لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک لندن جنوری ۲۰۱۴

افغانستان داسې یوهیواد دی چې د نړي په مخ بل داسې هیواد نشته ، مقصد می د افغانانو کبر ، غرور ، رسمونه – رواجونه – کلتور او فرهنګ – ملي ارزشونه – تاریخی کورنی مناسبات او اړیکي د اقوامو او ملیتو تر منځ – مذهبي او ژبني جوړښته – د ژبو لحجې – را کړه ورکړه – ملي غرور – میړانه – د مذهبي او قومی مشرانو وزن او ونډه د مشکلاتو په حل کولو کې – قول او لوز ، لويي جرګي –  وعده وعید  او د ملانو او روحانیونو بی ځایه مداخله او اکثرا بې تفاوتي -هغه مهم شیان دی چې زموږ هیواد ېې د نورې نړۍ له هیوادو سره کاملا جلاکړۍ دی او دهر یوه قوم او ملیت عنعنات باید نورو ته د احترام وړ وي ، خو بد بختانه زموږ تاریخ لیکونکو او خارجي تاریخ لیکونکو دغو خاصو شیانو ته د تاریخ په اوږدو کې اصلا هیڅ توجه نه وه کړي او نه ده کړي او نن ېې هم نه کوي ، هر ریس جمهور  یا پادشاه یا امیر چې زموږ د خلکو په سرنوشت حاکم شوۍ نو ېې د نورې نړۍ د هیوادو نه یوه موضوع یا یو قانون یا یوه فیصله یا یو شکل د حکومت دارۍ را نقل کړي یا کاپي کړۍ او په ډیرو مهمو وطني رسمونو او رواجونو ېې یا سترګې پټې کړي او یا د نورو په دیکټاټ ورنه تیر شوي دی ، په داسې حال کې چې د وطن د نورمونه او د ژوند پرنسیبو نه او په ژوند کې د زندګۍ د تعاملاتو نه تیریدل یوه لویه تیروتنه شمیرل کیژي، زه هره ورځ وینم د تلویزیونو او رادیو ګانو او اخبارو نه کوم چې هلته زموږ ( دکتوران – فروفیسوران – ماستران په هیواد کې د ننه او د هیواد نه بهر ) خپل نظرونه او پیشنهادونه او طرحې د افغانستان د ( سیاسی – اقتصادی او نظامی جوړښت ) په مورد په مصاحبو او ګردیو میزو کې وطندارانو ته وړاندې کوي ، ډیر ښه کار دی خو ډیر ښه به هغه وخت وو چې دغه طراحان او مهندسین یا مخترعین د نوی افغانستان د جوړیدو په خاطر په افغانستان کې د ننه د هیواد والو په عملي ژوندانه کې شامل یا دخیل کسان وۍ ّهغه وخ به د پیشنهادو یا طرحو موثریت زیات وو ، ننۍ خبری او طرحې دیوه سره زما په نظر صرف معلومات فروشي ده بل هیڅ کوم مفاد خلکو ته نه رسوي ،له پاره ددې چې افغاني ټولنه په تدبیر او منطق ولاړه د یوه سیاسي ستراتیژیک پلان له رویه په خپلو پښو ودریژي نو زما په نظر لازمه ده یوه سلسله تدابیر او اقدامات په عمل کې د افغانی ټولنې دجوړښت له پاره په جدي تو ګه په نظر کې ونیول شي او هر څه د افغانانو د تصمیم – د افغانانو دنظر – دافغانانو په پوهاوي – دافغانانو په عزت ساتلو – افغانانو ته دقدر په سترګه کتلو او د افغان نظراو منطق ته په درنه سترګه وکتل شي تر څو موږ هغه څه چې زموږ خلک ېې هضم کولای شي ورته وړاندې کړو ، داسې و نه شي چې پردۍ او د زور واکۍ ایده یا نظریه یا دیموکراسي زموږ په خلکو په زور تحمیل شي چې بیا افسوس او پشیمانۍ ته ځای نه پاتي کیژی زموږ سره باید غربیان زموږ د نظاکتو په ساتلو او مراعاتولو سره برخورد وکړل شي له همدې حاطره راتلونکۍ ریس جمهور( اشرف غني احمد زۍ )  باید دغه اولیتونه د خلکو د ارامۍ او سوکالۍ په خاطر فورا عملي کړي  ::

– اول باید په تول هیواد کې د قانون حاکمیت پلۍ کړي او په دقیق ډول مدیریت وکړي

– د اجتماعي عدالت د تامینولو په خاطر جدي او دوامداره کار ووکړي .

– دسرتاسري امنیت له پاره مجوز او خاص پلانونه مخصوصا د وسله وال پوځ د( نوی کیدو  تشکیلیدو – تربیت او تسلیح ) کیدو په خاطر پیاوړي ، متخصص ، تحصیل کرده ، ارکانحرب ، با تجربه ، ډیر پاک وطن پرست لوړ رتبه افسرانو نه یو کمیسیون ) جوړ او همیشه د سر قوماندان اعلی تر رهنمایی لاندې دغه مهمه موضوع تکمیل او ملي وسله وال پوځ دسره نوۍ په پښو ودروي، چې ددغو اصل پر بنیاد پورتنی اساسات ډیر ښه او پرله پسې عملي کیدای شي ، دلته د یادونې وړ بولم چې موږ باید افغاني وسله وال پوځ د افغاني اصولو په بنیاد جوړ کړو ، که موږ وسله وال پوځ ته ګدایی وکړو – که موږ وسله وال پوځ د غرب – پاکستان – ایران – عربستان سعودی په فرمایش او مفکوره جوړ کړو دلته موږ ډیر زیانونه وینو ، لکه دوخت ضایع کول – خرابې وسلې او زړې وسلې موږ ته پیشنهادول – د مدرنو وسلو د اکمالولو چارې په ټپه درول- هیڅ یو خارجي هیواد نه غواړي چې موږ یو نیرومند وسله وال پوځ ولرو او تر ننه ګویا دغه ۱۳ کاله وینۍ چې زموږ دشمنانو په کرزي او کابینه او پارالمان  څه وکړل نو اوس باید نزاکت ته ونه ګورو موږ ته خپلې ملي منافع مهمی دی موږ باید دروسیی نه مدرنی وسلی تر لاسه کړو دهیچا نه باید پوشتنه ونه کړواو د هیڅ چا نه مشوره ونه غواړو او هیچا ته صلاحیت ور نه کړو چې موږ د چا نه وسله واخلو یا ېې وا نه اخلو څومره نور باید منتظر ووسو ، دشمنانو زموږ د خلکو تر منځ  لویه تفرقه را منځ ته کړه زموږ ملي وحدت ېې خدشه داره کړو – وطن ېې د دشمنانو په زونو وویشلو – تریاک او نور مخدره مواد ېې عملا ترویج او بیا ېې د څو مافیایی افغاني کړیو سره په شریکه په خپلو طیارو کې بهر ته ولیږل – دقیمتی ډبرو معادن ېې خپلو لاس پوڅو اجنټانو ته ور قرارداد کړل – شهرکونه ېې په غټ خیټیو ریسانو او وزیرانو جوړ کړل – دولتی او شخصی مځکې او کورونه ېې غصب کړل ، د ښځو په وړاندې ېې شدیده خاینانه د خشونت نه ډکه مبارزه پیل کړه – بیکارۍ ېې لغو نه کړه – زراعت ته ېې توجه ونه کړه موږ نن چرګان – هګۍ – مستې – شدې او کوچ خلاصه ټول لبنیات له بهر نه واریدوو ، بنیادی او مهم فابریکات او دبرق بندون ېې جوړ نه کړل او په ځای ېې وارداتی برق په خلکو په قیمته خرڅ کړو او زموږ نیرومند وسله وال پوځ ېې د نواز شریف په خوله له منځه یوړو او په عوض ېې د قطی ماننده نازک زره پوشونه را باندې خر څ کړل ، او بل اخره د ازاد بازار دروازه ېې خلاصې او د څو مافیایی تجارو سره ېې د خیانته ډک قراردادونه وکړل ، په داسې حال کې چې موږ باید افغانستان په خپلو افغانی اصولو او اولیتو جوړ کړۍ وۍ او هغه عبارت وو :::

۱ – رزاعت یوه پیسه نه غواړي ، فقط ملي اراده او پاک نیت او لوریینې  ته ضرورت لري ، مثلا د ( کندز – بغلان – لغمان – وردګو – هرات – فراه ) ولایتونه کولای شي د افغانستان هرې کورنۍ  ته هره میاشت ۱۵ منه وریجي تهیه کړي او ورکړي.

۲- کندز – جلال اباد – سروبي – پنجشیر- هرات – مرغاب – کولای شي هر کال په ۱۰۰۰ هاوو ټنه مایان تولید او خلکو ته د ماهی غوښه اکمال کړي.

۳ – په هر ولایت کې دوه یا درۍ د چرګانو فارمونه چې په ملیونو چرګان پکې وې جوړشي – د مرغابیو فارمونه – د فیلمرغانو فارمونه جوړ او د غوشو- بڼکو( پر ) – هګیود عامو خلکو د اړتیا لازمه مواد تهیه – او پشوګانو او سپیانو خواړه هم ورنه جوړیدلای شی.

۴ – په کابل – هرات – کندز – بغلان – وردګو – پروان – کنړ او نورستان ، خوست او پکتیکا – غزنی ولایتو کې د غواوو د ساتنی فارمونه جوړ او زموږ خلکو ته تل ( شدې – مستې – پنیر – کوچ – غوشه – پوستکي – او هدوکې په پراخه اندازه تولیدیدلای شي .

۵ – په ټولو کلیو او ۳۴ ولایتو کې لاسې صنایع ( ګیلم – قالینی – سترنجی- دستمال- خورجین – جوراب – جاکت – دستکول – سبد – تکری- کولاه – پکول ) وغیره به اسانی وسادګی ساخته وبافته می شود می شود .

۶ – در پکتیا و کنړ فابریکات کلکین ، دروازه ، ظروف چوبي – مجسمه های چوبی برای خارجی ها – و الماریها وکوتبند ها به اسانی ساخته می شود .

۷ – در هرات – کندز- هلمند وقندهار – مزار شریف- پخته کشت وزرع می شود باید برای ان ( فابریکات تکه سازی- لباس دوزي –  تار سازی- ریسمان وکیبل سازی- چګت برای حیوانات – صابون – روغن پنبه دانه – و کاغذ باید ساخته شود .

۸ – انواع سنګ های مرمر ورخام در کشور موجود است و از ان نه تنها که خشت های فرش بلکه انواع ظروف ساخته شود وفابریکات ظروف سازی به کار انداخته شود

۹ – اتحادیه بزرګ ( مستریان – ولډنګ کاران – پرزه کاران و ترمیم کارن و انجینران فني ومسلکي  ) تشکیل وتوسط انها انواع ماشین الات – موتر ها و اسلحه جدید ساخته شود، به شمول هلیکوپتر ها فقط به ۲۰۰ ملیون ډالر سرمایه ګذاری ضرورت است .

۱۰ – شکر در ولایان مشرقی و بغلان به پیمانه وسیع زرع می شود باید از ان شکر – ګر- سانچق- اب میوه – و کاغذ تشناب شاخته شود .

۱۱ – انواع  سنګ های قیمتی در کشور موجود است باید ان را به شکل فنی با اشتراک انجینران واهل حرفه به ساختن نګین های مختلف ذریعه ماشین های مخصوص صورت بندی و حمیل های متنوع از ان ساخته و به بازارهای خارج به فروش رسانده شود .

۱۲ – پوست ګاو وپوست بزو ګوسفند در کشور فراوان پیدا می شود باید فابریک شستن و صورت بندی واش کاری ان تنظیم شود وبعدا  از ان در ساختن کرتی – جمپر- پطلون-  بوت – کمر بند – کرمچ  و دستکش- پوستین و پوستینچه استفاده شود

۱۳ – انواع میوه های خشک داریم باید از ان در ساختن چاکلت های متنوع و غیره چیزها مثل کیک وکلچه استفاده شود ومتباقی به خارج به ستندردهای بین المللی صادر شود .

۱۴ – انارو انګوردر کشور تولید می شود باید از ان برای ساختن شربت های الکهولی و جوس استفاده شود وبه خارج برای به دست اوردن اسعار استفاده شود

۱۵ – دکندزد ابدان میرعلم دشته په ارهټو ابیاری کیژی ، هلته نه جنراتور نه  ماشین په کار دی فقط ابتکار ته ضرورت دی ، که زه د کندز والی وۍ نن به کندزولایت په نیویارک بدل وو .

اوس وطندارانو ما ته ووایاست چې جمعا به څو ملیونه په پورتنیو پروژو مصرفیژي او څومره خلک به د کار خاوند کیژی او د څومره اسعارو د خارجیدو مخه نیول کیژی او څومره صادرات را منځ ته کیژی ، خو د کرزي د حکومت دغه کارونه، نه وو زده او دبلی خوانه دوی نه غوښتل چې زموږ هیواد جوړ شي نوزه وایم چې راځي په افغاني اصولو او افغانی اراده یعني کاملا استقلالیت او خپل منځي اراده او تصمیم عملی کړواو یو ځلې بیا تکراروم چې دریو شیانو ته ډیره جدي توجه وشي ( ملي وسله وال پوځ دسره جوړول – دبرق دبندو جوړیدل — زراعت او مالداریاو لاسي صنایع  ) اوافغانستان جوړکړواو تاسېې به ووینۍ چې هر کال څومره اسعار هیواد ته را ځي او د څومره اسعارو د خارجیدو مخنیوۍ کیژي او یو نفر افغان بیکاره نه پاتي کیژي او محاجرین به په خوشحاله زړه خپل هیواد ته را ستانه شي .