ترانزیت معکوس تروریست‌ها ـ از خاورمیانه به آسیای مرکزی
وضاع در تاجیکستان
چنانچه پیش از ضربات قاطع به داعش در سوریه ترانزیت ستیزه‌جویان عمدتاً از آسیای مرکزی به خاورمیانه بود، در حال حاضر کوشش‌هایی برای سروسامان دادن ترانزیت در جهت مخالف ـ از خاورمیانه به افغانستان و آسیای مرکزی انجام می‌گیرد.
سوم نوامبر کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان اطلاعاتی مربوط به تدارک یک اقدام تروریستی در نزدیکی پایگاه نظامی روسیه را تکذیب کرد. این خبر پیشتر توسط برخی از رسانه‌ها گزارش شده بود؛ سخن از آن بود که در تاجیکستان مظنونان به مشارکت در فعالیت‌های داعش را که به‌خاطر تدارک حمله تروریستی علیه واحدهای نظامی روسی بازداشت کرده بودند، اعتراف کردند.
منبعی در نیروهای امنیتی به خبرگزاری تاس گفت که حفاظت از واحد‌ها و تأسیسات نظامی روسی در تاجیکستان تقویت شده است. «اینترفاکس» با استناد به سرویس تاجیکی «رادیو آزادی» همچنین گزارش داد که ستیزه‌جویان دستگیر شده داعش علیه پایگاه ۲۰۱ نظامی روسی، حمله تروریستی‌ای را طرح‌ریزی کرده بودند. طبق این اطلاعات گروه تروریست‌ها شامل ۱۲ تن بوده؛ یکی از رهبران باند از طریق ترکیه به سوریه جایی که علیه نیروهای دولتی می‌جنگیدند منتقل شده است. بر‌اساس این گزارش وی ضمن بازگشت از سوریه به تاجیکستان، برنامه‌ریزی می‌کند تا یک ایست بازرسی پایگاه نظامی روسیه را منفجر کند.
در ترکیه حقیقتاً مراکز استخدام و پایگاه‌های انتقال تروریست‌ها وجود دارند. در ژوئیه سال ۲۰۱۵ سرویس‌های مخفی ترکیه برای نمونه باند عبدالله عبدالله‌یف، از مهاجرین آذربایجان که در ترکیه مرکز انتقال ستیزه‌جویانی را ایجاد کرده بود که از اروپا و آسیای مرکزی می آمدند تا به عراق و سوریه منتقل بشوند، از بین بردند. این آذربایجانی‌ها ده‌ها آپارتمان را برای کسانی که اجیر کرده بودند کرایه و در پوشش یک شرکت تجاری استخدام می‌کردند. در جریان عملیات ویژه پلیس ۳۶ تن دستگیر شدند.
در بهار سال ۲۰۱۷ در شهر قونیه ترکیه بیش از ۲۰ ستیزه‌جوی داعشی و حزب کارگران کردستان را بازداشت کردند. دهم فوریه سال ۲۰۱۸ در ترکیه دو هسته بزرگ تروریستی خنثی شدند: یکی در آنکارا که شامل ۱۷ تن و دیگری در استانبول که شامل ۳۰ تن بودند. همه آنها از خارج مرز به ترکیه وارد شده بودند. در ماه اوت سال ۲۰۱۸ ارگان‌های نظامی ترکیه در استانبول ۳۸ خارجی را که متهم به ارتباط با داعش و تدارک اقدامات تروریستی شدند، دستگیر کردند.
چنانچه پیش از ضربات قاطع به داعش در سوریه ترانزیت ستیزه‌جویان عمدتاً از آسیای مرکزی به خاورمیانه بود، در حال حاضر کوشش‌هایی برای سروسامان دادن ترانزیت در جهت مخالف ـ از خاورمیانه به افغانستان و آسیای مرکزی انجام می‌گیرد. اگرچه کوره‌راه‌های مخفی برای انتقال ستیزه‌جویان از افغانستان از طریق عبور از کوهستان بدخشان اکنون توسط ارتش تاجیکستان مسدود شده است، اما امکان رخنه تروریست‌ها از طریق مرزهای سوریه ـ ترکیه به آسیای مرکزی همچنان باقی است.
در نهم نوامبر سازمان اطلاعات عمومی و امنیت هلند گزارشی در وب‌سایت خود به‌نام میراث سوریه منتشر کرد که در آن جهادگرایی جهانی را تهدیدی برای اروپا دانست. در این گزارش گفته می‌شود که ستیزه‌جویان داعشی و القاعده از خاک ترکیه، جایی که آنها می‌توانند پس از نبرد استراحت کنند، به‌عنوان پایگاه عملیاتی استراتژیک استفاده کرده تا نیروها را بازسازی و جنگجویان جدیدی را برای ادامه جنگ اجیر کنند.
به‌نظر تهیه‌کنندگان این گزارش عدم توافق آنکارا با «اولویت‌های اروپایی» در زمینه مبارزه با تروریسم، ترکیه را به یک «مرکز ترانزیتی برای شمار بی‌سابقه‌ای از ستیزه‌جویان خارجی» تبدیل کرده است. هرچند دولت ترکیه علیه داعش و القاعده مبارزه می‌کند، عمده‌ترین عملیات دولت ترکیه، به‌عقیده سرویس‌های اطلاعاتی هلند علیه مقاومت حزب کارگران کردستان است و این به جهادگرایان «فضایی کافی برای فعالیت و آزادی حرکت و جابه‌جایی» می دهد.
وجود« آزادی حرکت و جابه‌جایی» امکان رخنه ستیزه‌جویان به مرزهای کشورهای آسیای مرکزی را نیز می‌دهد. این ستیزه‌جویان در اغلب موارد گرفتار و توسط سرویس‌های اطلاعاتی منهدم می‌شوند، اما« تبلیغات دهان به دهان» اسلام‌گرایان ستون پنجم داخلی را به هیجان می‌آورد و هواداران جهاد انقلابی را به شعله‌ور شدن خشونت‌ها تحریک می‌کند. آن‌طورکه در شب هشتم نوامبر، آژانس تلگرافی تاجیکستان گزارش داد، آشوب‌گران با وجود مقررات سخت کلنی شماره ۳ شهر خجند منطقه سغد، آشوب برپا کردند. در جریان سرکوب آشوب ۲۵ تن، از‌جمله دو نگهبان کشته شدند. بر‌اساس داده‌های ریا نووستی، آشوب با حمله یکی از زندانیان داعشی به نگهبان و خلع سلاح وی و استفاده از مسلسل او آغاز شده بود.
به این ستیزه‌جوی داعشی زندانیان دیگری نیز می‌پیوندند. نیروهای ویژه وزارت امور داخله آشوب را می‌خوابانند و سازمان‌های انتطامی ایالت سغد تاجیکستان برای تقویت مقررات و امنیت منطقه فراخوانده شده و با دقت تمامی خروجی‌ها و ورودی‌های شهر خجند را کنترل می‌کنند. درباره اطلاعات مربوط به مبتکران و محرکین آشوب در ایالت سغد اختلاف‌نظر وجود دارد. آن‌طور که عضو شورای حقوق عمومی منطقه، انور تورایف اعلام کرده است در سازماندهی ناآرامی‌ها کلنی اعضای به‌اصطلاح اتحادیه ملی تاجیکستان (حزب رستاخیز اسلامی کنونی) سهیم بودند که تلاش می کردند راه‌اندازی رسمی نیروگاه برق آبی را که ۱۶ نوامبر برگزار می‌شد، از بین ببرند. در حال حاضر مقامات امنیتی تاجیکستان اوضاع در جمهوری را کنترل می‌کنند اما وجود مراکز آموزش ستیزه‌جویان در خاورمیانه و مسیرهای ترانزیت آنها به آسیای مرکزی انهدام به‌موقع سلول‌های مخفی افراطیون و تروریست‌ها را اساساً دشوارتر می‌کند.
