نخست‌ وزیر انگلیس دیشب (سه‌ شنبه) اعلام کرد که متن نهایی توافقنامه برگزیت که در حدود 500 صفحه تخمین زده می‌شود، به ‌دست ‌آمده است.
واژه برگزیت، کوتاه شده عبارت انگلیسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است (Britain exits the EU). درواقع فرآیند برگزیت، خارج شدن بریتانیا (انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلندشمالی) از اتحادیه‌ای است که قواعد تجاری، سیاسی و قضایی کشورهای عضو را رقم می‌زند.
بریتانیا اولین کشور در این اتحادیه است که قصد خروج از آن را دارد، از این ‌رو فرآیند خروجش با پیچیدگی‌هایی مواجه شده و دارای مؤلفه‌های متعددی است.
بر اساس برنامه اعلام‌شده، «می» امروز ساعت 2 ظهر به‌وقت محلی با اعضاء دولت در ساختمان نخست‌وزیری در رابطه با جزئیات توافقنامه برگزیت تشکیل جلسه خواهد داد. نشستی که به گفته رسانه‌های انگلیسی سه ساعت به طول می‌انجامد و سرنوشت خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را رقم خواهد زد.
در میان اعضاء کابینه افرادی مانند «اندریا لیدسون» معاون پارلمانی نخست‌وزیر و «پنی موردانت» وزیر امور توسعه بین‌الملل ازجمله طرفداران خروج سخت انگلیس از اتحادیه اروپا و مخالف مماشات با اتحادیه اروپا در دوره پسا برگزیت هستند.
چنانچه «بوریس جانسون» وزیر اسبق امور خارجه انگلیس که تیرماه گذشته در اعتراض به نحوه مدیریت «می» در رابطه با خروج از اتحادیه اروپا از مقام خود کناره‌ گیری کرد، گفته است: «این توافق همچنان بریتانیا را تحت سلطه اتحادیه اروپا نگاه خواهد داشت چراکه بریتانیا در بازار مشترک اروپایی می‌ماند و بازارهای بریتانیا ناگزیر از قوانین اتحادیه اروپا تبعیت خواهند بود.»
وی افزود: «مردمی که به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا رأی دادند، نمی‌خواهند برده و مستعمره اتحادیه اروپا باقی بمانند. باید حرف این مردم را شنید.»
او همچنین از اعضا دولت خواسته تا با استعفای جمعی علیه نخست‌ وزیر کودتا کرده و او را به کناره‌گیری از قدرت وادار کنند.
نخست وزیر انگلیس تیرماه گذشته طرح دولت برای خروج از اتحادیه اروپا را ارائه داد. بر اساس این طرح که بعداً به نام چکرز نام گرفت، انگلیس باید در دوره پسا برگزیت به تمام مقررات تجاری این نهاد درباره کالا پایبند بماند، تدابیر ویژه‌ای برای تسهیل عبور و مرور در نظر بگیرد و همچنان به عضویت در سازمان‌های مهم اروپایی ادامه دهد.
بااین‌حال حامیان سرسخت برگزیت بر ضرورت قطع تمامی روابط با نهادهای اروپایی و بازتعریف آن با رعایت اصل استقلال انگلیس تأکید کرده و خواستار تجدیدنظر دولت در این رابطه شدند. انتقادها تا جایی پیش رفت که دو وزیر اصلی دولت، در اعتراض به طرح نخست‌ وزیر از مقام‌های خود کناره‌گیری کرده و رؤیای برگزیت را در مسیر مرگ تدریجی دانستند.
در ادامه همین اعتراض‌ها جو جانسون معاون وزیر حمل‌ونقل انگلیس نیز هفته گذشته از مقام خود کناره‌گیری کرد.
ایان دانکن اسمیت رهبر پیشین حزب محافظه‌کار می‌گوید چنانچه توافقنامه برگزیت مطابق با طرح چکرز تنظیم‌شده باشد، دولت با مشکل جدی مواجه است و روزهای ترزا می در قدرت به شمارش افتاده است.
وی با بیان اینکه توافقنامه به‌دست‌آمده مخالف ارزش‌هایی است که مردم انگلیس در همه‌پرسی سال 2016 به آن رأی داده می‌افزاید: خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با این توافق غیرممکن است.
دیشب بخش‌هایی کلیدی توافقنامه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا درز پیدا کرد که نشان می‌دهد دو طرف درباره اصلی‌ترین موضوعی که طی دو سال گذشته درباره آن اختلاف‌نظر داشتند به توافق رسیده‌اند.
اروپا پیش‌تر برای جلوگیری از ایجاد مرز سخت میان ایرلندشمالی – که جزئی از قلمرو انگلیس به شمار می‌رود – و جمهوری ایرلند، طرح موسوم به بک استاپ را پیشنهاد کرده بود. بر اساس این طرح ایرلند شمالی پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا برای دوره موقتی همچنان عضو اتحادیه گمرکی و بازار مشترک اتحادیه اروپا باقی می‌ماند. بااین‌حال انگلیس این طرح را برخلاف تمامیت ارضی و تعرض به قلمرو خود می‌داند.
«می» متعاقباً تابستان گذشته پیشنهاد کرد که طرح بک استاپ به‌کل کشور تعمیم داده شود تا از ایجاد مرز سخت جلوگیری شود. به غم اینکه اروپا در ابتدا با این طرح مخالفت کرده بود اما اکنون به نظر می‌رسد که به اجرای این طرح چراغ سبز نشان داده است.

** گام بعدی دولت انگلیس برای خروج از اتحادیه اروپا
بر اساس برنامه اعلام ‌شده انگلیس قصد دارد تا ماه مارس سال آینده رسماً از اتحادیه اروپا خارج شود . نخست ‌وزیر اینک بایستی موافقت اعضاء کابینه را به دست آورد تا متعاقب آن نشست سران اتحادیه اروپا با دستور کار برگزیت برای 24 و 25 نوامبر برنامه ‌ریزی شود.
پس‌ از آن «می» قادر خواهد بود تا توافقنامه نهایی را که احتمالاً اواخر سال جاری خواهد بود برای رأی‌گیری به پارلمان ارائه دهد. چنانچه پارلمان با این توافق مخالفت کند، احتمال خروج بدون توافق انگلیس از اتحادیه اروپا بالا می‌رود.
چنانچه جرمی کوربین رهبر حزب کارگر امروز در بیانیه‌ای اعلام کرد: با توجه به نحوه مدیریت مذاکرات برگزیت، بعید است که توافق به‌دست‌آمده برای کشور مناسب باشد. وی هشدار داد چنانچه توافق برگزیت شرایط حزب کارگر را احراز نکند به آن رأی مخالف خواهیم داد.
«ویلیام هیگ وزیر» امور خارجه اسبق انگلیس معتقد است چنانچه نمایندگان حزب حاکم به توافق «سخت به‌دست‌آمده نخست‌وزیر» رأی مخالف دهند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به تعویق می‌افتد و احتمال برگزاری مجدد همه‌پرسی برگزیت و یا انتخابات پارلمانی بالا می‌رود.

** تأثیر برگزیت بر روابط ایران و انگلیس
اصلی‌ترین شعار خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، رهایی از قواعدی است که دست این کشور را برای گسترش مراودات تجاری با سایر کشورهای غیراروپایی بسته است. درواقع برگزیت بیشتر از آنکه در مناسبات سیاسی انگلیس و کشورهای غیراروپایی تأثیر زیادی داشته باشد، فرصتی را فراهم می‌آورد تا این کشور با از آزادی عمل بیشتری تجارت کند.
از این منظر افرادی مانند لرد نورمن لامونت فرستاده ویژه دولت انگلیس در امور تجاری با ایران و از طرفداران برگزیت امیدوار است که برگزیت توجه دولت برای تجارت با ایران را افزایش می‌دهد.
او پیش‌تر به ایرنا گفته بود: یکی از اهداف اصلی برگزیت بهره‌مندی از تنوع فرصت‌های تجاری در شرایطی است که مراودات تجاری انگلیس و اتحادیه اروپا رو به کاهش بوده است.
لامونت با مروری بر تاریخچه حجم صادرات انگلیس به اتحادیه اروپا عنوان کرد که این روند اینک روند نزولی طی می‌کند و انگلیس درصدد بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری خارج از اتحادیه اروپا، به‌ویژه کشورهای نوظهور در عرصه اقتصادی است.
اگرچه انگلیس امیدوار است تا با خروج از اتحادیه اروپا حجم روابط تجاری خود با آمریکا را برای جبران خسارت اولیه برگزیت جبران کند، اما لرد لامونت اعتقاد دارد که این مساله در حمایت لندن از برجام و همکاری‌های تجاری دو کشور تأثیری ندارد.
او هدف گسترش تجارت با ایران و آمریکا را از دید طرفداران برگزیت مشابه هم توصیف کرد و اظهار داشت: هدف از برگزیت این است که انگلیس بتواند با کشورهای غیراروپایی و بازارهای درحال‌توسعه در سراسر جهان، در آسیا، خلیج‌فارس و آمریکا آزادانه تجارت کند.