استیضاح نه تنها سناریویی فراتر از افتضاح؛ بلکه تراژیدی یی بزرگتر از یک فاجعه
نویسنده : مهرالدین مشید
پس از آنکه رخداد شفاخانۀ سردار محمد داوود ناکارایی و ضعف مدیریتی و ناتوانی های مقام های دفاعی و امنیتی کشور را آفتابی کرد و این حادثه به وضوح نشان داد که به چه میزانی مقام های یادشده در خواب غفلت فرو رفته و قدرت انسجام و رهبری اداره هایشان را از دست داده اند. هرچند خواب آلوده گی و تنبلی مقام های امنیتی پیش از وقوع حادثۀ شفاخانۀ یادشده در صفحه های اجتماعی آفتابی شده بود؛ اما حمله به شفاخانۀ چهارصد بستر به قول معروف ” چهل اوصاف” مقام های امنیتی کشور را به کلی از آب بیرون کرد و مشت های شان را عریان و چهره های شان را افشا نمود. این رخداد نشان داد که چقدر مقام های یادشده از عهدۀ ادارۀ وزارت ها و ریاست شان ناتوان اند و از نصب کارمندان آگاه، زیرک و مسلکی در بخش های گوناگون داره های شان عاجز اند که کار به کلی از دست شان رفته است و به قول معروف هاج و واج مانده اند. به همین دلیل بود که هراس افگنان توانستند، خیلی ساده و قشنگ در داخل شفاخانه نفوذ کنند و با جابجا سازی افراد شان انبار سلاح و مهمات را در داخل شفاخانه جابجا کنند و پس از سازماندهی حملۀ انتحاری برنامۀ از پیش تنظیم شدۀ خویش را به خوبی عملی کنند. هراس افگنان توانستند تا با غافلگیر کردن مقام های امنیتی و شاید هم خریدن شماری ها برنامۀ شان را به ساده گی در این شفاخانه به اجرا درآوردند و صدها تن از هموطنان بی گناۀ ما را خیلی بی رحمانه به شهادت رساندند. این حادثه موضوع استیضاح وزیران دفاع و داخله و رییس عمومی امنیت ملی را به میدان کشید که روند استضاح به یک سناریوی فراتر از استیضاح بدل شد و تمام مردم افغانستان را شگفت زده گردانید. این بار استیضاح وزیران رسوایی مجلس را چنان به آسمان ها برد که شاید نظیرش را در تاریخ پارلمان های جهان نتوان سراغ کرد. حتا روایت هایی شنیده می شود که این بار شماری از نماینده گان حتا از فرمایش دیوار های سمنتی هم به مقام استیضاح شونده دریغ نکردند و به فرمایش این وکیلان دیوار های سمنتی در پشت دراوازه هایشان برده شد. رویکرد اخیر مجلس در برابر مقام های چنان پرسش برانگیز بود که حتا شماری از اعضای مجلس گفتند که مردم برحق است که می گویند، ای کاش هندوستان بجای ساختمان پارلمان یک مرغ خانه درست می کرد تا از آن سودی به مردم افغانستان می رسید. این اظهارات حیثیت پارلمان کشور را حتا از دکان معامله هم بیشتر تقلیل داد.
هرچند داستان افتضاح مجلس نماینده گان افغانستان حرف تازه یی نیست که از زوایه های پنهان آن به تازه گی پرده برداشته شود؛ بلکه کارنامه های افتضاح آلود این مجلس از چند سال بدین سو به آسمان ها رسیده و به نقل محفل هر خانواده مبدل شده است. شگفت آور این است که قصۀ رسوایی های مجلس نماینده گان افغانستان هر از چند گاهی یک باره گل می کند و بوی و گند آن به هوا بلند می شود و تعفن آن مشام خسته و رنجور مردم افغانستان را مشمئز و متنفر می سازد. این مجلس که در معامله و مصالحه و سازش سرآمد روزگار خود است و شماری از اعضای آن در دلالی و کمیشن کاری شهرۀ آفاق اند، شماری هم در رشوت گیری و کلاه برداری در صف بدنام ترین پارلمان های جهان نام دارد و تعدادی هم مصروف اخذ قرارداد ها و یک سلسله زد و بند های ناسالم پارلمانی اند که این ویژه گی ها به گونه کامل پرده از سیمای اصلی آنان به زیر می افگند که در واقع بصورت قطع فاقد ظرفیت های سیاسی و قانونگذاری اند. اینان را می توان به مشتی انگل ها تشبیه کرد که با استفاده از پول و زد و بند های ناروا خود را بر ملت تحمیل کرده اند و خانۀ ملت را گروگان گرفته ا ند. بیشتر از اعضای مجلس به آدم های شکاری می مانند که منتظر اند، چه حوادثی در کشور رخ می دهد که بازار چانه زنی ها و بالاخره استجواب و استیضاح گرم شود و با کشاندن وزیران و رییسان مستقل به خانۀ ملت دکان جدید معامله را بگشایند تا باشد که جیب های شان از دالر پر شود و با فروش عزت و حیثیت مردم افغانستان وارد زد و بند تازه شوند و بازار جدید معامله را بگشایند. دلالان پارلمانی پس از انکه بازار استیضاح را گرم کردند، شایعاتی به نشر رسید که گویا رییس جمهور مجلس را تهدید کرده است، در صورتی که مقام های امنیتی را استیضاح کنند، مجلس را لغو خواهد کرد؛ هرچند این موضوع به سرعت از سوی ارگ رد شد و اما شماری از وکیلان شاهدی دادند که گویا رییس جمهور چنین اظهاراتی را کرده است و دلیل ان را هم حساس بودن شرایط عنوان کردند. هرچند نگرانی های حکومت تا حدودی بجا است و اما ضعف مدیریتی مقام های امنیتی در همچو شرایط مهم تر از این نگرانی ها است. از همین رو شماری ها ادعای مقام های امنیتی را در پیوند به دست داشتن پاکستان در حادثۀ خونین چهارصد بستر نتیجۀ ضعف آنان خوانده و مدعی اند که عقلانیت ایجاب می کرد تا این مقام ها سلب صلاحیت می شدند؛ زیرا ماندن افراد نابکار در مقام های بلند بدتر از ماندن در عمق بحران است. از این رو کشاندن یک وزیر و یا رییس به استیضاح یک امر عادی است و هر از گاهی واقع می شود و مجلس حق دارد که با استفاده از حق نظارتی خویش مقامی را دوباره استیضاح کند که با دادن رای اعتماد مورد تاییداش قرار داده است. حکومت هم در این رابطه حق مداخله را ندارد و ناگزیر است تا از پروسه پشتیبانی کند؛ اما با تاسف که در کشور ناامن و جنگ زده و غرق در فساد ما همه چیز به گونۀ دیگر است و برمصداق ضرب المثل “کجی شتر” چنان ” کج و وج” است که راستی و استقامت را نمی توان حتا در گوشه یی از آن سراغ کرد.
در این میان چیزی که خیلی شگفت اور است، رویکرد شماری از اعضای مجلس نماینده گان در پیوند به روند استیضاح است که چگونه یک باره به مثابۀ کاسه داغتر از اش شدند و هیاهو برپا کردند و اما به همان سرعت سرد شدند که گویا اب از اب تکان نخورده و همه چیز بر جایش باقی است و حساب و کتاب ملامت و سلامت هم یک باره خط خط شد که گویا ” نه چرکی بود و نه پرکی “. جالب این که آن عده از نماینده گان که خیلی با شتاب و با هیاهو موضوع استیضاح مقام های امنیتی را مطرح کردند، با همان شتاب عقب نشینی کردند و معلوم شد که هدف آنان از این استیضاح پر کردن جیب های شان بود و نه اعتراض بخاطر ضعف مدیریریت و قربانی شدن ده ها شهروند بی گناۀ افغانستان. چنانکه گلالی حبیب یک از اعضای مجلس نماینده گان گفت که گلالی اکبری گفت، آنانی که دیروز سر و صدا را به راه انداخته بودند؛ اما بعد از زد و بند هایی که میان شان بود و با هم جور آمدند. به همین گونه آقای بشردوست، عضو مجلس نمایندگان، می گوید که رییس جمهور در دیدار با هیأت اداری مجلس، با متهم کردن شماری از وکلا به تن فروشی، تهدید کرده بود، اگر پارلمان به مسوولان امنیتی رأی اعتماد ندهد، فساد نمایندگان را افشا خواهد کرد. وی هم‌چنان افزود که جدا از پول و فساد اخلاقی، نمایندگان ده‌ها پرونده دیگر نزد حکومت دارند و این پرونده‌ها باعث شده که وکلا بیشتر از ده سال، دهان خود را ببندند. همایون عزیز یکی دیگر از نماینده گان مجلس نیز از تهدید لغو پارلمان در صورت ندادن رای اعتماد به مقام های دفاعی و امنیتی سخن گفت. از سوی دیگرخالد پشتون نماینده پیشین مردم قندهار در مجلس نماینده‌گان، در برنامه تلویزیون طلوع گفت که نماینده‌گان، وزیران نهادهای امنیتی را به خاطر پر کردن جیب های شان استیضاح کردند و دیروز داد و گرفت دالر در دهلیزهای مجلس نماینده‌گان صورت می گرفت. اما ابراهیمی رییس مجلس نماینده گان از تریبیون پارلمان بر بی کفایتی و ضعف مدیریتی مقام های امنیتی انگشت انتقاد نهاده و آن را شرم آور خواند. بالاخره مقام های دفاعی و امنیتی وارد تالار شدند. وزیر دفاع گفت که او هرگز از دوران مکتب بدین سو در صنف خواب نکرده و حاضر به چشم جنگی است و افزود که فاسد نیست و نمی گذارد که فاسدان در وزارت دفاع در قدرت باشند و افزود که او پهره دار نیست و کار سوق و اداره هم بدست رییس عمومی ارتش است. او در حالی این سخنان را گفت که یک روز بعد تلویزیون نورین با اشاره به سندی سخ گفت که شخص وزیر دفاع 13 میلیون افغانی برای خریداری شماری از اعضای مجلس پرداخته است. به گزارش تلویزیون نور سه میلیون این پول از حساب اوپراتیفی و ده میلیون دیگر آن از حساب بانکی وزارت دفاع بوده که به حکم شخص وزیر دفاع از بانک بیرون شده و برای خود وی داده شده و این پول در صحن پارلمان به شماری از اعضای مجلس نماینده گان توزیع شده است. هرچند باری تهدید شدن یک عضو نماینده گان از طرف فرزند وزیر دفاع در رسانه های اجتماعی درز کرد و واکنش نمایندۀ مجلس را در پی داشت؛ اما تا کنون علت آن آشکار نشده است و معلوم می شود که شاید بیرابطه به موضوع استیضاح مقام های سکتور امنیتی نباشد. از این رو دادن رای اعتماد مجلس به مقام های امنیتی زیر پرسش رفتن مشروعیت مجلس نماینده گان عنون شد و گفته شد که نماینده گان از حیثیت مردم دفاع نکردند و آن را معاملۀ پشت پرده و سرشکستگی مردم افغانستان عنوان کردند که این سخن شماری از اعضای مجلس که 85 درصد نماینده گان به مردم تعهد ندارند و در ضمن از سواد حقوقی و سیاسی برخوردار نیستند، هرگونه امیدواری را در پیوند به پارلمان کشور به یاس بدل می کند. در این صورت هرگونه کمک حکومت برای معیاری شدن مجلس هم به قول فلاسفه ” حاصل تحصیل ” است. حرف های آقای بشردوست، مصداق خوبی برای شماری از اعضای مجلس است که گفت رئیس جمهور در دیدار با هیأت اداری مجلس، با متهم کردن شماری از وکلا به تن فروشی، تهدید کرده بود اگر پارلمان به مسوولان امنیتی رأی اعتماد ندهد، فساد نمایندگان را افشا خواهد کرد. وی افزود که برای اولین بار رئیس جمهور در یک هفته، دو بار هیأت اداری مجلس را به حضور پذیرفته و به آنان گفته که اگر پارلمان از او تبعیت نکند، بعضی از وکلا را در پرونده فساد و رشوه‌ستانی، حتی به زندان خواهد فرستاد. وی به مواردی چون ترفیع سه‌بار در سال فرزندان و نزدیکان وکلا، گرفتن پروژه‌های دولتی، گرفتن آمریت حوزه‌ها و پوسته‌هایی مسیر شاهراه‌ها و سایر باج‌گیری ها اشاره کرد و افزود که شماری از نماینده گان جدا از پول و فساد اخلاقی، ده‌ها پرونده دیگر نزد حکومت دارند و این پرونده‌ها باعث شده که وکلا بیشتر از ده سال، دهان خود را ببندند. از سویی هم اظهارات خالد پشتون نماینده پیشین مردم قندهار در مجلس نماینده‌گان که در برنامه تلویزیون طلوع گفت، نماینده‌گان، وزیران نهادهای امنیتی را به خاطر پر کردن جیب های شان استیضاح کردند و وی از دداد و گرفت دالر در دهلیزهای مجلس نماینده‌گان سخن گفت. در این میان شگفت آور این است که چگونه شد تا بر رغم این سخنان رییس مجلس که بی کفایتی و ضعف مدیریتی مقام های امنیتی انگشت انتقاد نهاده و آن را شرم آور خواند؛ اما در پایان سناریویی استیضاح، مقام های امنیتی برنده شدند. آیا این اظهارات وزیر داخله که گفت، برخی از وکیلان در استخدام وزارت دخالت دارند و به همین گونه سخنان رییس عمومی امنیت ملی که به نماینده گان گفت، او توان کار کردن را دارد. وی افزود که به نماینده‌گان احترام داشته و چلنج می دهد که در سی سال گذشته به اندازه (نه) ماۀ ماموریت او در امنیت کار صورت نگرفته است، می تواند، پاسخ درست و مدلل در برابر ضعف مدیریتی و بی کفایتی آنان باشد. با این سخن اقبال بسنده می کنم :
اگر این مکتب است و این ملا حال طفلان خراب می بینم
