ناتو و مسئلۀ عضویت فنلاند و سوئد در آن
این مقاله را رفیقی ارجمند بمناسبت عیدنوروز نخستین سال قرن پانزدهم به من اهداء کرده است. واقعا حیف است این ارمغان ذی‌قیمت را به تنهایی در اختیار داشته باشم. هدیه‌اش بیش باد!
ا. م. شیری
فنلاند و سوئد ممکن است مسیری را برای عضویت در ناتو انتخاب کنند
در هلسینکی، دولت‌های شمال اروپا در حال برنامه‌ریزی برای مواجه شدن با مسئله تهاجم روسیه به اوکراین بودند.
کشورهای اسکاندیناوی در حال تعمیق اقدامات نظامی خود در جهت یافتن راه‌حلی برای عضویت در ناتو (بر طبق ماده ۵ ناتو) هستند و می‌خواهند با الگوبرداری از ناتو در جهت دفاع همگانی از یک کشور عضو در صورت تهاجم گسترده اقداماتی را سرعت بخشند.
رهبران سیاسی در فنلاند، سوئد، نروژ و دانمارک، روز به روز در حال نگرانی مداوم دربارۀ این هستند که روسیه مبادا با تهاجمش به اوکراین و افزودن بر قدرت نظامی‌اش خواستار احیای اتحاد شوروی باشد.
این سوءظن‌های ممالک اسکاندیناوی در صورت صحت، ممکن است که تهدیداتی را برای کشورهای بالتیک که عضو ناتو هستند، ایجاد کند.
کشورهای اسکاندیناوی در سال‌های اخیر روز به روز همکاری‌های نظامی خود را با ناتو گسترش می‌دهند. برای مثال، در سال ٢٠٠٩ شورای نظامی پاناردیک با محوریت تقویت روابط نظامی بین اعضای ناتو با کشورهای بی‌طرف سوئد و فنلاند و کشورهای اسکاندیناویایی عضو ناتو همچون نروژ و دانمارک ایجاد شد.
یک نظر عمومی در رابطه با این اتحادیۀ نظامی وجود دارد که احساس می‌شود این اتحادیه توانایی حفاظت و تقویت امنیت کشورهای اسکاندیناوی را ندارد. پس در نتیجه، اعضای آن باید همکاری‌های خود را با ناتو گسترش دهند.
پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای در جهت تقویت روابط اعضای این اتحادیه حاصل شده است. برای مثال، طبق یک قرارداد نظامی تا پایان سال ٢٠٢٢ با سرمایۀ بالغ بر ۴٢۵ میلیون یورویی (۴۶۴ میلیون ٣٠٠ هزار دلار) برای تهیه اونیفورم سربازان اختصاص داده شده و این طرح برای ارتش‌های هر یک از کشورهای اروپا شکل‌های متمایزی دارد. ولی کلیۀ اونیفرم‌ها بر اساس یک استاندارد تولید شده‌اند.
اگر چه فنلاند و سوئد تمایلی به عضویت در ناتو بعد از حملۀ ٢۴ فوریه از خود نشان داده‌اند، ولی به دلیل امضای قرارداد (صلح با اتحاد شوروی) در سال ١٩٩۴ بعید است که چنین کاری انجام دهند و تا بعد از انتخابات ١١ سپتامبر پارلمان سوئد و انتخابات عمومی ٢٠٢٣ فنلاند باید منتظر ماند که آیا سیاست آنان در برابر ناتو و روسیه تغییر می‌کند یا خیر.
بر اساس یک نظرسنجی در ٢۴ فوریه سال جاری، برای نخستین بار معلوم شد که اکثریت شهروندان سوئد و فنلاند به دلیل ترس از تنش‌های ایجاد شده در اوکراین، خواستار عضویت کشورهایشان در ناتو هستند و قطعاً این یک موضوع داغ در انتخابات این دو کشور خواهد بود.
روابط سوئد و فنلاند با ناتو بسیار قابل توجّه است و این دو کشور جزو لیست آن شش کشوری هستند که روابط بسیار خوبی با ناتو دارند و اوکراین نیز جزو این لیست می باشد.
علاوه بر این، سوئد و فنلاند تفاهم‌نامه‌ای را با پشتیبانی ناتو در سال ٢٠١۴ امضاء کردند که در صورت ایجاد یک بحران، به نیروهای دو کشور و ناتو اجازه میدهد که آن‌ها از خاک ممالکشان برای عبور نیروهای عضو تفاهم‌نامه استفاده کنند و ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو اعلام کرد که فنلاند و سوئد در جنگ اوکراین با ما تبادل اطلاعات خواهند کرد.
عوامل ژئوپلیتیکی نیز بر روی تقویت روابط این دو کشور با ناتو تاثیر گذاشته و برخلاف فنلاند و نروژ، سوئد مرز زمینی با روسیه ندارد و در مقابل فنلاند با دارا بودن ١٣۴٠ کیلومتر مرز زمینی با روسیه (طولانی‌ترین مرز یک کشور عضو اتحادیه اروپا با روسیه) و نروژ با دارا بودن ١٩۵کیلومتر ٧٠٠ متر مرز زمینی با روس‌ها تنش بیشتری را احساس می‌کند.
پیتر هالتکویست، وزیر دفاع سوئد، بر ضرورت تقویت همکاری دفاعی شمال اروپا در طول تمرینات آمادگی سوئد و فنلاند در دریای بالتیک در ٢ مارس تأکید کرد و اکنون تنش در شمال اروپا و دریای بالتیک احساس می شود.
او افزود، تمرینات مشترک با فنلاند بخش مهمی از تقویت دفاع سوئد است. تمرین‌ها توانایی ما را افزایش میدهد تا در صورت نیاز به عنوان همسایه اقدام کنیم. جنگ در اوکراین تهدیدی برای اروپا و ارزش‌های اروپایی در مجموع است. اوگفت: «این یک موقعیت استثنایی است».
تمرینات مشترک سوئد و فنلاند، که شامل مشارکت واحدهای نیروهای ویژه نیز بود، عمدتاً بر روی آزمایش و توسعۀ قابلیت همکاری دارایی‌های نیروی دریایی و نیروی هوایی، از جمله، حمله جنگنده‌های خط مقدم و شناورهای سطحی تمرکز یافته بود.
افزایش تنش‌ها بر سر افزایش توان نظامی روسیه در دریای بالتیک و شمال اروپا ممکن است که منجر به این شود که یک بازنگری بر سر پیمان دفاعی شمال اروپا (چشم انداز ٢٠٢۵) که در سال ٢٠١٨ امضا شد ایجاد شود.
در این چشم‌انداز امضا شده، قرار بر این است که کشورهای عضو آن برای جلوگیری از جاه‌طلبی‌های ایجاد شده در شمال اروپا (بخوانید تهاجم به روسیه. مترجم) بتوانند از لحاظ دفاعی یکدیگر را تقویت کنند و در دو حالت وجود و یا عدم تنش نظامی موظفند که با یکدیگر از لحاظ نظامی همکاری کنند.
پتانسیل بیشتری برای افزایش همکاری‌های نظامی بین این دو کشور وجود دارد و در دستور کار قرار گرفته که هولتکویست با همتای فنلاندی خود آنتی کایکونن در جزیرۀ گوتلند، پایگاه نظامی سوئد در دریای بالتیک در ٢ مارس دیدار کرد.
بر طبق شواهد، بعد از مذاکرات این دو کشور، همکاری‌های دو جانبه این دو در حوزۀ نظامی و در رابطه با مسئلۀ جنگ اوکراین تشدید یافت که شامل کمک و خرید تسلیحات دوجانبه شده و اکنون این مهمترین قرارداد نظامی شمال اروپا است.
روابط نظامی خاص فنلاند و ایالات متحده رو به پیشرفت است و این دو با عقد یک قرارداد ١٠ میلیارد یورویی (١١میلیارد ٣٠٠ میلون دلار) جهت تعویض هواپیماهای نظامی فنلاند (اف ١٨) با جت‌های رادارگریز (اف٣۵-آ) تصمیماتی توسط ایالات متحده ایجاد اتخاد شده است.
قرار است که دو وزیر دفاع فنلاند و ایالات متحده در ٩ مارس و در ظرف سه روز در مورد تقویت روابط نظامی دوجانبه گفتگو کنند و در صورت عضویت فنلاند در ناتو، روسیه دچار تهدیدات اقتصادی-سیاسی و نظامی خواهد شد.
فنلاند عضویت خود را در ناتو در برنامۀ استراتژیک ملی‌اش در حوزۀ دفاعی گنجانده، ولی سوئد در برنامه‌های ملی‌اش چنین چیزی را درج نکرده است.
ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد، پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه سپتامبر، در یک بحث ملی در مورد عضویت در ناتو موافقت خود را اعلام کرد و بر عضویت کشورش در ناتو پافشاری کرد. وی همچنین خواهان حمایت فراحزبی برای افزایش قابل‌توجه هزینه‌ها و قابلیت‌های دفاعی سوئد است.
او افزود: «توانمندی‌های ما باید تقویت شود. تسلیح مجدد ارتش در حال انجام است. باید دفاع قدرتمندی داشته باشیم. دفاع کامل از مردم سوئد و برای مردم سوئد. ما قبلاً به عنوان بخشی از یک توافق سیاسی گسترده، دفاع جمعی خود را بطور قابل ملاحظه‌ای تقویت کرده‌ایم. واضح است که اکنون سرعت باید افزایش یابد». اندرسون در ادامه گفت: «دولت در امر تأمین منابع اضافی برای سرمایه‌گذاری در دفاع جمعی ما ابتکار عمل را به دست خواهد گرفت».
مترجم، یونس غیاثوند
٣ فروردین ١۴٠١
