آیا حواس‌پرتی غرب برایش گران تمام می‌شود؟
جنگ غزه و نظم جدید جهانی با چین، روسیه و کره شمالی/ احتمال حمله چین به تایوان/ ناتو دیگر مانند سابق قوی نیست
کارشناسان هشدار دادند که ممکن است روسیه، چین و کره‌ی شمالی از بحران غزه برای دگرگون ساختن جزر و مد قدرت جهانی استفاده کنند. با توجه به اینکه درگیری‌های گوناگونی در حال شعله‌ور شدن است؛ اتحادهای جدیدی بین کشورهای متحد در حال شکل‌گیری است. کارشناسان می‌گویند که فرصت مناسبی پیش پای دولت‌های چین، روسیه و کره شمالی برای ایجاد نظم نوین جهانی قرار گرفته است. با کشته شدن ۱۴۰۰ اسرائیلی و وحشت ناشی از حمله‌ی بی‌سابقه‌ی حماس در ۸ اکتبر، اسرائیلی‌ها برای گرفتن انتقام از مردم غزه مصمم شدند. با سپری شدن نوزدهمین روز جنگ و با کشته شدن بیش از ۴۰۰۰ فلسطینی ؛ اسرائیل برای یک تهاجم همه‌جانبه‌ی زمینی به غزه‌ی بمب‌باران شده آماده می‌شود.
حالا تمام دنیا با نفس‌های در سینه حبس شده منتظرند ببینید آیا درگیری‌اسرائیل-حماس می‌تواند تمام خاورمیانه را در جنگ فروبرد یا نه. کارشناسان اما می‌گویند که اتفاقاتی که دارد می‌افتد فراتر از یک درگیری در خاورمیانه است. این کارشناسان استدلال می‌کنند که فتیله‌ی بشکه‌ی باروت در خلال بحران‌های حال حاضر جهان روشن شده است. بحرانی‌هایی که چرخش جزر و مدت قدرت‌جهانی را به نفع روسیه،چین و دوستان منزوی آنها می‌گرداند.
کی یر گیلز، کارشناس مسائل روسیه از چتم هاوس می گوید:« تعدد بحران‌ها، امر عادی جدید است.» او به ولادیمیر پوتین، شی جین پینگ و کیم جونگ اون هشدار که آنها:« تماشا می‌کنند و یاد می‌گیرند که غرب چگونه به فاجعه‌ی درون خاورمیانه واکنش نشان می‌دهند.» او ادامه داد که اگر غرب نتواند به درگیری‌های متعددی که به طور همزمان پدیدار می‌شوند رسیدگی کند؛ تاثیر آن در تمام جهان دیده خواهد شد. گیلز استدلال میکند:« این یک چراغ سبز آشکار برای رژیم‌های خودکامه و دولت‌های منزوی است که موجب بیشتر شدنشان می‌شود.» او گفت:« آنها چیزی که می‌خواهند را به دست می‌آورند و از تبعاتش قصر در می‌روند.» جو بایدن و ریشی‌سوناک برای نشان دادن حمایت خود به اسرائیل رفتند چرا که نخست وزیر انگلیس قول داده که در« تاریک‌ترین ساعت» در کنار این کشور درگیر جنگ بایستد. در همان زمان، پوتین از دوست قدیمی و عزیز خود شی جینپینگ دیدار کرد. روسیه و چین از محکوم کردن حماس خودداری و از حملات هوایی اسرائیل انتقاد کردند و خواستار آزادی فلسطین شدند. این مواضع شکاف ژئوپلیتیکی بین قدرت‌های بزرگ جهانی را آشکار کرد. آشوک سواین، استاد تحقیقات صلح و درگیری در دانگشاه اوپسالا، به سان گفت:« اسرائیل چالش تازه‌ی نیست اما در مرکز توجه قرار گرفته است. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، احتمال دارد که سایر کشورهای خاورمیانه وارد درگیری شوند.» با این احتمال که آمریکا، بریتانیا و ناتو به طور فزاینده‌ای درگیر جنگ شوند؛ روشن می‌شود که چه کسی سود خواهد برد. پروفسور سواین گفت:« چین و روسیه منتظر گسترش درگیری هستند. خاورمیانه چندین سال است که کانون رقابت ابرقدرت‌های جدید بوده است و این جنگ فرصتی را برای هر دو مرکز قدرت فراهم میکند تا نقاط قوت خود را بسنجند.»
سپیده‌دم خطرناک
دریاسالار لردوست، رییس‌سابق نیروی دریایی سلطنتی و فرمانده جنگ فالکلند، گفت که پوتین از هرج مرج در خاورمیانه خرسند خواهد بود. او به سان گفت:« این ویژگی‌ها به پوتین می‌آیند. این برای او فوق‌العاده است. زیر چشم مردم را از اوکراین دور کرده است. او هر چقدر بتواند این روند را بیشتر تقویت کند؛ شادتر خواهد بود.» او استدلال کرد که بهای پرت شدن حواس غرب به اسرائیل را اوکراینی‌ها در خط مقدم خواهند پرداخت. یکی از مقامات حماس مدعی شد که پوتین از حمله‌ی آنها به اسرائیل خشنود است زیرا این حمله آمریکایی‌ها را از جنگ شدید اوکراین منحرف کرده است. او گفت:« یک جنگ فشار در جنگ دیگر را کاهش می‌دهد.» در صورت نیاز به شواهد، روسیه تلاش گستاخانه‌ای را برای تصرف شهر آودیئیفکا در شرق اوکراین بلافاصله پس از حمله‌ی حماس به اسرائیل آغاز کرد. خود کیف اعلام کرد که اکنون نگران است که در صورت طولانی شدن درگیری اسرائیل-حماس، عرضه‌ی تسلیحات و مهمات غرب این کشور به پایان برسد. کی یر گیلز گفت: در این زمان که نظم جهانی شکننده است؛ رسیدگی به چند چالش در یک زمان، راه بقای دولت‌های غربی خواهد بود.»
کارشناس مسائل روسیه افزود:« نگاه کنید که چگونه پرتو فانوس دریایی توجه غرب، ناگهانی از اوکراین به خاورمیانه تغییر جهت داد. در همین حال بحران‌های دیگر کم و بیش در سایه‌ی غفلت اتفاق می‌افتند. اما این تنها اوکراین نیست که آسیب می‌بیند. روسیه و دیگر قدرت‌های متخاصم با غرب، می‌توانند از این فرصت برای بررسی، آزمایش و حمله به روش‌های دیگر استفاده کنند. برای درک اینکه چه کسی در اهداف روسیه سهیم است، به دنبال این باشید که روسیه به کجا می‌رود تا سلاح بخرد تا کارزار ویرانگری خود در اوکراین را حفظ کند.»
غرش قرمز
با توجه به اینکه تمام حواس واشینگتن متوجه خاورمیانه است، چین که برای درگیری با تایوان آماده می‌شود؛ می‌تواند از این حواس‌پرتی غرب بهره‌مند شود. ناظران چین مدت‌ها نگران بودند که رییس‌جمهور چین منتظر لحظه‌ی مناسب است تا با عبور از دریای جنوبی چین، مردم جزیره‌ی کوچک تایوان را تسلیم اراده‌ی جمهوری خلق کند. برای سال‌ها، جهان با نگرانی شاهد تشدید مانورهای نظامی و تحریکات تهدید آمیز چین به سمت تایوان بوده است و آمریکا با افزایش تعهدات متحد دور دست خود به این بحران پاسخ داد. در پشت صحنه اما بازی خطرناک‌تری در جریان است. روز جمعه، پنتاگون اعلام کرد که چین در سال گذشته ذخایر هسته‌ای خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده است و اکنون ۵۰۰ کلاهک عملیاتی در اختیار دارد. امید می‌رود که این رقم تا سال ۲۰۳۰ دوبرابر شود. ست جونز، کارشناس مرکز مطالعات استراتزیک و بین‌المللی اخیرا گفت: « در مصاحبه‌های ما با اف،بی،آی، آنها گفتند… این تهاجمی‌ترین دوره‌ای است که تا به حال از فعالیت چین دیده‌اند.»
اگر چین تهدیدات خود مبنی بر تهاجم برق‌آسا به تنگه‌ی تایوان را عملی کند؛ ممکن است آمریکا و باقی جهان غرب مجبور به مداخله شوند. تاثیر چنین تهاجمی می‌تواند برای جهان فاجعه‌بار باشد. کی‌براون، استاد مطالعات چینی در کینگز کالج لندن به سان گفت:« اکنون یک لحظه‌ی خیانت‌آمیز است. ما نوع جدیدی از ژئوپلیتیک را مشاهده می‌کنیم. اگر درگیری اسرائیل و غزه طولانی مدت و همراه با جنگ اوکراین پیش بیاید حواس‌پرتی زیادی برای غرب ایجاد میکند.» او ادامه داد:« غرب ضعیف‌تر است. ناتو به اندازه‌ی گذشته قوی نیست و آنها دائما در تلاش هستند تا درگیرهای محلی تشدید نشوند و به درگیری‌های منطقه‌ای و جهانی تبدیل نشوند.» او در یک هشدار هولناک گفت:« من به شما هشدار می‌دهم، چین و تایوان، این همان بحرانی است که می‌تواند تمام سیستم جهانی را به لرزه بیاندازد. همه‌ی این درگیری‌های دیگر مانند یک مهمانی در بعد از ظهر روز یک شنبه به نظر می‌رسند.» او استدلال کرد که غرب باید بداند که درگیری بین تایوان و چین می‌تواند اقتصاد جهانی و معماری امنیتی موجود در آسیا و اقیانوسیه را تخریب کند.» پرفسور براون گفت:« تقریبا جنگ جهانی سوم خواهد بود.»
پرتگاه هسته‌ای
کارشناسان هشدار می‌دهند که کیم جونگ اون ممکن است از اکثر کشورها طرد شود. اما رژیم او در برخی از تاریک‌ترین نقاط درگیری‌های جهانی در هم تنیده شده است. اون که تهدیدی برای جهان غرب است، همچنان تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای علیه رقبای خود میکند و در عین حال کره‌ی جنوبی را با آزمایش‌های موشکی تحریک میکند. این هفته حتی شواهدی به دست آمد که نشان می‌داد در حمله‌های حماس از سلاح‌های کره‌ی شمالی استفاده شده است. در همین حال، کیم جونگ با پوتین در ماه سپتامبر عهد می‌کنند که در یک نبرد مقدس علیه غرب بجنگند. تور «دوستی» آنها باعث ایجاد ترس از یک محور تازه که هر دو به سلاح هسته‌ای مسلح هستند؛ شد. کارشناسان ادعا می‌کنند که پوتین مشتاق است تا از انباشت گلوله‌های توپخانه کره‌ی شمالی در اوکراین استفاده شود، در حالی که کیم به دنبال کمک برای فناوری ماهوره‌ای و ارتقا تجهیزات نظامی دوران شوروی خود است. هیچ معامله‌ی تسلیحاتی به طور رسمی اعلام نشده است، اما واشنگتن نگران است که مذاکرات پویایی در حال انجام شدن باشد.
دکتر ادوارد هاول، کارشناس کره‌ی شمالی از دانشگاه آکسفور گفت:« همه‌ی این‌ها نگران کننده است.» او توضیح داد که در شرایط ژئوپلیتیک کنونی خطر تشدید تنش هسته‌ای از سوی این کشور به خصوص بسیار نگران کننده است. او گفت:« کیم با معرفی آمریکا به عنوان یک قدرت متخاصم که مصمم به سرنگونی رژیم است، دفاع از کره‌ی شمالی را با تسلیحات هسته‌ای تهاجمی‌تر توجیه میکند. برای روسیه، کره‌ی شمالی یک انتخاب واضح و آسان برای شریک جرم شدن در زمانی است که پوتین دوستان زیادی ندارد.» هاول افزود:« من نگران ایجاد شبکه‌ای از اشاعه‌ی هسته‌ای هستم که می‌تواند گسترش یابد و سایر کشورهای مستبد را نیز شامل شود.» او توضیح داد که پیش تر کره‌ی شمالی این کار را با ایجاد شبکه‌های غیرقانونی بین پاکستان،سوریه و لیبی انجام داده است که در آن شبکه‌ها مواد هسته‌ای، اطلاعات و مشاوره تبادل می‌کردند. هاول انتظار دارد که این تاکتیک ادامه یابد زیرا« در حال حاضر، کیم جونگ اون به پول برای تامین مالی برنامه‌ی هسته‌ای نیاز دارد.» او آن را این گونه بیان میکند- در سال ۲۰۲۱ کیم« لیست خرید انواع جدیدی از سلاح‌های مورد نظر خود را تعریف کرد که در حال تهیه‌ی آنها است.» همانطور که خطوط نبرد جدید در سراسر نقشه ترسیم می‌شود به نظر می‌رسد ائتلاف فزاینده‌ای از شر در حال شکل گیری است. جنگ اسرائیل-حماس می‌تواند نویدبخش طلوع جدیدی باشد که جهان را آنطور که می‌شناسیم تغییر می‌دهد.
ترجمه: ماهان نوروزپور
