اسرائیل در خاورمیانه در هفت جبهه
والری بورت (VALERY BURT)
ا. م. شیری
دشمنان دولت یهود بیشتر، شانس پیروزی آن کمتر و کمتر می‌شود.
هنگامی که در ۷ اکتبر سال گذشته، ارتش اسرائیل در پاسخ به حملۀ جنبش تندرو اسلامی حماس وارد نوار غزه شد و به تخریب همه چیز در آنجا دست زد، تنها یک دشمن داشت. از آن زمان، تعداد دشمنان دولت یهود در حد قابل توجهی افزایش یافته است. به گفتۀ یوآو گالانت، وزیر دفاع، اسرائیل در هفت جبهه عمل میکند. اما این امکان وجود دارد که لیست دشمنان او باز هم افزایش یابد.
ارتش اسرائیل با شدت تمام در غزه می‌جنگد و تلاش میکند نیروی انسانی و ساختار نظامی حماس را از بین ببرد. سازمان شیعی حزب‌الله لبنان در حال انجام حملات موشکی از سمت شمال به اسرائیل است که پاسخ‌هایی به دنبال دارد. یهودیه و سامره در کرانۀ باختری بشدت ناآرام هستند و خطر خارج شدن اوضاع از کنترل وجود دارد.
اسرائیل سوریه را از بلندی‌های جولان که از کنترل ارتش بشار اسد خارج است، گلوله باران میکند و طی این حملات، شبه‌نظامیان طرفدار ایران را که از حزب‌الله حمایت می‌کنند، هدف قرار می‌دهد. رویارویی اسرائیل با خود ایران تاکنون فقط به اظهارات تهدیدآمیز از هر دو طرف محدود مانده است. پس از کشته شدن سید رضی موسوی، مشاور عالی‌رتبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حومۀ دمشق، صدای دیگری از تهران به گوش رسید. به گفتۀ طرف ایرانی، این ضربه توسط اسرائیل وارد شده و پاسخ آن داده خواهد شد.
روزنامۀ اینترنتی تایمز اسرائیل مدعی شد که ژنرال موسوی، هماهنگ‌کنندۀ همکاری‌های نظامی ایران و سوریه و مسئول تأمین تسلیحات برای حزب‌الله بوده است. ظاهراً او شخص مهمی بوده است. زیرا، گزارش‌های مربوط به کشته شدن او، باعث قطع برنامه‌های عادی تلویزیون دولتی تهران گردید.
حوثی‌های جنبش انصارالله یمن از جمله دشمنان جدی اسرائیل هستند که به خاک این کشور یهودی حمله می‌کنند. اکنون آنها در منطقۀ دریای سرخ کشتی‌ها را هدف آتش خود قرار می‌دهند. بسیاری از شرکت‌ها به بهانۀ فعالیت‌های دزدی دریایی، به تغییر مسیر مجبور شده‌اند. با این حال، حوثی‌ها دولت یهود را قطعا آرام نخواهند گذاشت.
جنبش شیعی «مقاومت اسلامی عراق» چند روز پیش خبر داد که به «اهداف حیاتی اسرائیل» در دریای مدیترانه حمله کرده است. پیش از این نیز مسئولیت حملات به پایگاه‌های نظامی آمریکا در سوریه و عراق را به عهده گرفته بود.
این جنبش می‌گوید به حمایت از مردم فلسطین در نوار غزه و پاسخ به «جنایت‌های اسرائیل» ادامه خواهد داد. از امکانات این جنبش اطلاعی در دست نیست، اما ممکن است بیانیۀ آنها اعلامیه‌ای بیش نباشد.
با این حال، غزه همچنان منبع اصلی نگرانی تل‌آویو است. به گفتۀ فرماندهی ارتش اسرائیل، روحیۀ نظامیان بالا است، به عملیات موفقیت‌آمیز دست می‌زنند، به ویژه، اکثر تونل‌های حماس منهدم شده، صدها شبه‌نظامی به اسارت در آمده و برخی رهبران جنبش کشته شده است.
با این وضع، اهداف اصلی عملیات اسرائیل محقق نشده است. طرف مقابل بشدت مقاومت میکند و گروگان‌ها را همچنان در دست دارد. علاوه بر این، اسراییل متحمل خسارات جدی شده است. البته، نه حیاتی، بلکه آسیب‌هایی که جامعه به خسارات وارده شدیداً واکنش نشان می‌دهد.
به گزارش خبرنگار شبکۀ تلویزیونی «Nil Dvori»، ارتش اسرائیل برای تغییر استراتژی خود در نوار غزه آماده می‌شود و به جای عملیات فعال، به نبردهای کندی دست می‌زند. این روش، ظاهراً با خواسته‌های آمریکا مبنی بر کاهش بمباران‌های هوایی سنگین و عملیات زمینی در مناطق شهری مطابقت دارد.
ارتش قصد دارد منطقۀ حائل را گسترش دهد تا از نزدیک شدن رزمندگان غزه به دیوار مرزی به نام دیوار آهنی جلوگیری کند. حملات هدفمند اسرائیل از آنجا انجام خواهد شد. اما حضور نیروها در این بخش بسیار کمتر از تعداد کنونی خواهد بود.
تغییر استراتژی بمنظور خسته کردن حماس انجام می‌گیرد. اما، رسیدن به پیروزی نهایی به زمان بسیار زیادی نیاز دارد. این مدعا را هرزی هالوی، رئیس ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل تأئید کرد. او گفت: «این جنگ اهداف ضروری و دشواری دارد. این در قلمروهای پیچیده، در میان ساختمان‌های متراکم، که در آن تروریست‌ها لباس غیرنظامیان به تن می‌کنند، انجام می‌شود. به همین دلیل است که جنگ ماه‌های زیادی ادامه خواهد داشت و ما به روش‌های مختلف عمل خواهیم کرد».
یولی ادلشتاین، رئیس کمیتۀ امور خارجه و دفاع، طی سخنرانی اخیر خود در نشست کنست، گفتۀ او را تکرار نمود. وی خاطرنشان کرد که «اسرائیل در حال حرکت از مرحلۀ دوم به مرحلۀ سوم عملیات نظامی در غزه است و مردم باید برای یک جنگ طولانی آماده شوند».
آیا اسرائیل از این جنگ جان سالم به در خواهد برد؟ از نظر اخلاقی، شاید. زیرا، مردم از مقامات می‌خواهند که تروریست‌ها را از میان بردارند. اگرچه بسیاری از شهروندان هم اکنون برای حفظ جان نظامیان و بازگرداندن گروگان‌ها آماده موافقت با توافق صلح با حماس هستند. اما این سؤال بشدت عذاب‌آور است: آیا آنها زنده هستند؟..
اسرائیل هرگز در تاریخ موجودیت خود چنین جنگ طاقت‌فرسا و سخت به راه نیانداخته است. و هرگز با چنین دشمنان قدرتمند، پیچیده و جدی روبرو نشده است. دولت کوچک به چنان پول زیادی نیاز نداشته است. در ماه اکتبر، «Calcalist»، با استناد به داده‌های وزارت دارایی اسرائیل، گزارش داد که عملیات شمشیرهای آهنین بیش از ۵۰ میلیارد دلار برای دولت هزینه خواهد داشت. اما محاسبه بر این اساس انجام گرفته که جنگ بیش از یک ماه طول نکشد و تنها به غزه محدود شود.
در عین حال، درگیری‌ها برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته و از نوار غزه فراتر رفته است. بلومبرگ با استناد به پیش‌بینی وزارت دارایی گزارش می‌دهد، که اسرائیل مجبور است هزینه‌های دفاعی خود را در سال آینده حداقل ۳۰ میلیارد شیکل یا ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار افزایش دهد.
اما در اینجا هم لازم به ذکر است که محاسبات بر اساس این انتظار انجام شده که جنگ با حماس در سه ماهۀ اول سال ۲۰۲۴ به پایان برسد. حتی اگر این اتفاق بیفتد، ۱۰ میلیارد شیکل دیگر (۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار) برای تخلیۀ حدود ۱۲۰ هزار نفر از مناطق خطرناک مرزی اسرائیل، بازسازی شهرک‌های ویران شده در اثر حملات رزمندگان فلسطین و افزایش بودجۀ نیروهای انتظامی لازم است.
با این حال، حتی چنین هزینه‌های هنگفتی ممکن است کافی نباشد و همچنان کمک آمریکا لازم باشد. اما معلوم نیست واشینگتن چقدر پول خواهد داد. زیرا، اوکراین مانند یک بار سنگین بر گردنش آویزان است. از این رو، زلنسکی و همکارانش وقایع خاورمیانه را دقیقاً زیر نظر گرفته‌اند و از مصداق این ضرب المثل معروف: «طمع را نباید که چندان کنی که صاحب کرم را پیشمان کنی»، می‌ترسند.
حتی اگر اسرائیل در نهایت به شکست حماس موفق شود، این شکست آن را از حل دشوارترین مشکلاتش نجات نخواهد داد. اما در اینجا به چند سؤال مهم باید پاسخ داده شود: عاقبت غزه چه خواهد شد، چه کسی آن را اداره خواهد کرد؟ و چگونه می‌توان در این بخش به صلح و ثبات دست یافت؟
گسست از غزه خطرناک است؛ ممکن است گروه‌های دیگر نزدیک به حماس جای آن را پر کنند. حزب‌الله نفوذ خود را در غزه افزایش خواهد داد و سایر تندروها از ایران، سوریه، عراق و … به آنجا سرازیر خواهند شد. و پس از مدتی، ممکن است اسرائیل دوباره در معرض تهدید تروریستی قرار گیرد.
در حاشیه، ایدۀ انتقال کنترل این بخش به کشورهای عربی مخالف اسلام‌گرایان تندرو مورد بحث قرار گرفته است. مصر، بحرین، اردن، امارات متحدۀ عربی و عربستان سعودی به عنوان گزینه‌های مناسب مطرح شدند. با این حال، بعید است که آنها چنین بار سنگینی را بر عهده بگیرند.
اشغال غزه توسط اسرائیل نیز بهترین راه حل مشکل نیست. بعید است که ساکنان آن، که قبلاً و حتی اکنون با یهودیان دشمنی داشتند و دارند، آنها را با آرامش تحمل کنند. این بدان معنا است که خطر یک شورش جدید وجود دارد.
با این وجود، اسرائیل تا حل مشکلات پس از جنگ فاصلۀ زیادی دارد و دشمنانش به طور روزافزونی آن را آزار می‌دهند. انتقاد از رهبری دولت یهود در جهان همچنان در حال افزایش است. زیرا، تعداد کشته‌ها در غزه دائماً افزایش می‌یابد. اسرائیل هرگز چنین فشار اخلاقی را تجربه نکرده است. این کشور به شدت از جنگ خسته شده است…
برگرفته از: بنیاد فرهنگ راهبردی
۱۸ دی- جدی ۱۴۰۲
