اوضاع امنیتی وسیاسی افغانستان در چهارسال حکومت وحدت ملی
مصطفی شیرزاد
اوضاع امنیتی وسیاسی افغانستان سالها است که دچار چالش های بیشتر شده، واین مسله نگرانی های را برای مردم وصاحبنظران کشور ایجاد کرده است. از یک طرف افزایش ناامنی ونفوذ گروه طالبان وداعش در نقاط مختلف افغانستان، واز سوی دیگر اختلاف نظر، وایجاد فضای بی اعتمادی در میان مسوولان حکومتی، اوضاع افغانستان را خیلی هم سنگین تر ساخته است. حکومت وحدت ملی در زمان تشکیل اش برنامه اصلی خود را بر مبنای ایجاد صلح در کشور گذاشت. اما متاسفانه سخت ترین روز ها را مردم عزیزمان در این دوره حکومت هم سپری میکند. افزایش ناامنیتی، بمب گزاری های فروان، حملات شدید انتحاری، فقر، بیکاری وفساد گسترده مسائلی است که مردم افغانستان را در یک تنگای سختی قرار داده است. وضعیت امنیتی در دوره حکومت 13 ساله حامد کرزی هم چندان خوب نبود، اما از این هم نباید چشم پوشی کرد که در دور اول حکومت حامد کرزی، وضعیت امنیتی در ولایت های شمال، شمالشرقی وغربی افغانستان خیلی ها خوب، اما در دور دوم حکومت وی، وضعیت امنیتی وسیاسی افغانستان با گذشت هر روز بیشتر شده میرفت، با تشکیل حکومت وحدت ملی وضعیت امینیتی در کشور افزایش یافت. حکومت وحدت ملی در نخستین روز های حکومتی اش اولویت های کاری خویش را جنگ با شورشیان مسلح وتامین امنیت در افغانستان عنوان کرده بود. با این همه نتنها در کشور صلح تامین نشد بلکه شورشیان مسلح هم فعالیت های تروریستی شان در کشور افزایش داده اند. در نزدیکی های یکساله گی حکومت وحدت ملی، صدها شورشی های وابسته به گروه طالبان از سه جهت به شهر ولایت قندوز در شمال افغانستان هجوم برده، کنترول این شهر استراتیژک در شمال کشور را به دست گرفتند. همچنان چندین ولسوالی های بدخشان، بغلان، قندوز، تخار، فاریاب جوزجان، سرپل زیر اداره گروه طالبان قرار گرفته، نیروهای امنیتی توانستند کنترول بعضی از ولسوالی ها را دوباره در کنترول خود بیاورند. وهنوز هم ولسوالی یمگان ووروج ولایت بدخشان زیر تسلط گروه طالبان قرار دارد. وهمچنان گروه طالبان در ولایت های جنوبی، جنوب شرقی، وجنوب غربی هم کنترول چندین ولسوالی ها را گرفته وکنترول بعضی از ولسوالی ها هنوز هم زیر اداره شان است. وبا این تریب گروه های تروریستی به شمول طالب در تمام نقاط افغانستان فعالیت های تروریستی را شدت بخشیده، هنوز هم قربانی های زیادی از نظامیان وغیر نظامیان افغان میگرند. درست سه ماه پس از روی کار آمدن حکومت وحدت ملی در افغانستان، نظامیان خارجی در این کشور ماموریت رزمی شان را پایان داده، وتمام مسولیت های رزمی شان را به دوش نیروهای امنیتی افغان سپردند. واین نیروها توانستند از مدت سه سال را بدون پشتیبانی قوایی بین الملی در افغانستان در تمام نقاط کشور رهبری جنگ را در کشور رهبری کنند. سال 1394 هم برای نیروهای امنیتی افغانستان سال خیلی پر چالش بود. حضور داعش در شرق کشور، به ویژه در ننگرهار قوی تر شده، جبهه جنگ از جنوب به شمال وشمالشرق کشور گسترش یافت. در این سال گروه طالبان بعداز 15 سال، اداره یک ولایت را هم در کنترول خود گرفتند. وهمچنان شورشیان مسلح با وجود حملات تهاجمی شان، حملات انفجاری وانتحاری را در کشور افزایش داد. دراواخر سال 1395 سازمان ملل در باره وضعیت افغانستان گزارشی را منتشر نموده گفته بود که، وضعیت امنیتی در افغانستان افزایش یافته ونبرد میان نیروهای امنیتی وگروه طالبان در این سال به اوج خود رسیده است. ودر سال 1396 همچنان این نبردها ادامه داشته،. واین سال خونین ترین سال برای نظامیان وغیر نظامیان افغان در کشور بود. در سال 1396 بی پشینه ترین رویداد های مرگبار در کابل وولایت های دیگر کشور رخ داده است. ودر جریان این سال دونالدو ترامپ رئیس جمهور امریکا استراتیژی جنگی اش را در قبال افغانستان اعلام کرد. ودر این سال امریکا بزرگترین بمب غیر هسته ای اش را برای نخستین بار در افغانستان استفاده کرد. ودر جریان همان سال تروریستان داعش بیشترین افراد ملکی و نماز گزاران را در عبادت گاه ها هدف قرار دادند. ودر ماه های نخستین 1396 بزرگترین وپرتلفات ترین حمله در قلب کابل رخ داد، برعلاوه خساره جانی، خساره های هنگفتی مالی را نیز به مردمان پایتخت نشین وارد کرد، حمله بر وزارت داخله، حمله بر مسجد اما زمان در خیرخانه، پس از دوماه از این حمله، حمله مشابه دیگر بر مسجد امام زمان در دشت برچی صورت گرفت، حمله مهاجمان بر هوتل کانتینتال، حمله شورشیان با لباس نظامی بالای قول اردو 209 شاهین در ولایت بلخ، همچنان دو حمله مشابه در ولسوالی اندر ولایت غزنی و ولسوالی میوند ولایت قندهار رخ داده، که جان صدها هموظن عزیزمان را گرفت. ودر اواخر سال گذشته حکومت وحدت ملی در دومین نشست پروسه کابل برای نخستین بار طرح صلح اش را به کشورهای منطقه وطالبان ارائه کرد. اما جنگ در سال 1397 هنوز هم ادامه پیداکرد. گروه طالبان به ندای طرح صلح حکومت افغانستان پاسخ ارائه نکرده دامنه فعالیت های هراس افگنانه ای شان را بیشتراز پیش گسترش داد. واین نمایانگر این است که گروه طالبان به گفتگوهای صلح دولت تمایل نشان نداده است. اما مقامات امنیتی همواره گفته اند که با بیشتر شدن حملات هوایی امریکا بالای شورشیان، سال دوهزار هژده برای افغانستان سرنوشت ساز خواهد بود. اما در این سال هم شورشیان آرام نه نشسته هحملات گروهی وتهاجمی شان را بالای پوسته های نظامیان افغان افزایش داده وهنوز تعداد کثیری از نیروهای امنیتی را به کام مرگ میفرستند. وهمزمان نزدیک به دو ماه پیش شهر غزنی به دست گروه طالبان سقوط کرده، افراد وابسته به این گروه تاسیسات عامه در شهر غزنی را به آتش کشیدند. ورئیس جمهور غنی بعداز سقوط غنی وبخاطر بررسی وضعیت امنیتی این ولایت دوبار به ولایت غزنی سفر کرده، به ارگانهای زیربط فرمان داد تا تمام اداره های غزنی به درجه یک تبدیل شود. محمد حنیف اتمر مشاور پشین شورای امنیت ملی هم وضعیت امنیتی سال 2017 را بدتر از سال 2009 و2010 گفته بود. آقای اتمر شکل گیری داعش وتحرکات طالبان پاکستان، ونهضت اسلامی اوزبیکستان را یک پدیده نو دانسته، خاطر نشان ساخته بود که اینها همه یکی بوده اما بالای شان نامگذاری جدیدی صورت گرفته است، محمد حنیف اتمر سال گذشته در بیست میزان گفته بود که افغانستان تنها با تروریستان داخلی روبرو نبوده، بلکه با تروریست های منطقه ای هم جنگ میکند. واز هر چهار تروریست که در کشور جنگ میکند یکی از آنها خارجی میباشد. آقای اتمر همچنان گفته بود که تروریستی های خارجی در افغانستان، با القاعده ویاهم با گروه موسوم به دولت اسلامی یا( داعش) ارتباط دارند ویا به شبکه های تروریستی منطقه مانند، جنبش اسلامی اوزبیکستان، جنبش اسلامی ترکستان شرقی، وگروه های تروریستی پاکستان مثل لشکر طیبه، جیش محمد وتحریک طالبان مرتبط هستند. اتمر همچنان در اوایل حکومت وحدت ملی خروج نیروهای خارجی از افغانستان وانتقال مسئولیت تامین امنیت به نیروهای افغان وهمچنین کاهش سرسام آور نیروهای هوایی در افغانستان، را زمینه برای ورود تروریست ها از کشورهای منطقه به کشور دانست. وحالا باید گفت که با کنار رفتن حنیف اتمر وضعیت امنیتی در کشور خوب خواهد شد. به باور بسیاری ها با کنار رفتن آقای اتمر از مشاوریت شورای امنیت ملی، شوک غیر منتظره امنیتی وسیاسی را به افغانستان وارد کرده است. آقای اتمر در طول چهارسال حکومت وحدت ملی به عنوان مشاور شورای امنیت ملی هم در تحولات داخلی وهم در تحولات خارجی افغانستان نقش تاثیرگزاری داشت، بعداز کنار رفتن آقای اتمر از حکومت نتنها وضعیت در افغانستان بهتر نشده بلکه با گذشت هر روز اوضاع سیاسی وامنیتی افغانستان روبه افزایش است. چون آقای اتمر در دوره ای مشاوریت اش توانسته بود، بخاطر تامین صلح در کشور اجماع منطقوی را بوجود بیاورد، او همچنان توانسته است که بخاطر سرکوب تروریست حمایت های کشورهای منطقه را بدست بیاورد. اما تروریستان با حمایت گسترده یکتعداد کشورهای مشخص هیچ گاه به گفتگوهای صلح حاضر نشده وحملات هراس افگنانه ای شان را شدت بخشیدند. وبعداز کنار رفتن آقای اتمر، زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان تعین شده، در سفر که خلیلزاد به کابل داشت بعداز دیدار با رهبران حکومت وحدت ملی، روی گفتگوهای صلح با طالبان به توافق رسیدند، این گروه با بسیار سختی ها با دولت افغانستان وحامیان غربی اش میجنگد وهمیشه پشنهاد های پی در پی صلح وآتش بس حکومت افغانستان را رد کرده است. به نظر نمیرسد این دور هم به گفتگوهی مستقیم صلح با دولت افغانستان حاضر شود.
