بحران انرژی و تورم افسارگسیخته، سهم غرب از تحریمهای روسیه
آمار سازمان بینالمللی انرژی نشان میدهد باوجود تکاپوی غرب برای تحریم روسیه و کاهش درآمدهای آن، مسکو تاکنون برنده میدان بوده و سهم آمریکا و اروپا تورم فزاینده شده است.
به گزارش روز سهشنبه خبرگزاری “سیانان”، اروپا و آمریکا واردات نفت روسیه را با این هدف ممنوع کردند تا منبع درآمد مهم کرملین را قطع کنند، اما این طرح تاکنون کارساز نبوده است و مشکلات زیادی برای غرب ایجاد کرده است.
روسیه امروز به اندازه پیش از آغاز جنگ در اوکراین در ۲۴ فوریه از صادرات انرژی درآمد کسب می کند و این در حالی است که تورم در سایر کشورهای جهان رو به رشد است و فشار سیاسی بر رهبرانی مانند «جو بایدن» رئیسجمهوری آمریکا، «بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس و «امانوئل مکرون» رئیسجمهوری فرانسه بیشتر کردهاست.
این شبکه خبری آمریکایی در گزارش خود آورده است: در حالی که رهبران گروه هفت کشور صنعتی گردهم آمدند تا راهحلی برای بحرانهای کنونی پیدا کنند، به نظر میرسد گزینههای چندانی برای مهار افزایش قیمت نفت پیشرو ندارند. در این میان غرب با ارائه برخی گزینه ها از جمله تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه، خرید متمرکز توسط اتحادیه اروپا، ممنوعیت بیمه کشتیها و تحریم کشورهایی که به خرید از مسکو ادامه می دهند، در تلاش است اوضاع را در کنترل گیرد. اما همه این موارد پیامدهای منفی در پی دارند و برخی حتی باعث افزایش بیشتر قیمت انرژی میشوند و حمایت عمومی را از عزم غرب برای مجازات ولادیمیر پوتین به خطر میاندازند.
«رابرت جانستون» پژوهشگر ارشد تحقیقاتی در “مرکز کلمبیا برای سیاست انرژی جهانی” گفت: ابزارهایی برای اتخاذ مواضع سخت در برابر روسیه وجود دارد، اما این امر هزینههایی دارد که به طور مستقیم مصرفکنندگان آمریکایی و اروپایی را هدف قرار میدهد.
وی افزود: از سوی دیگر، تحریم کشورهایی که به خرید حجم زیادی از نفت خام روسیه ادامه میدهند، از جمله چین و هند، ویرانیهای شدیدی در بازارهای جهانی به بار می آورد و گزینه دیگر یعنی تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه که از سوی «جنت یلن» وزیر خزانهداری آمریکا مطرح شده مکانیسم پیچیدهای دارد که ممکن است راه حل مورد نظر غرب نباشد. تعیین سقف برای نفت خام روسیه بدان معناست که به طور کامل از بازار قطع نمیشود، اما مسکو مجبور خواهد شد نفت را به قیمت ارزانی بفروشد که سودی برایش نداشته باشد.
اما مشخص نیست که غرب چگونه میتواند چنین سیاستی را اجرا کند، یا چگونه کشورهایی مانند چین و هند را وادار به امضای قرارداد میکند.
سیانان می افزاید: تاکنون آمریکا، انگلیس و کانادا واردات نفت روسیه را ممنوع کردهاند و اروپا هم در پی کاهش اتکا به نفت روسیه است که با توجه به وابستگی دیرینه آن به منابع انرژی روسیه، گامی بزرگ بشمار میرود. اروپا اعلام کرده است تا پایان سالجاری ۹۰ درصد واردات نفت روسیه را قطع خواهد کرد.
بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی، صادرات نفت روسیه به اروپا در ماه مه به ۳.۳ میلیون بشکه در روز کاهش یافتهاست که ۱۷۰ هزار بشکه در روز نسبت به ماه قبل کاهش نشان میدهد اما افزایش نفت صادراتی روسیه به آسیا این کمبود را جبران کرده است. چین با تخفیف زیاد برای نخستین بار شاهد افزایش واردات نفت از روسیه به میزان ۲ میلیون بشکه در روز است. واردات هند نیز افزایش یافته و در ماه مه به ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسیدهاست.
روسیه هر بشکه نفت خام خود را حدود ۳۵ دلار ارزان تر از معیار جهانی نفت برنت میفروشد که براساس آخرین برآوردها بشکهای ۱۱۳ دلار معامله شد و از آنجایی که قیمتها در سال جاری به دلیل پس لرزههای ناشی از همهگیری کرونا و جنگ به شدت افزایش یافته، روسیه همچنان از شرایط جاری منتفع میشود.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی، درآمد صادرات نفت روسیه در ماه مه ۱.۷ میلیارد دلار افزایش یافت و به حدود ۲۰ میلیارد دلار رسید. این رقم بسیار بالاتر از میانگین سال ۲۰۲۱ است که نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار بود.
این شبکه خبری با طرح این سوال که چه ابزارهای دیگری برای مقابله با مسکو باقی ماندهاست؟، نوشت: غرب برای سختتر کردن واردات نفت روسیه به چین، هند و دیگر کشورها قصد دارد بیمه کشتیهای حامل نفت روسیه را ممنوع کند. ناظران معتقد هستند اگر انگلیس موافقت کند با توجه به تسلط بازار بیمه “لویدز لندن” (شرکت خدمات مالی بریتانیایی)، ضربهای به سیستم جهانی حمل و نقل سوخت وارد خواهد شد و بنابراین باید منتظر افزایش دوباره قیمتها باشیم.
اما «مای راسنر» یکی از فعالان سازمان مردم نهاد “گلوبال ویتنس” (نهادی که بر ارتباط میان بهره برداری بی رویه از منابعطبیعی با فقر، فساد و حقوق بشر تمرکز دارد) گفت که کشورهای غربی باید برای خروج سریع نفت روسیه از بازار وارد عمل شوند، زیرا هر تاخیری به فعالان بازار زمان لازم را میدهد تا راههای خلاقانه ای برای دور زدن تحریمها پیدا کنند.
گزارشها حاکیاست که آمریکا همراه با متحدان اروپایی در پی وضع تحریمهای ثانویه علیه روسیه هستند، مشابه آنچه که با ایران و ونزوئلا انجام شد اما ناظران چنین اقدامی را سبب آشفتگی بیشتر و رشد فزاینده قیمتها میدانند.
جانستون در این خصوص معتقد است، دیدن جهانی که در آن آمریکا چنین تحریمهایی را همزمان علیه ایران، ونزوئلا و روسیه اعمال کند، سخت است. نفت بالاخره باید از جایی بیاید.
لذا به نظر می رسد با توجه به ادامه روند کنونی وقوع یک رکود جهانی دور از انتظار نیست؛ شرایطی که به دلیل بالا بودن قیمت سوخت به وجود میآید و در نتیجه تقاضا برای انرژی کم شده و قیمتها ممکن است خود به خود شروع به کاهش کند. چنین شرایطی به قیمت از دست رفتن مشاغل و بروز آسیبهای اقتصادی، به ویژه برای خانوادههای کم درآمد تمام میشود.
