خلق در دانه لری - مرواریت های ناب

قۉشیق ( دو بیتی )   داکتر فیض الله ایماق باید گفت که،…

آشتی کردن طالبان با مردم افغانستان، راهی برای پایان جنگ…

نویسنده: مهرالدین مشید زهر پاشی های قومی و زبانی و توطیۀ…

 ترجمه‌ی شعرهایی از سردار قادر 

استاد "سردار قادر" (به کُردی: سه‌ردار قادر)، شاعر کُرد زبان،…

خموشی

 نوشته نذیر ظفر شــــــــد مــــدتی که ورد زبانم ترانه نیست آوای مــــن…

چشم براه وحدت

            چشمم براه  وحدت  پیوند وهمد لی جانم فدای وحدت وصد ق…

دوحه سر دوحه، پروسه های پیچیده و آرمانهای خشکیده 

نوشته از بصیر دهزاد  سومین کنفرانس در دوحه  درست سه هفته…

کور و نابینایان خرد

تقدیم به زن ستیز های بدوی و ملا های اجیر، آن…

فضیلت سیاسی و افغانستان

در نخست بدانیم٬ ماکیاولی در شهریار و گفتارها٬ در واقع…

بهای سنگین این خاموشی پیش از توفان را طالبان خواهند…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان بیش از این صبر مردم افغانستان را…

گلایه و سخن چندی با خالق یکتا

خداوندا ببخشایم که از دل با تومیخواهم سخن رانم هراسانم که…

(ملات گاندی در مورد امام حسین

باسم تعالى در نخست ورود ماه محرم و عاشوراء حسينى را…

جهان بی روح پدیداری دولت مستبد

دولت محصولی از روابط مشترك المنافع اعضاء جامعه می باشد٬ که…

ضانوردان ناسا یک سال شبیه‌سازی زندگی در مریخ را به…

چهار فضانورد داوطلب ناسا پس از یک سال تحقیق برای…

پاسخی به نیاز های جدید یا پاسخی به مخالفان

نویسنده: مهرالدین مشید آغاز بحث بر سر اینکه قرآن حادث است و…

طالبان، پناهگاه امن تروریسم اسلامی

سیامک بهاری شورای امنیت سازمان ملل: ”افغانستان به پناهگاه امن القاعده و…

  نور خرد

 ازآن آقای دنیا بر سر ما سنگ باریده عدوی جان ما…

عرفان با 3 حوزه شناخت/ ذهن، منطق، غیب

دکتر بیژن باران با سلطه علم در سده 21،…

شکست مارکسیسم و ناپاسخگویی لیبرالیسم و آینده ی ناپیدای بشر

نویسنده: مهرالدین مشید حرکت جهان به سوی ناکجا آباد فروپاشی اتحاد جماهیر…

سوفیسم،- از روشنگری باستان، تا سفسطه گری در ایران.

sophism. آرام بختیاری دو معنی و دو مرحله متضاد سوفیسم یونانی در…

آموزگار خود در عصر دیجیتال و هوش مصنوعی را دریابید!

محمد عالم افتخار اگر عزیزانی از این عنوان و پیام گرفتار…

«
»

اکبرشالیزی نخستين فوتوژورنالیست و فیلمبردارآکادمیک سینمای افغانستان

shalizi

نگارنده: زلمی رزمی
می‌دانیم که شاه امان الله با وارد کردن نخستین دستگاه سینماتوگراف به کشور، سرآغازی برای سینمای کشور رقم زد
اما شاید خیلی از ما با اولین عکاسان و فوتوژورنالیستان، فیلمبرداران و مستندسازان فیلمهای سینمایی درافغانستان و سال تأسیس موسسه افغان فلم آشنا نباشیم.
نخستين عکاس و فيلمبردارکشور را يقينا بايدمحمداکبرشالیزی، سونه رام تلوار، عبدالصمدآصفی و … دانست.
محمداکبرشالیزی دانش‌آموختهٔ معروفترین دیپارتمنت سینمایی هالیود درایالت کالیفرنیاست و سونه رام تلوار در انستیتوت پونه هند درس خوانده همچنان عبدالصمدآصفی در رشته عکاسی درآلمان آموزش دیده است
عکس ها و فیلمهای اخباری و مستندی که بوسیله آنان ضبط و فیلمبرداری گردیده، جزئی از اولین اسناد تصویری تاریخ کشورما بشمار میرود.
بنابران این سه تن را میتوان پدرعکاسی و فیلمبرداری و مستندسازان سینمای افغانستان نامید.
محمداکبرشالیزی که ازچند دهه بدینسو در ایالات متحده امریکا بسرمیبرد طی یک مصاحبه تیلفونی در موردپیشینه سینما درکشور چنین اظهارمیدارد:
زمانیکه من به کارژورنالیستیکی آغازکردم، درآنوقت هنوزنه تنها فیلمبرداری که آژانس خبررسانی کشورما فاقد فن عکاسی نیزبود و ما ازوقایع رسمی و تاریخی آن زمان عکس و تصویر مستندی اصلن دراختیار نداریم.
اکر عکسی هم موجودباشد،عکس هایی است که منابع خارجی گرفته شده است.
براساس همین نیازمندی شدید بود که در سال ۱۹۵۷ میلادی دولت تصمیم گرفت برای اولین بار کورس عکاسی درکابل ایجاد گردد
تعداد شاگردان شامل کورس ازده نفربیشتر نبودند
و معلم کورس یکنفرهندی بنام (سروپ چند رود) ازهند واردکابل شده بود.
پس ازمدتی من و زنده یاد سونه رام تلوارازجمله شاگردانی بودیم که با اخذ نمرات عالی این کورس را بپایان رسانیده و بعنوان عکاسان تعلیم دیده تحت سرپرستی مدیریت نشرات داخلی(ریاست مستقل مطبوعات)که مسئولیت آنرا درآن زمان محمدکریم شیون بعهده داشت، آغاز بکار کردیم و از وقایع رسمی تاریخی بطورمستندعکس میگرفتیم.
در اواخرهمان سال بود که بین ریاست مستقل مطبوعات و اداره اطلاعاتی سفارت امریکا قرارداد ایجاد یک کورس فیلمبرداری درعمارت (ریاست مستقل مطبوعات) نیزبه امضاء رسید، که اشخاص آتی شامل این کورس شده و تحت تربیه قرارداده شدند:
اینجانب محمد اکبرشالیزی، علی لونگین، دوکتورعلی مشتری، دشنه علومی، نادرمنیار، کریم حمیدی،غلام سخی وکیلی و سونه رام تلواروچند تن دیگر…
آموزگار این کورس ( کورت ونزیل) امریکایی بود.
اولین کارما شاگردان این کورس که درواقع اولین فیلم مستندسینمایی کشوربشمارمیرود، فیلمبرداری مراسم ادای نمازعید درمسجد عیدگاه به اشتراک پادشاه و صدراعظم کشور و مامورین عالیرتبه لشکری و کشوری و جمعیت بزرگی از نمازگزاران بود که بوسیله چهارکمره فیلمبرداری گردید.
و اما چون دولت فاقد دستگاه چاپ و لابراتوار بود، پروسس آن درایالات متحده امریکا صورت گرفت
سپس فیلم مستند پانزده دقیقه ئی سفرمحمدظاهرپادشاه افغانستان درسال ۱۹۵۸ به ترکیه ساخته شدکه کارگردان و فیلمبردارآن من بودم
همینطورفیلم مستند چهل دقیقه ای سفرشاه بکشورهندوستان در (نواررنگه) که توسط کورت وینزل امریکایی بهمکاری من و سونه رام تلوارفیلمبرداری و روی پرده سینما بنمایش عمومی درآمد
دومین فیلم مستندبطریقه رنگه مربوط به وادی بامیان بود که تحت نظراستادکورس با عنوان (کابل فیلم یونت) تهیه و نخست درسینماهای شهر و سپس ازطریق سفارتخانه های افغانی درخارج کشوربه سینماها و تلویزیون های جهان پخش و نشرشد
با اطمینان میتوان گفت که نمایش این فلم درمعرفی برخی آثارباستانی کشورما به جهانیان و جلب سیاحان و جهانگردان خارجی به افغانستان، فوق العاده تاثیرگذاربود .
در سال۱۹۵۹درچوکات مدیریت نشرات داخلی تحت سرپرستی حیدرژوبل یک شعبه ای بنام فیلمبرداری و عکاسی ایجادشد که من بحیث مدیرفیلمبرداری، شادروان صمد آصفی بحیث مدیرعکاسی، سونه رام تلواربه صفت عضوفیلمبرداری، غلام سخی وکیلی دربخش تخنیکی ، جان الدین کوهیار صدا بردار ، خالق علیل، انورصابری و جمیله واعظی بعنوان اولین زن افغان دربخش منتاژفیلم بکارآغازنمودند
درهمین سال فیلم مستندی ازکارپروژه سالنگ نیز توسط اینجانب ، سونه رام تلوار و غلام سخی وکیلی تهیه گردید همینطور فیلم مستند سفرشاه به مصر و یوگوسلاویا درسال ۱۹۶۰ و به تعقیب آن صدها فیلم مستند و اخباری تاریخی دیگر که همه درآرشیف افغانفلم موجود است.
اکبرشالیزی معتقد است که :
سینما چیزیست که در آن نمیتوان به حرافی و روایتگری پرداخت.
سینما یک زبان است و با تصاویرمتحرک پیام خودرا برای مخاطب منتقل میکند
و فیلم مستند اثری است که از طریق ارایه تصویری در صدد بازگویی یا معرفی یک حقیقت یا واقعیت بر پایه برخی مدارک موجودسخن میگوید.

تاسیس موسسه افغانفلم
سنگ تهداب ستدیوی افغانفلم با لابراتواری با حجم کوچک که در سال۱۳۴۳ خورشیدی مطابق ۱۹۶۴میلادی با کمک بودجه چهار صدهزاردالری دولت امریکا گذاشته شده بود در۲۳جوزا سال ۱۳۴۷مطابق( ۱۹۶۸ میلادی) تکمیل و توسط دوکتورانس وزیراطلاعات و کلتور وقت رسما افتتاح وابتدا محمداکبرشالیزی بعنوان اولین رئیس و سپس سلطانحمید هاشم، صمدآصفی، فیض محمدخیرزاده، جلالی، خالق علیل، مصطفی رسولی، عبدالمحمدغیاثی ، خالق علیل برای بار دوم، واحدنظری، انجنیرلطیف و صدیق برمک به ترتیب نوبت بعنوان روسای آن تعین و مقررگردیدند که هرکدام از دوران کارخویش کارنامه های ارزشمندی را بیادگارگذاشته اند.
صحت و سلامت و سعادت محترم شالیزی این خدمتگارگرانقدرعرصه سینمای کشورخویش را آرزو دارم.