زبان دری یا فارسی ؟

میرعنایت الله سادات              …

همه چیز است خوانصاف نیست !!!

حقایق وواقعیت های مکتوم لب می کشاید  نصیراحمد«مومند» ۵/۴/۲۰۲۳م افغانها و افغانستان بازهم…

مبانی استقلال از حاکمیت ملی در جغرافیای تعیین شده حقوق…

سیر حاکمیت فردی یا منوکراسی تا به حاکمیت مردمی و…

نوروز ناشاد زنان و دختران افغانستان و آرزو های برباد…

نویسنده: مهرالدین مشید طالبان در جاده های کابل پرسه می زنند؛…

زما  یو سم تحلیل چې غلط؛ بل غلط تحلیل چې…

نظرمحمد مطمئن لومړی: سم تحلیل چې غلط ثابت شو: جمهوریت لا سقوط…

کابل، بی یار و بی بهار!

دکتر عارف پژمان دگر به دامنِ دارالامان، بهار نشد درین ستمکده،یک سبزه،…

ارمغان بهار

 نوشته نذیر ظفر. 1403 دوم حمل   هر بهار با خود…

چگونه جهت" تعریف خشونت" به تقسیم قوای منتسکیو هدایت شدم!

Gewaltenteilung: آرام بختیاری نیاز دمکراسی به: شوراهای لنینیستی یا تقسیم قوای منتسکیو؟ دلیل…

تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی

عبدالناصر نورزاد تصور نگارنده بر این است که آنچه که میان…

بهارِ امید وآرزوها!

مین الله مفکر امینی        2024-19-03! بهار آمــــد به جسم وتن مرده گـان…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

نویسنده: مهرالدین مشید قسمت چهارم و پایانی شاعری برخاسته از دل تبعید" اما…

سال نو و نو روز عالم افروز

 دکتور فیض الله ایماق نو روز  و  نو  بهار  و  خزانت …

میله‌ی نوروز

یاران خجسته باد رسیده‌ است نوبهار از سبزه کوه سبز شد…

تحریم نوروز ، روسیاهی تاریخی طالبان

                 نوشته ی : اسماعیل فروغی        در لیست کارنامه های…

طالب چارواکو ته دريم وړانديز

عبدالصمد  ازهر                                                                       د تروو ليموګانو په لړۍ کې:           دا ځلي د اقتصاد…

    شعر عصر و زمان

شعریکه درد مردم و کشور در آن نبوُدحرف از یتیم…

مبارک سال نو

رسول پویان بهـار آمد ولی بـاغ وطـن رنگ خـزان دارد دم افـراطیت…

انگیزه های سفرملایعقوب به قطر 

                            نوشته ی : اسماعیل فروغی       اخیراً…

از واگرایی های سیاسی تا اشتباه ی راهبردی و تاریخی

نویسنده: مهرالدین مشید شعار های قومی دشمنی با وحدت ملی و…

از کوچه های پرپیچ و خم  تبعید تا روزنه های…

قمست سوم ایجاد اصلاحات و نخست وزیری شاه محمود: به نظر میرمحمد…

«
»

بمناسبت روز بین المللی زبان مادری

نوشته از ع. بصیر دهزاد

فبروری را بحیث روز جهانی زبان مادری تجلیل مینماید. 21همه ساله م. بدینسو 2000از سال اداره یونسکو ملل متحد اهمیت تجلیل از روز زبان مادری در آن است که زبان یکی از فکتور های حفظ میراث های ،از نظراین سازمانگروه های متنوع اتنیکی وجود دارند. البته با تنوع تعدد و رنگین کلتور ،فرهنگی در جوامع اند که در آنها کثرت زبانیتوان حفظ نمود.همه افتخارات را با زبان های مادری م ،در زبان و کلتورارزشهای معنوی

بنگالی زبانهای قامتازمبارزات و است بود یاد ،فبروری بحیث روز بین المللی زبان مادری 21از لحاظ تاریخی م. در جریان تظاهرات تعداد زیاد 1952در سال است که ق پاکستان شرقی و بنگالدیش کنونی)بپاکستان ( بخش ساباید زبان بنگالی بحیث ششمین زبان بزرگ در جهان که محصلان دانشگاهی کشته شدند. خواست مظاهره چیان این بود برسمیت شناخته شود.

زبان گفتاری، تبادل احساس و پیام بین مردمان گروه های اتنیکی دربیان تنوع زبانهاست که مفهوم یا اتنولیکتاجتماعی صورت رابطه و و گفتار های عامیانهمانند ضرب المثل انسان با انسان با اشارات معین و کلمات و جملات میگیرد.

زبان مادری جنبه های سنتی جامعه یعنی شیوه رفتار ، عادات و باورهای سنتی یک گروه اتنیکی را در قالب کلمات یا مفاهیم عامیانه بیان مینماید که در واقعیت داشته های تاریخی و میراث فرهنگی اند که از نسل ها بیکدیگر انتقال نموده اند.

و یا بحیث یک وسیله سیاسی موضوع زبان مادری را نباید تنها بحیث یک مسآله ذوقی و یا با کلمات زیبا متبارز ساختو ، حق اساسی بشریارزش تاریخی، حق طبعی، حق اجتماعی داشتن بحیث یک حق بلکه آنرا از آن بهره گیری نمود،اهمیت موضوع را در باید . همچنانو مسئولانه بدان برخورد نمودگرفت ، تحلیل و نتیجه گیری بحث ه حق سیاسی بن این است که:آو قرار داد مورد توجه نیز روی دیگر مسآله

مواجه نگردد. انان مادری اشیک طفل حق دارد تا به هیچ محدودیت آموزش و میدان مکالمه با همان زب –

بوده گروه اتنیکی معه واهمان ج که متعلق به با فرد و جامعه است احساسات درونیو تبادل تبارززبان مادری وسیله -.درابطه و احساس مینمای، مفاهیم ، معانی ، خود با همزبانان خود تبادل

.است فرد وسیله رشد ذکاوت، استعداد و انکشاف مغزی ترین ترین و موثراکار مقدمترین ، زبان مادری –

که فرد در آن به انکشاف جسمی و زبان مادری وسیله شناخت کلتور، فرهنگ و سائر بخش های روان اجتماعی است -روانی خویش نایل گردیده است.

زبان مادری بحیث بخشی از روان اجتماعی تعین کننده بخشی از کرکتر اجتماعی فرد میباشد. –

یک گروه اتنیکی است.تاریخی زبان مادری وسیله حفظ و تداوم رسوم، عنعنات و افتخارات –

هویت و ارزش انهمزاویه بلاخره زبان مادری بخشی از هویت و اتکای روانی فرد در اجتماعی است که از -د.و در آن مناسبات خود را روانن مصئون احساس مینمای اجتماعی اش داخل ارتباط اجتماعی میشود

و مفاهیم اند که انسان از طفولیت و قبل از آموزش پس زبان مادری عبارت از وسیله شناخت و درک اولین پدیده ها و تبارز احساسات در رابطه اجتماعی ، تصورات اش را شکل میدهدمکتبی آنها را فرا میگیرد ، بدان فکر میکندمینماید.

و احساس درونی نتیجه گیری کند،را در ذهنش درک کرده ذلهب انسان وقتی از عمق قلب میخنند که یک شوخی و یااحساس طرف مقابل و یا یک حادثه را در ذهنش و به همان ، وقتی متآثر میشود که حرف و یااش را بدان پیوند دهددر قالب زبان و احساسات بیان مینماید. ، فراگرفته است که زبان مادری

هی، یک ضرب المثل و یا یک کنایه طرف مقابل را وقتی دقیق درک نموده درک و هدف یک فکا ن، یک مثال روشعکس العمل نشان میدهید که آنها را به همان زبان و احساس اولین تان در ذهن تان ترجمه مینمائید.

اجتماعی در یک اصل مهم در آن است که هر فردی خود را در جمع همزبانان با کلتور ، عادات و سایر پدیده های روان در روان و احساسات اجتماع حل شده تلقی نموده را بیشترین مصئونیت روانی توآم با ارزش هویتی در میابد و خوداز لذت روانی بهره مند میشوند. زبان و روان دانسانهای همونیک بخشی از آرامی روحی را بدست میآورد و با همه را بیشتر درک کنند. روی همین دلیل اکثرن بیگانه ها یننند، اکگانه زنده گی میمن خودم و ممکن همه آنانکه در جوامع بیمیمانند. باقی ه با آنها بیگانهعو جام ه، بیگانه باقی میمانند. به بیان دیگر آنها با جامع، و زبان بیگانهدر کشور بیگانه

داشته باشید که جوشیدن روانی و زبانی دو شما این مثال را مرتبط به اقوام کشور خود هم با وضاحت دیده و درک میعادات و سنت های و گفتار های عامیانه مسلط متفاوت خیلی ها وت با زبان واهموطن از شمال و جنوب و یا دو قوم متفزمانگیر میباشد.

در بسیا ری از اسناد حقوقی بین المللی حق آموزش به زبان مادری برای اقلیت های اتنیکی ، مانند ماده 3 و 27 اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلامیه جهانی حقوق زبانی، بندهای ۳و ۲۷ ۴, ماده 30 کنوانسیون 1998 حمایت حقوق طفل، ماده۲۷ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و… مورد تاکید قرار گرفته است.

ولی سوال در این است که موضوع حرمت و تمکین بر حق داشتن و آموزش به زبانهای مادری در افغانستان چگونه است. در قانون اساسی افغانستان ، مواد 4′ و 16 موضوع اقوام یا گروه های اتنیکی کشور را با زبان های مروج کشور بیان نموده است و مکلفیت های دولت در قبال آنها نسبی توضیح شده است ولی زبانهای محلی که اطفال در آن دوره قبل از مدرسه و دوره تحصیلات اپتدائی را بحیث یک حق سپری نمایند، بحیث زبانهای سوم برسمیت شناخته است. در ماده 43 این قانون تنها امکانات تعلیم و تربیه به زبانهای مادری را تذکر داده است ولی بحیث یک حق داشتن امکانات تعلیم و تربیه اپتدائی بزبان مادری را مکلفیت دولت ندانسته همچنان مکلفیت دولت در حفظ و تداوم زبانهای مادری روشن نشده است. کاربرد زبان مادری بحیث زبان سوم در قانون اساسی کاربرد دقیق به نظر نمیرسد. بلکه با حفظ جایگاه معنوی و ارزش تاریخی و فرهنگی یک زبان مادری / محلی از زبانهای رسمی میتوان حرف بعمل آورد.

مبرهن است که در کشور کثیر القومی وباموجودیت بشتر از 15 قوم با زبانهای مختلف ، موجودیت زبان های محلی و مادری این مردمان بخشی از تاریخ ، کلتور و فرهنگ پر غنا و افتخار آمیز ملی ما را تشکیل میدهند . ارجگذاری، حرمت و پذیرش حق خفظ، تداوم و انکشاف زبان های مادری خود بیان داشتن احساس ملی و اندیشه فراقومی و فرا

زبانی، ملت مشترک، کلتور مشترک و وجوه ملی مشترک ما میباشند. پذیرش ارزش های متذکره تنها در فکر و اندیشه ملی، داشتن غرور و افتخار ملی تبلور کرده میتواند.

این همان افتخار و غرور است که با هرگونه تمایل و تبارزتفوق و تبعیض در برابر زبانهای دیگر در تقابل و تضاد قرار دارد و در نهایت اصل و معیار انتخاب تمکین و احترام، وسعت نگری و روشنگری در برایر تاریک اندیشی، جهل و بی فرهنگی میباشد.

روز ببن المللی زبان مادری پر ارج و خجسته باد.