جهان صلح وصفا!

امین الله مفکر امینی                   2025-19-06 جهانـی صلح وصفـــای بشربماتم کشیـــــده جـاهــــلانیکی برسیاستهای…

سرنوشت انسان امروز در چنگال مومیایی فروشان دیروز

نویسنده: مهرالدین مشید زنده گی مدرن در آینۀ زوال تاریخی در جهان…

سیمون دوبوار،- رفاقت و عشق اگزستنسیالیستی

Beauvoir, Simone de (1908- 1986). آرام بختیاری سیمونه و سارتر،- ازدواج سفید…

کتاب زبدۀ تاریخ

رسول پویان فسانه خوان وفسون سرگذشت موسارا مگـر خـرد بکــنــد حـل ایـن…

چرا مردان از زنان قوی تر نیستند؟ پروفیسور دکتر شمس سینا بخش…

حقیقت فرا ذهنی: بنیاد برترین واقعیت

ذهنیت به مفهوم تفکر٬ و تعقل از جوهر حقیقت٬ بنیاد…

ژرفنای فاجعه در افغانستان و سناریو های فراراه ی طالبان

نویسنده: مهرالدین مشید ستم طالبان و ایستادگی ملت؛ اراده مردم افغانستان…

پایداری

ثبا ت و پا یداری را نمانده  قدر و مقدارش چنان…

مهر پدر

دستت پدر ببوسم و سر هم به پای تومیخواهم آنچه…

نمونه هایی از کهنترین اشعار فارسی

تا بدانجا رسیده دانش من که بدانم همی که نادانم ( ابو…

ترامپ و بازتعریف روابط بین‌المللی؛ از تنش‌های ژئوپلیتیک تا دیپلماسی…

نویسنده: مهرالدین مشید ترامپ از دور زدن تنش های دیپلوماتیک تا…

چرا مردان از زنان قوی تر نیستند؟

پروفیسور دکتر شمس سینا بخش دوم درین جا می خوانید: -چطور میتواند یک…

پرتو عقل و خرد 

رسول پویان  جهان که در دل دانش می‏کند تابـش  به جهل تیره…

نامه‌ی سرگشاده‌ی محمدعثمان نجیب، بنیادگذار مکتب دینی-فلسفی من بیش از…

آقای ترامپ! تو نه در قامت یک سیاست‌مدار آمدی، نه به…

افغانستان، میان دو لبه تیغ؛ تحول نرم یا سقوط ساختاری

نویسنده: مهرالدین مشید نجات افغانستان در گرو راهی؛ میان تحول نرم…

دولت: کاملِ ناتمام...!

دولت یا خدمات عامه و زمانیکه توسط میثاق مردمی همانا…

فرق بین شادی و لذت

 محمدنعیم «کاکر خیلی ها فکر می‌کنند که شادی و لذت یکی…

شلینگ و هگل،- دعوای 2 فیلسوف دولتی

Schellig, F.W (1775- 1854 آرام بختیاری فلسفه شلینگ،- مفاهیم ناروشن، تعاریف ناتمام. شلینگ…

عید قربان

ای وطندار عید قربان شد قربانت شوم صدقه‌ی حال خراب و…

حامییان حق!

امین الله مفکر امینی !    2025-03-06   نترسم زدشمن تکیه برحـــق کــــــــــرده ام باتکیه…

«
»

د سولې په اړه شتو اندېښنو ته ډونالډ ټرمپ څنګه ځواب ورکړ؟

په داسې حال کې چې په قطر کې د طالب او امريکايې استازو تر منځ د پنځم پړاو له خبرو وروسته دغې پروسې ته د افغان حکومت اندېښنې تر بل هر وخت زياتې شوي؛ آن دا چې تېره اونۍ د افغانستان د ملي امنيت د شورا سلاکار ښاغلي حمدالله محب پر زلمي خليلزاد تندې نيوکې وکړې او هغه يې د سولې خبرو تر شا د موقت حکومت په جوړولو تورن کړ؛ بلاخره ولسمشر ډونالډ ټرمپ دغو اندېښنو ته ځواب ورکړ.

په تازه کې سپینې ماڼۍ اعلان کړی چې ولسمشر ډونالډ ټرمپ د افغانستان د سولې هلوځلو ته لومړیتوب ورکړی او د ده ځانګړي استازي له طالبانو سره مخامخ خبرې پیل کړي خو د امریکا ولسمشر به د متحدو ایالتونو د تاریخ تر ټولو د اوږدې جګړې د پای ته رسولو پر سر بده معامله ونه مني. د سپینې ماڼۍ یوه چارواکي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي ویلي، امریکا به د بشري حقونو- په ځانګړي ډول د ښځو حقونو په شمول د تېرو ۱۸ کلونو بریاوې قرباني نه کړي.

دا په داسې حال کې ده چې تېره اونۍ د افغانستان د ملي امنيت شورا سلاکار حمدالله محب پر زلمي خليلزاد تندې نيوکې وکړې او نوموړی يې د سولې په روانو خبرو کې د افغان حکومت په څنډې ته کولو او طالبانو ته په مشروعيت ورکولو تورن کړ. له هغې وړاندې په خپله ولسمشر غني هم په بار بار غير مستقيم د طالبانو او زلمي خليلزاد تر منځ د روانو خبرو په اړه اندېښنه ښودلې وه. ولسمشر غني د قطر خبرو ته په اشارې ويلي و چې دايمي سوله غواړي او نه غواړي چې د داکټر نجيب الله د وخت تېروتنې بيا تکرار شي. همدارنګه تيره ورځ په بلخ کې د نوروز جشن د نمانځلو پر مهال يې هم يو ځل بيا يادونه وکړه چې دايمي سوله غواړي، نه داسې سوله چې ترې د وينې بوی راشي.

د طالب مرکچیانو او زلمي خليلزاد د خبرو په اړه نه يواځې افغان حکومت اندېښمن بريښي بلکې افغان سياسيون، مدنې ټولنې، د ښځو حقونو فعالان، بهرني هيوادونه چې په يو نه يو ډول د افغانستان په سياست کې ځان ښکېل بولي او آن په خپله د ناټو غړي هيوادونه هم اندېښمن ول.

مدني ټولنې او د ښځو د حقونو فعالان له سولې وروسته په افغان حکومتي نظام کې د ښځو د ونډې او د ډیموکراسۍ د تطبيق د څرنګوالي له امله اندېښمن دي. د افغانستان په سياست کې ښکېل هيوادونه په ځانګړي ډول روسيه بيا د طالب سره په ګډه د راتلونکي افغان حکومتي نظام څخه اندېښمنه ده. دوی هڅه کوي چې له افغانستانه د امريکا په وتلو سره په راتلونکي نظام کې چې طالبان به يې هم يوه برخه وي؛ غوټ او قوي نفوذ ولري. روسيه غواړي چې د امريکا له وتلو دغه تشه په خپله روسان ډکه کړي.

افغان سياسيون په ځانګړې توګه هغوی چې د اوسني حکومت يوه برخه دي يا په تير کې برخه و؛ ځکه اندېښمن دي چې د طالب له راتګ وروسته به ممکن د دوی واک او ځواک د حکومت په چوکاټ کې راکم او طالبانو باندې به وويشل شي. دوی د خپلې سياسي بقا په اړه اندېښمن دي. خو په تازه کې د سپيني ماڼۍ يو چارواکي دغو ټولو اندېښنو ته ځواب ورکړ.

ټرمپ د افغان حکومت اندېښنې څنګه ځوابوي؟

دا چې د حمدالله محب د څرګندونو له امله په وروستيو کې د کابل او واشنګټن تر منځ اړیکو کې د احتمالي کړکيچ مخنيوی وشي او د سولې روان بهير يا له طالبانو سره د امريکا خبرې ناکامې نه شي؛ د امريکا ولسمشر هڅه کوي چې په دې اړه بيرته د افغان حکومت او سياسيونو اندېښنې خلاصې کړي. د امريکا متحده ایالات غواړي افغان حکومت په ځانګړې اشرف غني ډاډمن کړي چې د زلمي خليلزاد او طالبانو تر منځ په خبرو کې هيڅ ډول داسې معامله نه کيږي چې هغه دې د افغان حکومت له ګټو سره په ټکر کې وي؛ وروستۍ څرګندونې يې وکړې.

د سیمي هيوادونو اندېښنو ته ځواب

همدا اوس زلمی خليلزاد د سيمي هيوادونو ته په سفر تللی او داسې اټکل کيږي چې د افغانستان لپاره د روسیې د ولسمشر ځانګړی استازی ضمیر کابلوف، د چین په استازیتوب دینګ شیجون او د اروپایي ټولنې استازی رولاند کوبیا سره يې کتلي دي. دا هغه هيوادونه دي چې تر نورو ډير په قطر کې د امريکا او طالب استازو تر منځ د خبرو په اړه اندېښمن دي. اوس دغو هيوادونو ته په سفر کې زلمی خلیلزاد هڅه کوي چې د سولې روانو خبرو په اړه د دوی اندېښنو ته ځواب ووايي او په اړه يې ملاتړ خپل کړي.

پس په پای کې ويلی شو چې ان شاالله د سولې روانې خبرې سمې او په سيده لار روانې دي، فقط طالبان دې له افغان حکومت سره د مذاکراتو ميز ته حاضر شي، نور ان شالله چې د سولې په اړه سيمه ايزه او نړيواله اجماع رامنځته شوې ده. داسې هيلې هم شته چې د قطر په راتلونکې غونډه کې به د افغان حکومت استازي هم برخه ولري.

لیکنه : خوشحال آصفي