرت دولتی را متمرکز سازد و آن را کاملا به اختیار خود قرار دهد. در عرصه داخلی، طرح اصلاح قانون اساسی را پیش کشید، مخالفان سیاسی بویژه هواداران فتح الله گولان واعظ و رهبر مذهبی و متحد دیروز خود را از صحنه سیاسی پاکسازی نمود، در برابر سایر مخالفان سیاسی همچون حزب جمهوریخواه خلق از کارت دین استفاده برد، افسران نظامی بلند رتبه را به اتهام سازماندهی کودتا محکمه و به زندان آنداخت، روزنامه نگاران آزاد را تهدید و حتا به زندان افگند، سانسور و اختناق را بر رسانه ها تحمیل کرد، از مذهب به گونه ابزاری و عوامفریبانه استفاده کرد، آتش بس با رزمندگان کرد را فسخ نمود و جنگ با «پی ک ک» را از سر گرفت. رژیم ترکیه همچنان در عرصه خارجی در جنگ با سوریه سهم بیشتر گرفته و آن را تشدید بخشید، به نیروهای ویرانگر و متحجر داعش یاری رسانید، روابط قبلا دوستانه با اسراییل را برهم زد، هواپیمای جنگی روسی را در جریان جنگ با داعش که این عملیات از حمایت بین المللی برخوردار بود، نابخردانه سقوط داد و روابط بسیار پر ثمر استراتژیک با روسیه را به بحران کشانید.
این روشهای ماجراجویانه و بلندپروازانه ی رهبری ترکیه، ناگزیر این کشور را در آستانه یک بحران بزرگ قرار داده و بیش از همه به اعتبار بین المللی و اقتصاد رو به رشد آن صدمه رسانیده است.
زیر تاثیر سیاستهای همکاری و مدد رسانی با گروه های تکفیری و جهادی، این گروه ها در ترکیه ریشه دوانیده اند و حالا با حامیان خویش یعنی دولت مرکزی در عمل جنگ را آغاز کرده اند. انفجار های پیاپی در آنکارا و استانبول و کشتار مردمان بی گناه آغاز این مرحله جدید است. با توجه به این که حدود سه ملیون سوری به عنوان پناهنده در ترکیه حضور دارند و تعداد زیادی از وابستگان به گروه های تروریستی در میان آنان نیز حضور دارند و همچنان شمار زیادی از تروریستهای کشورهای دیگر که از طریق ترکیه خود را به عراق و سوریه می رساندند، امروزه بر اثر شکست های پیاپی این گروه های تروریستی به ترکیه بازگشته اند، و امکانات مهاجرت آنان به اروپا نیز کاملا محدود گردیده است، این همه در مجموع یک پوتانشیل بسیار نیرومندی را می سازند که ترکیه را با یک خطر بزرگ امنیتی مواجه ساخته است که ممکن تمام منطقه را ویران سازد. حالا با چنین وضعیت و موجودیت گروه های تکفیری و جهادی، نارضایتی های کردها و علوی ها را نیز باید در نظر داشت. امروز ترکیه با شرایط مشابه سوریه و عراق قبل از جنگ داخلی در این دو کشور، مواجه است.
بر اساس گزارش نشریه فارین پالیسی دولت ترکیه برای استحکام قدرت خود و برای کنترول رسانه ها و به ویژه شبکه های اجتماعی، «ارتش رسانه های اجتماعی» خود را با استخدام بیش از شش هزار متخصص رسانه های اجتماعی راه اندازی کرده است. امروز کارشناسان رسانه های اجتماعی حزب عدالت و توسعه بیش از دو برابر شده و با وجود ده ها هزار نفر ارتشی، اردوغان ربات های تویتری نیز به راه انداخته است. در گزارش مذکور آمده است که افزون بر ارعاب رسانه ها، مذهب برای اردوغان یکی از عوامل استحکام قدرت محسوب میشود. در حالی که مقامات حزب عدالت و توسعه تاکید میکنند که ارزشهای خود را به جامعه تحمیل نمی کنند؛ اما سیستم آموزش و پرورش ترکیه هر روز مذهبی تر میشود… در سال 2002 نزدیک به هفتاد هزار مدرسه مذهبی «امام خطیب» در ترکیه مشغول به فعالیت بود. امروز فارغان این مدارس بالغ بر یک ملیون نفر اند که نیمی از انها را زنان تشکیل میدهند. همچنین آنان در اولویت استخدام دولتی قرار دارند و طبعی است که مساجد به پایگاه دستگاه تبلیغاتی دولت مبدل شده اند. اردوغان و حزب عدالت و توسعه با استفاده از این دو ترفند به خودکامگان قرن بیست و یک مبدل گردیده اند. (کیهان لندن ـ 24 اگست 2015)
ایجاد چنین دستگاه عظیم و بکاربرد آن به منظور کنترول افکار عامه مردم و استفاده سوء از آن، زمینه های رشد بنیادگرایی و فعالیت های جهادی تکفیری را روز تا روز در ترکیه بیشتر مساعد گردانیده است.
اگر جنگ داخلی در ترکیه آغاز گردد، ارتش ترکیه به تنهایی نمی تواند کشور را از این جنگ خانمانسوز داخلی نجات دهد و ناگزیر به جلب همکاری بین المللی و منطقه یی نیاز دارد. در چنین وضعیت داخلی پیچیده و تشدید بحران با کشورهای مقتدر و موثر منطقه یی به ویژه همکاری استراتژیک با روسیه که تحریم های اقتصادی این کشور، آقتصاد ترکیه را سخت صدمه رسانیده و نارضایتی های کشاورزان و صنعتگرانی صادر کننده اموال شان به روسیه را به بار آورده، میبایست هر چه زودتر، رهبری ترکیه در اصلاح سیاست های نادرست و متاثر
کننده خارجی و داخلی خویش اقدام نماید.
چنین هم شد و سر انجام وضعیت داخلی و بین المللی اردوغان را مجبور ساخت تا با بلند پروازی های سلطان مآبانه وداع بگوید و از رویا های امپراتوری عثمانی بگذرد و با معذرت خواستن از روسیه بخاطر سقوط هواپیمای جنگی آن کشور و جبران خساره آن حادثۀ ناگوار و نابخردانه، مناسبات با روسیه را عادی سازد و بر علاوه در جهت ترمیم مناسبات با اسراییل، ایران و حتا سوریه نیز بپردازد.
رهبری ترکیه پا به پای تغییر در سیاست خارجی و روابط بین المللی ناگزیر است تا برای نجات ترکیه از جنگ خانمانسوز داخلی و فروپاشی احتمالی، وضعیت متشنج و دکتاتورمآبانه داخلی را نیز بهبود ببخشد و فضای محدود شده رسانه یی و به وِیژه شبکه های اجتماعی را هر چه بیشتر باز نماید تا بار دیگر محیط سالم برای رشد دموکراتیک جامعه فراهم گردد.
دستگیر صادقی
جولای 2016
