ریاض بازار تسلیحات را منفجر میکند!
ایالات متحده ایران را مورد انتقاد قرار می‌دهد و آن را تحریم میکند، اما حاضر نیست به‌جای عربستان با تهران بجنگد. این چیزی بود که ترامپ به سلطان عربستان فهماند و او را تشویق کرد که بیشتر در این پرونده درگیر شود … جنگ در یمن به‌هیچ روی وجود چنین زرادخانه‌ای را توجیه نمی‌کند. پس آل سعود، به‌جز هزینه‌کردن‌های افسانه‌ای بیهوده، چه رویایی در سر دارد؟
سعودی‌ها یک‌بار دیگر با خریدی غول‌آسا برابر۱۱۰ میلیارد دلار، که باعث سعادت کارخانه‌های نظامی ـ صنعتی ایالات متحده گشت، بازار تسلیحات را منفجر کردند. تنها خرید قابل مقایسه با آن در گذشته که در یاد‌ها مانده است، در سال ۲۰۱۰ بود که آن‌هم خرید توسط عربستان سعودی به مبلغ ۹۰ میلیارد دلار تسلیحات بود که شامل ۶۰ میلیارد دلار جنگنده، چرخبال و دیگر سلاح‌ها از انواع مختلف و ۳۰ میلیارد دیگر برای به‌روز کردن نیروی دریایی سعودی‌ها بود.
آن زمان، تحویل‌دهنده این سلاح‌ها، دولت دمکرات باراک اوباما بود. در‌واقع، دموکرات‌ها و محافظه‌کاران در سبک کردن صندوق وهابی‌ها، خود را متحد می‌یابند. ولی پرسش این نیست. ایالات متحده، به‌عنوان فروشنده اسلحه، زیاد توجهی به کیفیت خریدار نمی‌کند. آنچه برایش مهم است، این است که آیا خریدار توانایی پرداخت را دارد یا نه.
خوب. آیا عربستان در سال ۲۰۱۷ چنین توانایی را دارد؟ در‌واقع، به‌علت سیاست نفتی پیش گرفته (بازارشکنی یا دامپینگ) برای شکستن تولید نفت استخراج شده از شیست، از‌جمله این نوع تولید در ایالات متحده، ریاض امروزه در وضعیت مالی پیچیده‌ای قرار گرفته است. دستکاری‌ها در بهای نفت، مانند بومرانگ (۱) به‌سوی کشور بازگشتند و وضعیت مالی آن را مغشوش کردند. در‌واقع، عربستان در دام خود افتاد: با داشتن موقعیتی ممتاز به‌عنوان لیدر بازار نفت دنیا، عربستان اغلب کاهش بهای نفت خام را در بازار جهانی نفت اعمال کرده است. هر آنچه که دلیل این کاهش‌ها باشد، نخستین تولید‌کننده نفت دنیا (بین ۹ تا ۱۱ میلیون بشکه در روز برای ۳۰ میلیون جمعیت) اضافه تولید داشته است که از آن به‌عنوان سلاحی برای پیشبرد اهداف سیاسی و استراتژیکی خود، از‌جمله با تغییر بهای آن، استفاده کرده است. اما، دنیای نفت تغییر یافته است ولی ریاض هنوز روش‌های کهنه را به‌کار می‌برد. ریاض حتی متوجه این امر نشد که در برابر صنعت «فراکینگ» (شکستن هیدرولیکی) ـ که هزینه استخراج آن بسیار نازل است، نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی ندارد و به‌ویژه سودآوری آن بلافاصله است ـ در حال عقب نشستن است. در‌واقع، این یک دنیای نوین نفتی است که عربستان سعودی با سازو‌کار‌های آن آشنایی زیادی ندارد.
فروپاشی بهای نفت که در سال ۲۰۱۵ تقریبا ۵۵ درصد کاهش یافت، اثری فاجعه‌بار بر روی اوضاع مالی کشور داشت. کارشناسان در سال ۲۰۱۵ اظهار داشته بودند که عربستان سعودی «در دو سال آینده به اشکالات بزرگی بر خورد خواهد کرد و در پنج سال آینده، با یک بحران وجودی رو‌به‌رو خواهد شد!» در چنین اوضاعی، عربستان سعودی از کجا ۳۸۰ میلیارد دلاری را که با دونالد ترامپ قرار داد بسته است، تهیه خواهد کرد؟ در‌واقع، کار شناسان تمام دنیا از خود می‌پرسند که عربستان سعودی از کجا پول لازم برای پرداخت خرید شگفت‌انگیز تسلیحات را فراهم خواهد کرد. و به‌ویژه با این زرادخانه چه خواهد کرد؟ بر اساس گزارش «اداره پژوهش کنگره (۲) آمریکا، که در دسامبر ۲۰۱۶ انتشار یافت، دولت اوباما بین سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۵، ۲۰۰ میلیارد دلار اسلحه به دیگر کشورهای جهان فروخته است که سهم عربستان از این معامله ۱۱۵ میلیارد دلار بوده است ( شامل تحویل دادن تجهیزات و آموزش پرسنل). اگر ۱۱۵ میلیارد دلار خرید تسلیحات را تحت رهبری اوباما باید به ۳۸۰ میلیارد دلار اخیر اضافه کنیم به مبلغی برابر با ۴۹۵ میلیارد دلار می‌رسیم که ریاض در عرض ده سال هزینه خواهد کرد. ولی هیچ کس اشتباه نمی‌کند. این میلیارد‌ها بهای حفاظت از تخت و تاج آل سعود است که توسط ایالات متحده صورت می‌گیرد. زیرا از نظر نظامی، ارتش سعودی که بیش از حد مجهز است، کاملا بی‌لیاقتی و ناتوانی خود را در یمن نشان داد در جایی که از دو سال پیش تاکنون شورشیان حوثی پرچم مبارزه را افراشته نگاه داشته‌اند و عربستان در حملات هوایی خود فقط موفق به کشتار غیرنظامیان شده است. از سویی، عکسی که حوثی‌ها را با ارتشی‌های ایران، که وهابی‌ها به‌عنوان «دشمن» شماره یک نشان می‌دهند، وجود ندارد. دشمنی که باید از بین برد. ولی اگر ایالات متحده ایران را مورد انتقاد قرار می‌دهد و آن را تحریم میکند، حاضر نیست به‌جای عربستان با تهران بجنگد. این چیزی بود که ترامپ به سلطان عربستان فهماند و او را تشویق کرد که بیشتر در این پرونده درگیر شود.
پرسشی که می‌ماند این است که عربستان با این تسلیحات گزاف بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار، چه خواهد کرد؟ برای نابود کردن حوثی‌ها؟ نگه داشتن ایران دور از کشورهای خاورمیانه؟ در‌واقع، در حدسیات و گمان‌ها سر‌در‌گم می‌شویم برای این که بفهمیم عربستان با این زرادخانه چه قصدی دارد. زیرا جنگ در یمن به‌هیچ روی وجود چنین زرادخانه‌ای را توجیه نمی‌کند. پس آل سعود، به‌جز هزینه‌کردن‌های افسانه‌ای بیهوده، چه رویایی در سر دارد؟
(۱) سلاح بومیان استرالیایی که پس از پرتاب آن به هدف، به‌سوی فرستنده آن بازمی‌گردد.
(Congressional Research Service (۲
